Expeditie Kaapstad: van brunchbar tot surfstrand
De Mother City staat voor heerlijke barbecues, explosieve kleuren en een hippe kunstscene. Maar sinds de afschaffing van de apartheid in 1990 zijn de contrasten nog groot. Kaapstad confronteert je. Ze palmt je in en dompelt je onder.
Zwarte hipsters, Indische zakenlui en witte boeren, ze wonen hier allemaal naast elkaar. Niet dat de ongelijkheid daarmee van de baan is. Ook na de succesvolle inspanningen van Nelson Mandela blijft de ongelijkheid in Zuid-Afrika groot. Rond Kaapstad liggen prachtige nationale parken, maar ook kilometerslange sloppenwijken.
Hoe langer je hier bent, hoe meer de gebruiken van verschillende bevolkingsgroepen je opvallen. Met stip op nummer één: de passion gap. Het verwijderen van je voortanden is onder de gekleurde arbeidersklasse een statussymbool. Je zou er betere orale seks mee hebben.
‘Waarom gebruiken jullie in het Nederlands zoveel Engelse woorden?’, vraagt Jan Hendrik wanneer we samen wijnproeven. ‘In het Afrikaans maken we ze zelf.’ Nietmachine is papier vampier, een suikerspin heet spookasem, een metro is een moltrein en burn-out heet hier yuppiegriep. Net als bij 13,5% van de Zuid-Afrikaanse bevolking stamt Jan Hendriks moedertaal af van wat de Nederlandse kolonialen spraken toen ze in de zeventiende en achttiende eeuw het land inpalmden. Sindsdien is het Afrikaans haar eigen koers gevaren. Het eerste woord dat je in het Afrikaans leert is braaien. Rondom de barbecue komt heel Kaapstad samen. En de Tafelberg, die waakt daarover als een engelbewaarder.
ZIEN
Botanische tuin Kirstenbosch ligt tegen de oostelijke flanken van de Tafelberg aan. Tussen november en maart kun je hier tijdens een Summer Sunset Concert op de schuin aflopende festivalwei picknicken. Ga dansen aan het podium terwijl de zon achter de bergen zakt.
sanbi.org/gardens/kirstenbosch
Als het stevig waait, en dat doet het hier vaak, trek dan naar Bloubergstrand. De hele lucht hangt dan vol kleurrijke kitesurfers. Hun vliegers zijn slingers die rond de Tafelberg dansen. De wind duwt de surfers hoog de lucht in, schijnbaar tot op het blad van de berg.
Wie een uurtje ten oosten van Kaapstad rijdt, ziet het landschap veranderen van sloppenwijken naar groene wijnranken. Het gros van de Zuid-Afrikaanse wijn wordt in de regio rond Stellenbosch verbouwd, de universiteitsstad waar tal van Belgische en Nederlandse studenten op uitwisseling gaan. Wijnproeven op de boerderijen is een must. Voor de wijn, maar vooral voor de uitzichten. Wijnlandgoed Delaire Graff Estate noemt zichzelf ‘The Jewel of the Cape Winelands’ en dat is een understatement. Wie door de oprijlaan het landgoed oprijdt, ontdekt dat ‘spannend’ en ‘horticultuur’ geen antoniemen zijn.
DOEN
Via het Table Mountain National Park rijd je tussen bavianen en struisvogels naar het punt waar de Atlantische en Indische Oceaan tegen elkaar botsen. Kaap de Goede Hoop, het uiterste puntje van het Kaapse schiereiland, staat garant voor een einde-van-de-wereld-ervaring. Stop vooraf in Muizenberg voor een strandwandeling langs gekleurde huisjes, aan Boulders Beach voor een blik op Afrikaanse pinguïns of in Kalkbay bij Kalky’s voor een gigantische portie fish & chips.
sanparks.org/parks/table-mountain
Zuid-Afrika heeft traditioneel geen marktcultuur. Om die alsnog in het leven te roepen, organiseren lokale ondernemers de Neighbourgoods Market aan de Old Biscuit Mill op zaterdagochtend. Op de foodmarket komen locals en toeristen samen voor allerlei lekkers. Aan de overkant staat een designermarkt waar beloftevolle Zuid-Afrikanen hun collecties voorstellen.
Hout Bay staat bekend om de Chapman’s Peak Drive, een iconische tolweg langs de Kaapse kustlijn. Stap uit op een van de vele picknickplekken en laat je overweldigen door het zicht op de baai. Van vrijdag tot zondag trek je nadien naar Hout Bay Harbour Market, een voormalige visfabriek vol kraampjes met lokale merken en verfijnde knabbels.
Een bezoek aan Kaapstad is niet compleet zonder het zicht vanop de Tafelberg. Wie sportief is, bereidt zich mentaal voor op een klim van een dikke twee uur. Eenmaal boven heb je – naast een heerlijke runner’s high – een magnifiek uitzicht. Het Cape Town Stadium waarin tijdens het WK voetbal van 2010 duizenden vuvuzela’s weerklonken, staat er trots tussen. De kabelbaan brengt je weer naar beneden (en omhoog voor de minder moedigen onder ons). Grijp je kans bij mooi weer, want bij te veel wind mag je de Tafelberg niet op, met kabelbaan noch wandelschoenen.
