Is de mens van nature een allenig wezen, en is het een misvatting
dat eenzaamheid bestreden moet worden?

Weet je wat het probleem is met de wereld? Er is te weinig dat oprecht en rechtvaardig lijkt. Je durft zelfs die woorden niet meer te gebruiken, uit schrik melig te worden bevonden. Terwijl mensen nood hebben aan rechtvaardigheid. Het behoort tot de basisbehoeften, zoals voedsel, water, een dak boven je hoofd – en après-ski, volgens sommigen.

Die gedachte schiet door mijn hoofd, als ik vroeg in de ochtend het gebouw van de Hogeschool Gent passeer. Daar prijkt de reuzengrote foto van een meisje dat dromerig in de verte kijkt. ‘Geef de wereld het beste van jezelf’, staat erbij te lezen. Die slogan vind ik van een wereldvreemde schoonheid. Het beeld komt in mij op van dat landschap op het pak melk met een kabbelend beekje, een groene boom en een kwinkelerend vogeltje, dat alles overgoten met het warme licht van de opkomende zon.

In de echte wereld lees ik: ‘2023 is nog niet voorbij, en toch zijn veel werknemers nu al bezig met hun vakantieplanning voor 2024. Zo maak je van 32 vakantiedagen 76 vrije dagen.’ Binnen de kortste keren voert dat de lijst aan van ‘meest gelezen’ (u kunt het nog wel terugvinden). Een schoolvriend van mij is manager in wat genoemd wordt “menselijke bronnen”. ‘Kandidaten spreken met zichtbare verveling over de inhoud van de job’, klaagt hij. ‘Maar als hun bedrijfswagen geen poepverwarming heeft, dan ben je ze kwijt en gaan ze op een ander.’

‘Geef de wereld het beste van jezelf’ vind ik dus wel verfrissend, in tijden waarin juist die bereidwilligheid op apegapen lijkt te liggen. Er gaapt een tekort aan leraren, verpleegkundigen, ijzervlechters en alles wat de wereld nog zoal bijeen kan houden. Je vindt het normaal als de stielman zijn kat stuurt en je prijst je gelukkig als je over een halfjaar een afspraak bij de oog-, huid- of tandarts te pakken krijgt. Ik denk met verbazing aan onze huisarts van lang geleden, die je in het holst van de nacht kon bereiken zonder te worden uitgescholden. Hij noemde geneeskunde een roeping. Nu loop je kans op een wachtmuziekje als je belt naar de hulpdiensten.

Tegelijk missen we het blijkbaar wel: dat gevoel niet alleen voor jezelf te leven maar een plaats in een breder weefsel te vinden. Nagenoeg een derde van de Belgen voelt zich erg eenzaam, lees ik op een nieuwssite. Nog eens zesendertig procent noemt zich ‘matig eenzaam’. Is de samenleving een flop als twee derden van de mensen zich eenzaam voelen? Of is de mens van nature een allenig wezen, en is het een misvatting dat eenzaamheid bestreden moet worden?

‘Geef de wereld het beste van jezelf.’ De slogan gaf aanleiding tot hilariteit, toen hij op de zijgevel prijkte van een nachtclub/stripteasebar in Kemzeke. Misschien past hij beter in het smeed­ijzeren kadertje dat vroeger vooraan in onze klas hing. Wekelijks – of was het om de veertien dagen? – schoof meester Rik daar een nieuwe spreuk in. De spreuken arriveerden per post en waren pastelkleurig. Ze varieerden van ‘Een klein ideaal is beter dan een groot kapitaal’ tot ‘Wat niet uit het hart komt, zal een ander hart niet raken’.

Dat klinkt nu even kinderlijk als kwartetten.