Zo vind je een duurzame reisformule

De VN-Organisatie voor Wereldtoerisme (UNWTO) wil dat elke vorm van toerisme duurzaam wordt. Vandaag is dat nog verre van het geval. Wie op zeker wil spelen, kan kiezen voor specifieke reisformules. FOD Buitenlandse Zaken helpt je alvast op weg met deze nuttige tips.

Onder duurzaam reizen verstaan we een vorm van toerisme die aandacht schenkt aan de drie dimensies van duurzaamheid: people (mensen), planet (milieu) en profit (economie). Alle drie zijn nodig om een gemeenschap leefbaar en gezond te houden.

People: respectvol omgaan met mensen en hun socioculturele identiteit, het cultureel erfgoed bewaren, bijdragen tot meer begrip en tolerantie tussen verschillende culturen.

Planet: respectvol omspringen met het milieu en de natuurlijke bronnen, dus zo min mogelijk schade toebrengen.

Profit: ervoor zorgen dat het toerisme de plaatselijke bevolking tewerkstelling en inkomen verschaft.

Veel keuze

Verder doen tal van termen de ronde. Zo legt eerlijk toerisme de nadruk op respect voor de lokale cultuur, een actieve betrokkenheid van de lokale bevolking en een evenwichtige verdeling van de inkomsten. Solidair toerisme wil vooral de levensomstandigheden van de lokale bevolking verbeteren (bijvoorbeeld via internationale bouwkampen). Ecotoerisme stelt de natuur en het milieu centraal en wil de ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden.

Duurzaam label

Reispakketten krijgen steeds vaker een duurzaam label, maar volgens Marie-Paule Eskénazi, expert duurzaam toerisme, dekt de vlag meestal de lading niet (1). Ze worden immers door de reisorganisaties zelf toegekend, zonder afdoende controle. Eskénazi staat wel achter de labels ATR (Agir pour un Tourisme Responsable) en ATES (Garantie tourisme équitable et solidaire).

Vrijwilligerstoerisme

Humanitair toerisme (of vrijwilligerstoerisme) vindt Eskénazi geen goed idee. ‘Toeristen kunnen bijvoorbeeld weeshuizen bezoeken in Cambodja waarvan je niet altijd kan zeggen of ze al dan niet echt zijn. Maar toeristen vinden het leuk, maken wat foto’s van schattige kinderen en geven wat snoep. Dat soort dingen kunnen absoluut niet. We mogen toerisme en hulpverlening niet door elkaar halen.’ Vaak geven jongeren zonder enige vakkennis 1 of 2 weken Engels of Frans in pakweg Vietnam of Benin. Daar hebben de lokale scholen geen baat bij. ‘Uiteraard kunnen mensen meewerken aan een humanitair project, maar alleen in specifieke contexten en als ze zich aan bepaalde regels houden.’

De ngo Service Volontaire International (SVI) verzet zich tegen vrijwilligerstoerisme. Haar alternatief bestaat uit internationale uitwisseling van jongeren (16-35 jaar) in concrete projecten en onder begeleiding. Deze variëren van natuurbescherming, bouwen, fotografie, sensibilisering over hygiëne tot kinderanimatie. SVI noemt haar uitwisseling met klem geen toerisme. De Bouworde (FR: Compagnons bâtisseurs) organiseert eveneens degelijk begeleid vrijwilligerswerk. Vaak kan je ook bij ngo’s terecht.

Ook inleefreizen aangeboden door ngo’s, kunnen door de beugel. Zeker als de lokale partners van de ngo het bedrag dat ze aan de reis overhouden in een fonds storten voor langetermijnprojecten zoals de bouw van een school, een weg, een waterput, een dokterspost. De lokale partners zorgen voor het onthaal van de toeristen, vaak in gezinnen, en geven uitleg over hun ontwikkelingsprojecten.

(1) Zoals aangehaald in magazine n’GO februari 2001