Dat boeren moeten betalen om een biolabel op hun producten te kunnen zetten, is de wereld op zijn kop volgens Louis De Jaeger. ‘Agro-ecologie moet dé norm zijn voor een landbouw waar de boer genoeg verdient, de producten bruisen van leven en smaak en de landschappen een streling zijn voor het oog.’
Wanneer een boer vandaag kiest om aan gifvrije landbouw te doen, moet hij controleurs betalen om te bewijzen dat hij flink bezig is. Deze controles kosten bakken geld en vragen te veel tijd en administratie. Wie zijn best doet om het anders aan te pakken, wordt dus gestraft. Moet het niet andersom zijn?
Daar zijn alleszins genoeg redenen voor te bedenken. Neem nu bijvoorbeeld het herstel van ons microbioom, de verzameling micro-organismen in ons lichaam. Jouw lichaam bestaat uit minstens evenveel menselijke cellen als niet-menselijke cellen, denk aan nuttige schimmels of je darmflora. Elke mens is zo als het ware een samenstelling van beestjes. Een goede werking van deze micro-organismen is een garantie tot een goede gezondheid. Zo beschermen de bacteriën in je darmen je darmwand tegen indringers. Als die wegvallen, krijg je een lekkende darm, met alle gevolgen van dien.
Die darmen worden wel eens ons tweede brein genoemd. Steeds meer onderzoek toont namelijk aan dat ook onze mentale gezondheid afhankelijk is van gezonde darmen die bruisen van leven. Een verstoord evenwicht daar kan onder andere leiden tot depressie. Als je weet dat één op de tien Belgen antidepressiva slikt en dat cijfer maar een indicatie is voor het werkelijke aantal mensen die kampen met psychische problemen, zou het een gemiste kans zijn om niet meer in te zetten op darmgezondheid.
Wie aan biologische landbouw doet, betaalt extra. Moet dat niet omgekeerd?
Ons lichaam loopt leeg, onze minuscule vriendjes trappen het af. Ons eigen microbioom kan maar zo rijk zijn als het microbioom van de bodem. De nuttige beestjes komen immers vanuit een gezonde bodem op de plant, en via de vork in onze mond. Als we landbouwvelden blijven bespuiten en chemisch bemesten gaat al het bodemleven eraan, wat een onmiddellijk effect heeft op onze gezondheid.
Doordat we te steriel eten en te gedesinfecteerd leven, worden onze micro-organismen niet meer bijgevuld, maar alsof dat nog niet erg genoeg is, zijn we ook nog eens bezig met onze kleine bondgenoten uit te roeien. De pesticiden en fungiciden die in de landbouw massaal worden ingezet, zijn gemaakt om beestjes te doden die heel gelijkaardig zijn aan die in ons lichaam. De verdedigers van dat soort middelen zeggen dikwijls dat pesticiden geen menselijke cellen doden. Dat kan dan misschien (soms) wel kloppen, toch is het een totaal misplaatst argument, want ze doden wel cellen die onmisbaar zijn voor de mens en zijn gezondheid.
Niemand ontsnapt eraan. Onderzoek heeft uitgewezen dat baby’s in de baarmoeder al blootgesteld worden aan pesticiden. Ze zitten in het lichaam van élk kind, en vaak in grote hoeveelheden. Zeggen dat pesticiden niet slecht zijn voor mensen omdat ze geen menselijke cellen aantasten, is hetzelfde als zeggen dat de auto die je omver rijdt maar weinig schadelijk is voor je longen.
Er bestaat geen enkel argument om pesticiden te blijven gebruiken als we de gezondheid en het geluk van de mens op eerste plaats stellen in deze maatschappij. Voor mij valt of staat alles hierbij. De negatieve effecten van pesticiden op ons milieu en ons drinkwater draagt ook hier indirect aan bij. Als we dan nog eens naar de ondergang van bijenpopulaties kijken, die we nodig hebben om ons eten te bestuiven, is de zaak volledig gemaakt.
Dat is uiteraard niet iets wat voorstanders van chemische landbouw graag horen. Zij halen dan maar al te graag hun lievelingsargument boven: de vraag hoe we de wereld dan kunnen voeden, want daarvoor zijn bestrijdingsmiddelen in hun ogen onmisbaar. Het antwoord op die vraag is nochtans behoorlijk simpel. Meer dan de helft van de wereld wordt vandaag gevoed door chemievrije landbouw. Voedseltekorten hebben niets te maken met productie, wel met oneerlijke verdeling, speculatie op de wereldvoedselmarkt, teeltkeuze, corruptie en het feit dat we een derde van het wereldwijd geproduceerd voedsel verspillen.
We zijn uit het oog verloren dat wij als mens deel van de natuur zijn, waardoor we ook natuurlijke voeding nodig hebben
Het klopt dat biologische landbouw gemiddeld minder voedsel per hectare oplevert dan chemische landbouw, maar bio is dan ook maar de eerste stap in een groter verhaal. In een wereld waar we de gezondheid van de mens en de planeet op de eerste plaats zetten (zou jij graag in een andere wereld willen leven?) gaan we voluit voor agro-ecologie. Dat is een landbouwvorm waarbij we zoveel mogelijk samenwerken met de natuur. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) is dit de enige manier om de wereld duurzaam te voeden.
En iedereen wint erbij, niet alleen de consument. Kijk maar naar de landbouwers zelf. Heel wat boeren hebben het vandaag moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen, maar vrijwel alle agro-ecologische boeren die ik ken verdienen veel meer dan chemische boeren. Verschillende testboerderijen tonen dat ze evenveel oogst kunnen halen als chemische landbouwers, maar dat doen ze met een fractie van de kosten voor pesticiden, chemische meststoffen en brandstof. Zij vervangen de nood aan pesticiden en meststoffen door een gezond ecosysteem in evenwicht en een veerkrachtige bodem.
We leven vandaag in een wereld die opgedeeld is in hokjes, waardoor we natuur en landbouw bijna volledig los van elkaar zijn beginnen zien. Wat we daarbij uit het oog verloren zijn, is dat wij als mens deel van de natuur zijn, waardoor we ook natuurlijke voeding nodig hebben. Die vinden we alleen in een gezonde bodem en die krijgen we alleen in een natuurlijke landbouw.
Met alle kennis die vandaag beschikbaar is, kunnen we met volle overtuiging stellen dat agro-ecologie dé norm moet zijn om een landbouw te hebben waar de boer genoeg verdient, de producten bruisen van leven en smaak en de landschappen een streling zijn voor het oog. Laten we daarom voeding die geteeld werd zonder pesticiden en kunstmest verheffen tot nieuwe standaard en de dure labels verplicht maken voor producten uit de chemische landbouw. Of, nog beter: in de winkels enkel nog voeding toelaten met als standaardlabel (bio)pesticiden- en kunstmestvrij. Smakelijk!
Louis De Jaeger is auteur van “We eten ons dood” en organiseert met Dr. Alain Peeters (Vice-President Agroecology Europe) het eerste gratis transitietraject voor bestaande boeren naar agroecologie in Vlaanderen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier