Deze jonge vrouwen nemen op Wereldmeisjesdag de plaats over van ministers en CEO’s

Op Internationale Meisjesdag zwaaien verschillende jonge vrouwen de scepter op allerhande topfuncties, om zo de weg te banen voor álle meisjes. Deze vier jongerenactivisten van Plan België leggen uit waarom ze vandaag doen wat ze doen.

‘Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de vraag waarom meisjes en jongens anders behandeld worden. Zelf viel ik als tiener wat uit de boot omdat ik meer interesse had in filosofie en politiek dan in mode en het streven naar het ideaalbeeld van de vrouw. Ik vroeg me bijvoorbeeld af waarom jongens en mannen veel minder hard aangepakt worden dan meisjes en vrouwen door de samenleving, of het nu gaat om hun uiterlijk of schandalen. Er is duidelijk een dubbele standaard van wat maatschappelijk aanvaardbaar is.

Ook in mijn persoonlijke leven zie ik die dubbele standaard. Heel veel vrienden en kennissen laten hun gedrag beïnvloeden door hun geslacht. Vrouwen laten mooie kansen schieten omdat er van hen verwacht wordt dat ze zich opofferen voor anderen, maar ook mannen lijden onder vooroordelen. Een peiling van Plan International België toont aan dat jongens nog steeds het gevoel hebben dat ze hun emoties niet mogen tonen. Dat vind ik schrijnend. Het toont ook aan dat de strijd voor gendergelijkheid een strijd is die de hele samenleving ten goede komt en zeker en vast niet enkel een vrouwenstrijd is.

Soms is het een eenzame strijd. Aangezien België al redelijk ver staat op gebied van vrouwenemancipatie, vinden sommige mensen dat seksisme hier geen probleem meer is. Zelf word ik bij veel keuzes die ik wil maken geconfronteerd met mijn vrouw-zijn. Als vrouw moet ik voortdurend letten op wat ik zeg en hoe ik het formuleer. En dan nog word ik niet altijd serieus genomen. Het valt vaak genoeg voor dat ik onderbroken word of dat er simpelweg vanuit gegaan wordt dat mijn mening er minder toe doet dan die van een man.

Vrouw-zijn is voor mij een voortdurende strijd voor de erkenning een zelfbewust en autonoom persoon te zijn. Ik wil gezien worden als persoon met een eigen kritisch vermogen, die voor zichzelf kan nadenken. Er wordt vaak gefocust op de manier waarop ik me kleed of net niet kleed in plaats van op wat ik te zeggen heb.

Om me voor te bereiden op mijn takeover als rector van de Universiteit van Antwerpen heb ik opgeschreven wat ik en andere vrouwelijke studenten zelf hebben ervaren. Waar gaan onze gesprekken vaak over? Van welke dingen hebben we het gevoel dat het beter kan en moet? Ook met de andere jongerenactivisten van Plan International België heb ik heel interessante gesprekken gevoerd. De peiling van Plan International België en het onderzoeksbureau Dedicated, waarin gepeild wordt bij Belgische jongeren of ze anders behandeld worden door hun geslacht, was ook zeer interessant om door te nemen.

Ik heb daarnaast ook veel bijgeleerd over gender tijdens mijn Masteropleiding. En het lezen van boeken over het onderwerp is ook een grote meerwaarde. Er is niets verrijkender dan te lezen over de jonge strijd van belangrijke figuren binnen het feminisme.

Dat ik de plaats mag innemen van de rector vind ik erg betekenisvol, omdat ik altijd heb geloofd in de academische wereld. Ik heb mijn Bachelor gevolgd in de Letteren en Wijsbegeerte en enkele vakken hebben een mijlpaal gevormd in mijn leven omdat ze ervoor zorgden dat ik het aandurfde om kritische levensvragen te stellen en dogma’s onder de loep te nemen. Deze lessen hebben ervoor gezorgd dat ik kritischer nadenk en tegelijk meer opensta voor andere ideeën.

Dat is precies waarom universiteiten zo belangrijk zijn: zij staan in voor de overdracht van kennis en ideeën. Daarom is het ook zo belangrijk dat zij een actieve rol spelen in de strijd voor gendergelijkheid.

Mijn eerste doel is om voor debat te zorgen aan de universiteit, zodat verschillende stemmen hun ontevredenheden kunnen uiten én hun oplossingen kunnen bieden. Het tweede doel is dat er ook effectief iets gedaan wordt met wat we zullen bespreken. Er moeten concrete plannen op tafel komen. Zo wil ik meer vrouwelijke rolmodellen zien in cursussen. Vrouwen werden doorheen de geschiedenis al genoeg weggegomd, laten we die traditie niet behouden.

Ik hoop het bewustzijn rond gender op alle niveaus van de universiteit aan te wakkeren: van studentenverenigingen en hun studentendopen, tot het aanwerven van professoren.

