De beste en slechtste reistrends van het voorbije decennium

Met 2020 voor de deur kijken we terug op de mooiste en ergste dingen die de voorbije tien jaar gebeurden in de reissector. Van slow travel tot de invloed van Instagram en de opkomst van vliegschaamte: dit waren de jaren 2010-2019 op reisvlak.

1. Slow travel

Het concept van slow food begon eind jaren tachtig in Italië – als tegenreactie op de groeiende fastfoodketens. In het verlengde daarvan won ook slow travel het voorbije decennium aan populariteit: het traag (en vaak ook offline) reizen, om even te ontsnappen aan de snelheid en gekheid van het dagelijkse leven. Slow travel is niet zozeer een manier van reizen, wel een mindset die reizigers aanspoort om stil te staan. Bij de geur van de rozen, de sterrenregen aan de hemel of gastvrijheid die soms uit onverwachte hoek komt. Traag reizen kan op allerlei manieren. Of je nu met de trein naar Noorwegen spoort, gaat shoppen op een Italiaanse boerenmarkt om een zomerpicknick samen te stellen voor de rest van de dag, of eropuit trekt met de fiets richting Oman: het punt is om tijd te nemen om de lokale bevolking te ontmoeten, open te staan voor andere culturen en gebruiken en te beseffen dat het de reis is die telt, niet je bestemming.

2. Instagram achterna

Waar gaan we dit jaar op vakantie? Naar die prachtige plek die we op Instagram spotten! Vooral voor jonge reizigers bleken klassieke reisgidsen als Lonely Planet de voorbije jaren niet langer dé inspiratiebron voor nieuwe vakantieplannen, wel Instagram. Bijna tien jaar na zijn lancering staat de fotoapp bol van de imposante watervallen, kleurrijke designhotels en hagelwitte dorpjes. Steeds meer reisfotografen en influencers verdienen de kost met het Instafamous maken van vergeten eilanden en pittoreske dorpjes waar op foto geen levende ziel te bespeuren lijkt, maar in werkelijkheid tientallen toerbussen staan en het drummen is voor het beste plekje om bij zonsopgang die ene foto te kunnen maken die duizenden likes moet scoren. De droom die Instagram voor toeristische diensten en fotogenieke bestemmingen ongetwijfeld is, bleek de voorbije jaren geregeld te veranderen in een nachtmerrie. Griekse eilanden als Santorini en Mykonos lijken misschien gemaakt voor the Grams, ze kunnen de eindeloze toestroom van toeristen niet aan.

3. Weg met toeristen

Door de stijgende invloed van Instagram op ons reisgedrag, maar ook door de opmars van lagekostmaatschappijen en goedkope hotelkamers dankzij initiatieven als Airbnb, werd overtoerisme het voorbije decennium een groeiend en wereldwijd probleem. Barcelona trekt vandaag zoveel bezoekers dat de inwoners toerisme als een groter probleem zien dan armoede. In steden als Venetië, Amsterdam en Rome wordt door de lokale bevolking geregeld heftig geprotesteerd tegen de overrompeling van bezoekers, waardoor er voor locals geen plaats meer is in de overvolle restaurants, de parken vol lopen en de prijzen stijgen. Zelfs op de Mount Everest is het tegenwoordig aanschuiven in de wachtrij.

Maar ook kleine, minder bekende plaatsen blijken onder de toeristen te kreunen. In het autovrije Nederlandse stadje Giethoorn is de plaatselijke bevolking niet te spreken over de vele toeristen die zich gedragen alsof ze in een pretpark rondlopen. Hallstadt, een dorp in de Oostenrijkse Alpen, ontvangt jaarlijks een miljoen bezoekers, tot ongenoegen van de achthonderd lokale inwoners. En overrompeld door cruiseschiptoeristen riskeert het middeleeuwse dorp Kotor in Montenegro zijn status van Unesco Werelderfgoed te verliezen.

4. Hippe hostels

Vijf jaar geleden waren ze nog de ultieme overnachtingsplek voor funky rugzaktoeristen die op zoek waren naar een goedkope slaapplaats en er geen probleem mee hadden om te overnachten in een stapelbed en hun badkamer en toilet met andere gasten te delen, maar de voorbije jaren ondergingen hostels een spectaculaire metamorfose. Vandaag vind je hostels met een zwembad, yogaklassen, dakterrasbars en luxesuites. Met hun vernieuwde aanpak en aanbod hopen de uitbaters ook een ander type reizigers aan te trekken dan enkel backpackers. Eén van dé ketens die hostels weer hip maakte is Generator, met vestigingen in Europa onder meer in Rome, Amsterdam en Parijs.

5. Vlieg- en dierenschaamte

Terwijl de aarde kreunt onder de klimaatsveranderingen, valt het niet te ontkennen dat toerisme verantwoordelijk is voor bijna acht procent van de wereldwijde CO2-uitstoot, met vliegtuigreizen als grootste boosdoener. Geen wonder dat vliegschaamte – het fenomeen waarbij reizigers uit ecologische overwegingen alternatieven zoeken voor het vliegtuig – op amper twee jaar tijd een belangrijk aandachtspunt werd. De vliegschaamtebeweging vindt zijn oorsprong in Zweden, ook het thuisland van klimaatactiviste Greta Thunberg.

Hun ecologische voetafdruk is echter niet het enige waar reizigers zich tegenwoordig om schamen. Er is ook een groeiende bewustwording voor toeristische attracties waarin dieren een hoofdrol spelen, denk olifantenritjes of zwemmen met dolfijnen. Steeds meer mensen willen diervriendelijk zijn op vakantie en initiatieven zoals het verbod op olifantenritjes vanaf 2020 in Angkor Wat, Cambodja, of een campagne op het Griekse eiland Santorini, waar ezels sinds 2019 geen zware toeristen meer mogen dragen, dragen bij tot een mentaliteitsverandering.

6. Bestemming onbekend

Als tegenreactie op het groeiende overtoerisme was ook ondertoerisme een trend in het voorbije decennium. Bestemmingen waar tien jaar geleden twee man en een paardenkop naartoe trok, denk Oezbekistan, Kirgizië of de Balkanlanden, verwelkomen tegenwoordig steeds meer reizigers die op zoek zijn naar iets nieuw en verrast willen worden. Bovendien kenden ook reisbureaus als srprs.me een groeiend succes, waarbij reizigers pas op de luchthaven hun bestemming ontdekken. Noem het wanderlust, de drang om verrast te worden of een zoektocht naar nieuwe ervaringen: met een beetje research is je volgende reisbestemming er eentje waar je je allesbehalve een toerist voelt.