Een reeks kustgemeenschappen in El Salvador zet in op een duurzame leefstijl om de natuurlijke hulpbronnen, die door jarenlange verwaarlozing en een gebrek aan klimaatbewustzijn zijn aangetast, niet verder uit te buiten. Dat gaat van koken op ecologische fornuizen tot herbebossing van de mangroven.
‘We leerden beter samen te leven met het milieu, er gebruik van te maken zonder het verder te beschadigen. Vooral de mangrovebossen; zonder de mangroven zou er geen vis in deze wetlands te vinden zijn’, zegt Daniel Mercado, voorzitter van de San Luis La Herradura Ontwikkelingscommissie.
De kustdorpen van deze en andere omliggende gemeenten liggen in de Estero de Jaltepeque, een uitgebreid en complex ecosysteem dat in de mangroven, wateren en draslanden een grote verscheidenheid aan dier- en plantensoorten huist. El Estero is een natuurreservaat met een stroomgebied van 934 vierkante kilometer in de kuststreek van het centrale departement La Paz.
Ongeveer zeshonderd gezinnen in deze gemeenschappen hebben steun ontvangen voor de promotie van een duurzaam ontwikkelingsmodel dat eerder al goede resultaten had opgeleverd. De investering van in totaal ruim 400.000 dollar kwam uit het ‘kleine beurzenprogramma’ van de Global Environment Facility (GEF), de grootste financier van milieuprojecten ter wereld.
Rocket stove
Veel van deze mensen gebruiken inmiddels milieuvriendelijke kachels, zoals de zogenoemde ‘rocket stove‘, een efficiënte, ronde houtkachel die heel weinig hout nodig heeft en weinig rook produceert.
Het brandhout dat de bewoners daarvoor gebruiken komt bovendien van zogenoemde ‘levende hekken’, natuurlijke afscheidingen gemaakt van Gliricidia-bomen, die brandhout leveren en op die manier de mangroven beschermen tegen mensen die op zoek zijn naar brandstof.
Als aanvulling op de rocket stove gebruiken mensen de zogenaamde magische kachel, een hoge ronde doos gemaakt van polystyreen, een kunststoffen materiaal dat warmte vasthoudt, en als een soort stoomoven werkt.
Zonne-ovens
Zodra soep of een stoofpot op het fornuis is bereid, wordt de pan in het magische fornuis gezet en afgedekt, zodat het gerecht daarin nog na-warmt. Dit scheelt zowel hout voor het fornuis als tijd, omdat er in de tussentijd andere klusjes kunnen worden gedaan. Tot slot zijn er via het project ook zonne-ovens geïntroduceerd, een doos met een deksel die als spiegel fungeert, zonlicht naar binnen leidt en vervolgens wordt afgedekt met metalen platen.
Andere onderdelen van het project, dat in 2007 startte, zijn onder meer de implementatie van duurzame landbouw en visserij. In 2018 werd het project beëindigd, maar veel bewoners zijn definitief overgestapt op de duurzame alternatieven.
Zo moesten kandidaten om steun van het programma te ontvangen, zich ook bezighouden met het aanplanten van mangroven. Hierdoor is 500 hectare mangrovebos behouden of hersteld. Daarnaast zijn op een oppervlakte van 300 hectare aan ecosystemen in water of op land duurzame praktijken ingevoerd.
Het behoud van de mangroven blijft een uitdaging, omdat mensen uit andere gemeenschappen de bomen nog altijd komen kappen en de overheid weinig doet om dit te voorkomen, vertelt Mercado.
Toch kun je de duurzame ontwikkeling proeven, in het voedsel dat is gekookt op ecologische fornuizen en in de andere initiatieven langs de Pacifische kust van dit kleine Midden-Amerikaanse land met 6,8 miljoen inwoners, waar het bewustzijn over de noodzaak van duurzame ontwikkeling onder de bevolking sterk toeneemt.