Ik ben er zeker van dat de takeover acties voor de nodige debatten zullen zorgen, maar ook inhoudelijke veranderingen zullen teweegbrengen.’

Niesje Vanduffel is zestien, komt uit Eksel en gaat na school ook naar de KSA, de handbal en saxofoonles. Om de allerlaatste gaatjes in haar agenda te vullen, zet ze zich al twee jaar lang in als vrijwillige ‘Young Advocate’ voor Plan International Belgium. Zo trok ze vorig jaar op Wereldmeisjesdag naar het federaal parlement om er met Alexander De Croo te praten over het belang van onderwijs en gelijke kansen voor meisjes in het Zuiden. Dit jaar pakt ze het anders aan: voor een keer zal ze talkshowhost James Cook terugsturen richting kleedkamer en zijn microfoon tijdens Gert Late Night Show inpikken.

‘Toen Plan International België mij dit voorstelde, zei ik meteen ja. Het lijkt me zo leuk om te doen! We zijn er meteen ingevlogen met workshops, bijvoorbeeld over praten met de media, over gendergelijkheid of over hoe je een verhaal kan vertellen. Ik ga zeker ook nog alle afleveringen deze week (we spreken elkaar op maandag, red.) bekijken, zodat ik niet uit de lucht kom te vallen.

Tot gisteren dacht ik dat dit nog veraf was en dat het wel zou lukken. Het was pas toen ik de vraag kreeg voor dit interview dat ik besefte dat het toch wel dichtbij komt en dat ik het toch wel spannend begon te vinden. Maar die spanning is volledig in positieve zin, ik heb er echt heel veel zin in.

Ik ben al enkele jaren vrijwilliger voor Young Advocates, omdat ik kinderrechten heel interessant en een erg belangrijke zaak vind. Hoewel ik het vandaag niet meer zo vaak meemaak, weet ik wel nog hoe ik vroeger soms anders behandeld werd omdat ik een meisje ben. Zo mocht mijn broer bij een bezoek aan mijn oma bijvoorbeeld televisie kijken terwijl ik haar moest helpen in het huis. Ik heb wel veel geluk met de familie waarin ik ben opgegroeid, maar ik weet dat er rond mij heel veel meisjes zijn die dat niet kunnen zeggen.

Er zijn meisjes die niet voor zichzelf kunnen opkomen of hun bekommernissen niet zelf kunnen verwoorden, en dan help ik er graag aan mee dat wél mogelijk te maken voor hen. Young Advocate zijn of een takeover uitvoeren: ik werk graag mee aan deze acties, zeker omdat het resultaat niet alleen voor mezelf is. Door acties als deze is het mogelijk om kinderen die niet gehoord worden ook een stem en daarmee meer kansen te geven.

Dus ja: ik zie het volledig zitten om James Cook te vervangen! Nu nog hopen dat Gert Verhulst er ook zin in heeft.’

‘Toen Plan België me vroeg om deel te nemen aan de takeover was ik meteen super enthousiast. Ik ben al enkele jaren bezig met gendergelijkheid en praat er heel vaak over.

Wereldmeisjesdag zou nog meer aandacht mogen krijgen, want wereldwijd krijgen meisjes nog steeds veel minder kansen. Je zou kunnen stellen dat België al redelijk ver staat, maar ook hier is er nog genderongelijkheid. Ik denk niet dat er al een land is waar genderongelijkheid niet meer bestaat.

Uit onderzoek blijkt dat meisjes al vanaf hun zes jaar minder ambitieus zijn dan jongens en ook de loonkloof en het glazen plafond zijn nog steeds aanwezig in ons land. Ik vind het boeiend dat we dit soort zaken met deze campagne aan de kaak te kunnen stellen. Mensen – ook vrouwen – zijn zich er immers vaak nog niet van bewust.

Dankzij mijn opvoeding en eigen interesse in genderongelijkheid ervaar ik persoonlijk niet zo vaak discriminatie – naast cat calling – omwille van mijn geslacht. Ik denk dat opvoeding erg belangrijk is om je als vrouw bewust te zijn van de vooroordelen en om je ertegen te wapenen.

Hoewel mijn moeder hard werkt en mijn vader helpt in het huishouden, is het toch nog steeds mijn mama die de meeste huishoudelijke taken op zich neemt. Zij neemt de grote huishoudelijke beslissingen. Dat is nog steeds heel vaak zo in gezinsverband. Ik geloof niet dat vrouwen inherent beter zijn in huishoudelijke taken en het managen van het huishouden, maar het is een cliché dat tot stereotiep gedrag leidt.

Topfuncties in België worden in minder dan een op vijf gevallen door een vrouw bekleed. Toen ik een reportage maakte over een opleiding van de Vlaamse Overheid, met als doel om meer vrouwen te stimuleren om topfuncties te ambiëren, viel me op dat het moeilijk is om dé oorzaak te vinden van dit fenomeen. De vrouwen in kwestie hadden vaak zelf niet de indruk dat ze niet in aanmerking komen voor de topfuncties, of ze zeggen dat ze niet azen op die functies.