Op 2 januari, ook bekend als Tweede Nuwe Jaar, viert de huidige arbeidersklasse dat ze slavernij en apartheid overleefde. Het is de dag waarop de slaven in de Kaap in de negentiende eeuw vrij kregen om ook zelf te feesten. In carnavalsparade Kaapse Klopse tooit elke club of ‘klopse’ zich in kleurrijke carnavalskostuums. Ze spelen fanfareliedjes en paraderen al dansend door de straten. Ben je tijdens de eindejaarsperiode in Kaapstad, ga hen dan toejuichen.
SHOPPEN
In Long Street, in hartje Kaapstad, ligt de grootste winkel van WAG, een Kaaps merk dat hippe jurken, jumpsuits en jasjes maakt van Afrikaanse waxstoffen. Achter in de winkel ligt een naaiatelier waar je in een uur tijd een stuk naar keuze in een stof naar keuze laat maken, of een bestaand stuk uit de winkel laat aanpassen. Omgerekend gaan de prijzen van zo’n 90 euro voor een topje tot 280 euro voor een lange jurk.
ETEN & DRINKEN
Hippe wijk De Waterkant staat vol voormalige pakhuizen waaraan het Antwerpse Eilandje een puntje kan zuigen. In een van de loodsen ligt Beluga, een Aziatisch fusionrestaurant waar ze de lekkerste sushi rollen. Het interieur houdt het midden tussen een New Yorkse loft en een feestzaal uit de jaren dertig.
Voor je gaat wijnproeven op een van de boerderijen in regio Stellenbosch, kun je heerlijk brunchen bij Oude Bank. Het interieur bestaat er uit een mix van rustieke en moderne elementen en je eet er lokale, eerlijke producten van (wijn)boerderij Boschendal, van een groenteontbijt met bloemen tot een artisanale boerderijpizza.
Boschendal ligt daar trouwens vlakbij in Franschhoek. Voor het landhuis uit 1812 staat een grote eik met daarrond gietijzeren tafeltjes. Hun victoriaanse versieringen worden broekieskant genoemd, omdat ze zo op damesondergoed lijken. Je lijkt wel in een schilderij van Renoir terechtgekomen. Tijdens het wijnproeven kun je food pairen met kaas of chocolade. Boschendal biedt picknicks aan die je in hun tuinen mag oppeuzelen. En voor wie plannen in die richting heeft: je kunt hier ook trouwen.
Wijnboerderij Tokara is een stuk moderner, haar wijnranken vormen een bezwerend patroon. Dit is het soort plek waar foto’s voor op folders en websites worden genomen. Tokara’s Director’s Reserve Red haalt het met vlag en wimpel van alle andere wijnen die ik tijdens deze reis proef.
SLAPEN
In de Kaapse binnenstad combineert The Fritz Hotel victoriaanse charme met art-decomeubelen en gezellige snuisterijen. De stoelen uit de koloniale periode zijn overtrokken met een hip Afrikaans stofje. De kamers hebben een Afrikaanse toets en lekker krakend parket. Het ontbijtbuffet is verfijnd en uitgebreid.
Wie de natuur in wil, rijdt vanuit Kaapstad zo’n drie uur naar de Cederberg. In verafgelegen tentenkamp Gecko CreekWilderness Lodge word je ’s ochtends door de vogels gewekt en overdag ga je wandelen of hang je aan het zwembad. ’s Avonds leg je lekkers op de gemeenschappelijke braai en nadat de zon onder is gegaan, tel je hier de sterren van de melkweg.
NIET TE MISSEN
Rooibos is een type fynbos, een vegetatie die alleen in de Westkaap groeit. De plant waarvan thee wordt gezet groeit bovendien alleen in de Cederbergstreek, ten noorden van Kaapstad. De red cappuccino die je in elk Kaaps koffietentje op de kaart ziet, is een rooibosthee met melkschuim. Klinkt gek, smaakt heerlijk.
TOMS TIPS
Tom Lanoye overwintert al 27 jaar lang in Kaapstad. Hij bezocht er in 1992 zijn Zuid-Afrikaanse vriendin, journaliste Marianne Thamm, nadat zij vanuit Antwerpen weer naar Zuid-Afrika verhuisde zodra Mandela vrijkwam. Lanoye werd naar eigen zeggen meteen verliefd op het land, de taal, de mensen en het feit dat Zuid-Afrika altijd een voorvechter van gay rights is geweest. Vol lof is hij over het Zeitz Museum of Contemporary Art Africa, kortweg het Zeitz MOCAA, een architecturaal meesterwerk dat in 42 voormalige graansilo’s werd gebouwd. Het museum opende zijn deuren in 2017 en stelt moderne kunst tentoon uit de 54 Afrikaanse landen; veelal kleurrijke kritische uitlatingen over politieke wandaden. In de museumshop scoor je smaakvolle souvenirs. Een van de initiatiefnemers van het Zeitz zette ook de Norval Foundation op, een openluchtmuseum à la het Middelheimpark, maar dan eentje waar de zon boven schijnt. Het is volgens Lanoye een fijne daguitstap en je kunt er heerlijk lunchen.
zeitzmocaa.museum/norvalfoundation.org
Tom Lanoye schreef een voorwoord bij Thamms levensverhaal, De ondraaglijke blankheid van het bestaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
