‘Een zonnefilter in je dagcrème heeft weinig zin’ – dermatologe Nadine Pomarède

We weten het, maar vergeten het graag: zon is schadelijk voor de huid. Zonnen doe je nu eenmaal net als drinken met verstand. Knack Weekend stelde drie experts enkele brandende vragen. Vandaag: dermatologe Nadine Pomarède.

Nee. Tot op vandaag heerst het misverstand dat de zonnebank de huid op een of andere manier voorbereidt op de zon, terwijl we al enige tijd weten dat dit niet zo is. Zonnebankbruin beschermt niet maar de huid loopt wel schade op. Een andere mythe is dat zonnebank helpt bij het synthetiseren van vitamine D. Ook dat klopt niet. Onder de zonnebank krijg je vooral uv A-stralen, terwijl de synthese van vitamine D gebeurt via uv B.

Neen. Na één week zonnen is de maximale aanmaak van melanine bereikt. Nadien wordt de huid wel dikker, wat de indruk geeft dat je nog bruint, maar in feite heeft het niet veel zin meer om nog te zonnebaden.

Helaas. Hun houding is niet optimaal. In februari is in Australië een grootschalige studie verschenen waaruit bleek dat 94 procent van de 18- tot 30-jarigen het afgelopen jaar door de zon verbrand is. Toch willen ze nog altijd bruinen omdat ze zich dan knapper voelen. Misschien moeten we op die ijdelheid inspelen. In Amerika heeft men bij onderzoek een aantal jongeren in twee groepen opgesplitst. Een groep kreeg een video te zien over premature huidveroudering door het zonnen, de andere over het verhoogde risico op huidkanker. Alleen de eerste groep heeft achteraf zijn houding ook effectief aangepast!

Je wordt niet hoe langer hoe bruiner: na één week zonnen is de maximale aanmaak van melanine al bereikt

De zon brengt een oxidatieve stress teweeg, waardoor vrije radicalen worden gevormd die het membraan van de huidcellen en hun DNA aanvallen. De huid verdedigt zich door antioxidanten aan te maken om die vrije radicalen te neutraliseren. Je eetpatroon boosten met veel groenten en fruit, cacao en oliën die rijk zijn aan omega 3-vetzuren kan dus zeker geen kwaad, al kun je het effect daarvan moeilijk meten. Goed zijn ook geel van ei en vette vis als bron van vitamine D.

Er zijn studies verricht over het effect van voedingssupplementen als interne bescherming door middel van antioxidanten. Echt verbluffend zijn de resultaten niet. Maar zo’n kuur kan volgens mij nuttig zijn voor huidtypes die weinig of moeilijk bruinen en toch in de zon komen. Let wel, die supplementen bieden geen extra bescherming maar ze helpen wellicht bij het voorkomen van zonneallergie en het herstellen van de huid.

Vaak realiseren de mensen zich niet hoeveel tijd ze doorbrengen in de zon en hoe krachtig die straling wel is. Ze associëren zonnen alleen met ‘bakken op het strand’ en houden geen of weinig rekening met gewoontes uit het dagelijkse leven, terwijl die goed zijn voor driekwart van de blootstelling aan de zon: sporten of stappen in de openlucht, een terrasje doen… Ik zie dat mijn patiënten daar niet bij stilstaan. Een goed begin is bij weerberichten de uv-index in de gaten te houden. Die gaat van 1 tot 11; hoe hoger, hoe gevaarlijker de zon. Verder zijn er smartphone-apps die real-time, gepersonaliseerd advies geven en die effectief een positieve invloed zouden hebben op de gebruikers.

Vitamine D is belangrijk voor het behoud van sterke botten. Zeventig procent ervan wordt gesynthetiseerd dankzij blootstelling aan uv B-stralen. Cosmeticamerken gebruiken tijdens hun tests van zonneproducten 2 mg crème per vierkante cm. Dat doet in het echte leven niemand. Zonnefilters, of althans de manier waarop we ze gebruiken, verhinderen de synthese van vitamine D dus niet! Het is trouwens helemaal niet zo duidelijk hoeveel vitamine D we juist nodig hebben. Vaak wordt gezegd dat de helft van de bevolking een tekort zou hebben, maar er is geen consensus over wat dat tekort inhoudt en of er pathologische gevolgen aan verbonden zijn. Voor mensen die in een goede gezondheid verkeren, is drie keer per week overdag een wandeling maken van een halfuur normaal gezien voldoende om de nodige vitamine D aan te maken.

Mensen associëren zonnen alleen met ‘bakken op het strand’ en houden geen of weinig rekening met gewoontes uit het dagelijkse leven, terwijl die goed zijn voor driekwart van de blootstelling aan de zon

Irritaties, eczeem en allergieën kunnen optreden, maar zijn al bij al vrij zeldzaam. Het gebruik van zonnefilters is streng gereguleerd en de lijst van toegelaten filters is niet ellenlang. Tegen het gebruik van moleculen die mogelijk de hormonale balans verstoren zijn ondertussen maatregelen getroffen. Dat wil niet zeggen dat je onnodig de concentratie van filters moet opdrijven of dat je in andere cosmeticaproducten ook filters moet steken.

Dat heeft volgens mij weinig zin. Stel, je hebt een gezonde huid en je hebt een bureaujob in Brussel. Als je ’s morgens een dagcrème met de gangbare SPF 10 of 15 smeert, ben je tegen de middag, als je eventueel buiten eet, niet meer beschermd. De filters dienen dan voor niets, maar door ze continu te gebruiken verhoog je wel het risico op een reactie. De pigmenten in je make-up vormen een beter schild. Idealiter heb je van maart tot september een tube zonnecrème op zak maar in mijn praktijk stel ik vast dat weinig vrouwen dat ook doen. Als dat voor hen niet haalbaar is, raad ik ze aan hun make-up bij te werken, een realistisch compromis.

tekst: Delphine Stefens