De grafheuvel Newgrange

Hij is ouder dan de piramides in Egypte en dan Stonehenge in Engeland. Toch is de neolithische grafheuvel Newgrange, dé prehistorische vindplaats van Ierland op zo’n vijftig kilometer ten noorden van Dublin, veel minder bekend.

Newgrange maakt deel uit van Brú na Bóinne, een archeologische vindplaats bij de rivier de Boyne in het graafschap Meath. Ook de grafheuvels van Knowth, Dowth en een dertigtal andere grafheuvels behoren tot de vindplaats. Sinds 1993 staat de site op de lijst van Werelderfgoed van UNESCO.

Op basis van koolstofdateringen lijkt Newgrange uit 3200 voor Christus te dateren. Dat maakt het ganggraf zeshonderd jaar ouder dan de Egyptische piramides en zelfs duizend jaar ouder dan het Engelse Stonehenge.

Het ganggraf ligt onder een kunstmatige elf meter hoge cirkelvormige heuvel die bestaat uit op elkaar gestapelde stenen. Die stenen haalden de bouwers waarschijnlijk uit de nabijgelegen rivier de Boyne. Rondom ligt een cirkel, ook opgebouwd uit stenen, met een diameter van 103 meter.

Binnenin leidt een circa negentien meter lange smalle corridor naar de eigenlijke grafkamer. De gang is gevormd door rechtopstaande stenen platen. De grafkamer zelf is zes meter hoog. Aansluitend bij de grafkamer liggen drie kleinere ruimten. Daarin stond een uitgeholde steen in de vorm van een schaal, waar de offers voor de begrafenissen gelegd werden. Volgens sommige archeologen staan de grafnissen symbool voor het hiernamaals, het aardse en de onderwereld.

Betekenis

Rond 21 december met de winterzonnewende valt er gedurende een paar dagen via een smalle opening boven de ingang licht binnen in de grafkamer. Enkel dan vallen de zonnestralen van de opkomende zon door de smalle gang tot helemaal achter in de grafkamer. Gedurende een paar minuten kan je dan de abstracte symbolen in de donkerste uithoeken van de grafkamer zien. De rest van het jaar is het er pikdonker.

Die symbolen verwijzen naar de zonnecultus. Ook de specifieke lichtinval wijst op de astronomische betekenis van de site. Elk jaar rond 21 december mogen een aantal gelukkigen, uitgeloot uit de bezoekers van het voorbije jaar, het spektakel bijwonen. De heuvel zelf was in het verleden wellicht een belangrijke religieuze en strategische plaats. Bovendien heb je er een prachtig uitzicht over de omgeving.

De ontdekking

Lange tijd lag het graf bedolven onder zand en stenen. Tot in de 17e eeuw een rijke graaf in de buurt een huis liet bouwen. Zijn werkkrachten haalden stenen op de locatie van de heuvel en ontdekten een ingang. Daarop besloot de graaf dat ze de stenen enkel met de nodige omzichtigheid mochten weghalen.

Toch werd de grafheuvel pas in de twintigste eeuw echt beschermd. Tussen 1962 en 1975 begonnen archeologen van de Universiteit van Cork onder leiding van professor Brian O’Kelly met de restauratie. Daarbij is de binnenkant intact gelaten, de buitenkant heeft wel een serieuze gedaantewisseling ondergaan. Zo werd de heuvel met aarde bedekt en is de voorkant opgetrokken met witte stenen. Ondanks nauwkeurig onderzoek is het niet zeker of het graf er oorspronkelijk ook zo heeft uitgezien.

Megalithische symbolen

Om binnen te gaan in de grafkamer moet je over drie grote stenen klimmen. Tijdens de restauratie is daar ter bescherming van de stenen een trap over gebouwd. Op de middelste steen zijn enkele symbolen zoals een driedubbel spiraalmotief gegraveerd. Ook in de grafnissen zijn dergelijke megalithische tekens te zien.

Meer informatie

Officiële site van Newgrange

101 weetjes over Newgrange