Daarbij zorgt de combinatie werk-gezin er in veel gevallen voor dat vrouwen de druk van een topfunctie er niet willen of kunnen bijnemen. Dankzij de genderstereotypen wordt het niet vreemd gevonden wanneer mannen na de geboorte van hun kind maar enkele dagen thuisblijven en daarna de zorg overlaten aan de vrouw. Daar loopt het al meteen mis.

Wanneer ik bij VTM de functie van programmadirecteur overneem, wil ik me focussen op de invloed die de zender kan hebben op hoe we in Vlaanderen over gender denken. Blijkbaar zit de diversiteit van medewerkers – behalve aan de top – al heel erg goed bij VTM, maar ik wil daar ook vertellen dat hun werk ervoor stereotypen en clichés bij kijkers kan wegwerken. Zo kunnen ze vrouwen op een andere manier weergeven, hen meer aan bod laten komen in praatprogramma’s en in creatieve en ambitieuze meisjes tonen in kinderprogramma’s.

Tijdens mijn research stootte ik op het programma Aya, dat wordt vertoond op VTM Kazoom. Het is een kinderprogramma over een broertje en een zusje. De bedoeling is om kleuters op een speelse manier te leren omgaan met het verkeer. Het zusje draagt een roze jurk met ABC als print terwijl het broertje een blauwe outfit heeft waarop 123 staat. Ik hoop te kunnen aantonen dat dit soort genderstereotype invulling van kleding een invloed kan hebben op jonge kijkers. Waarom zou je geen neutralere outfits kiezen die niet zo clichébevestigend zijn?’

De 19-jarige communicatiestudent Tiffany Van Eeckhoudt uit Halle nam een dag lang de plaats in van de secretaris-generaal van de KBVB. Je kent haar misschien nog wel van een eerdere campagne van Plan International, zo’n vier jaar geleden. Toen speelde ze de rol van Gabriela, een hoogzwanger veertienjarig meisje dat haar eerste dag op een nieuwe school doorstond.

‘In armere landen raken veel tienermeisjes zwanger omwille van discriminatie, armoede en geforceerde huwelijken. Daardoor hebben die meisjes geen kans op onderwijs, hebben ze geen job en ook geen toekomst. Elk kind heeft recht op onderwijs, op bescherming tegen mishandeling, kinderarbeid,… Deze rechten zijn niet overal van toepassing en daar moet verandering in komen!

Ook op het gebied van gelijkheid tussen man en vrouw is er nog veel werk aan de winkel. In veel landen is er zelfs geen sprake van gelijkheid en staat de vrouw altijd lager dan de man, of is ze zelfs onbelangrijk in de samenleving. Er zijn zoveel clichés rond genderrollen. Al van kleins af aan worden meisjes in hokjes gestoken en dat resulteert in volwassen vrouwen die thuisblijven om voor de kinderen te zorgen en dat de man gaat werken.

Dit is maar een voorbeeld van hoe vaste genderrollen ons beïnvloeden, maar ik heb er nog wel meer. Het is voor mij bijvoorbeeld onmogelijk om rustig op straat te lopen in Brussel, waar ik woon, omdat ik continu wordt nagefloten of omdat mannen naar mij kijken. Ik schaam mij ervoor om alleen als vrouw rond te lopen op straat.

Twee jaar geleden droomde ik van een atletiekcarrière, en toen ik dat aan een L.O.-leerkracht vertelde, antwoordde die dat ik dat nooit zou halen, omdat ik een meisje was. Dat was echt schokkend om te horen: omdat ik een vrouw ben, ga ik er niet geraken?

Ook thuis gebeuren dergelijke dingen soms: dan moet ik de afwas doen, koken of op mijn zusjes passen, terwijl mijn broer niets doet. Als ik dan vraag waarom hij mag niksen, zeggen ze ‘Hij is een man, hij kan dit soort taken niet’.

Ook tijdens mijn takeover bij de voetbalbond zag ik hoe mannen en vrouwen in aparte leefwerelden worden opgedeeld. Voor mijn komst beseften ze daar denk ik niet goed hoe weinig vrouwen er binnen het milieu zijn. Er is maar één vrouw in heel het uitvoerend comité van de voetbalbond, tegenover vierentwintig mannen, en zij is de eerste vrouw in de geschiedenis die zo’n zetel krijgt.

Ik wil tonen dat wij als meisjes even veel in ons mars hebben en dat wij ook de positie kunnen hebben van een professional in een invloedrijke functie, zoals in de politiek, de voetbalwereld of de media. Wij hebben evenveel potentieel als jongens. Daarom sta ik volledig achter de actie ‘girls takeover’, zodat we samen verandering kunnen brengen. I’m a feminist and I stand with gender equality!‘