Java

Heuvels met theeplantages, en vulkanen waaronder het vuur nog kolkt. Maar ook straatrestaurants en raadselachtige dansers. Of oude tempels voor goden die het land al eeuwen verlaten hebben. Java is hypnotiserend en fascinerend, luidruchtig en geurig, complex en inspirerend.

Het kraton (het enorme paleiscomplex van de sultan) van Yogyakarta is een geheime stad in de stad. Een opeenvolging van pleinen zwart zand met pendopo’s, enorme op zuilen zwevende puntdaken, leidt naar de privé-vertrekken van de vorst. De mooie ontvangsthal blijft verboden terrein.

De oude school van de sultan herbergt de privé-collectie van de familie, een allegaartje van geschilderde familieportretten, vooroorlogse huisraad, Chinees porselein, Delfts blauw, Waalse kristallen vazen en het geliefde FN-pistool van de Haagse Javaan.

Taman Sari, de onlangs gerestaureerde watertuinen, tonen een frivolere kant van het prinsenbestaan. Hoge muren verbergen de zwembaden van de harem, waar de heerser vanuit zijn voyeuristische toren hoog boven de lusttuin een meisje voor de nacht koos.

Versteende verleidsters

Yogyakarta, of Yogya zoals de inwoners hun stad noemen, vormt ongetwijfeld het culturele hart van Java. In de heuvels rond de koninklijke stad liggen vermaarde religieuze monumenten, de tempelcomplexen Borobudur en Prambanan.

De oudste site zijn de mysterieuze tempels van het Dieng-plateau. Een bochtige weg klimt naar theeplantages, met steile hellingen en bergtoppen bedekt onder dikke lagen intens groen, als een landschappelijk kunstwerk van strak gesnoeide hagen. De pluksters, met een grote mand op hun rug, plukken de thee voor tweehonderd roepies per kilo. Hoe hoger je klimt, hoe steiler de terrassen, die lukraak schots en scheef tegen de berg gegooid lijken en geen meter onbenut laten.

Wie vanaf de zevende eeuw de kleine hindoeïstische tempels in het hoogland bouwde, blijft een raadsel, maar de piramidevormige daken getuigen van invloed uit bakermat India. In de heiligdommen prijkt steevast een lingam (een fallussymbool) op een yoni, de vierkante sokkel die het vrouwelijk geslacht verbeeldt.

Lokale toeristen komen al lang niet meer als bedevaarders naar het hoogland, maar bezoeken de pruttelende zwavelspuwende modderpoelen, de thermale bronnen en Telaga Warna, een meer groen van sulfer, met meditatiegrotten langs de oevers.

De Borobodur, de bekendste bezienswaardigheid van Indonesië en het ‘achtste wereldwonder’, ligt er verlaten bij. De enorme boeddhistische stoepa beklimmen, een monumentale replica van de kosmische berg Meu, geldt als meditatie. Wie het beeldverhaal in steen over tien verdiepingen tot op de top van de piramide volgt, bereikt het nirwana, de staat van spirituele verlichting. Hier, verheven boven het opvoedende beeldhouwwerk, openbaart zich een hemels panorama op de omringende bergketens.

Nauwelijks een uur rijden verder liggen de tempels van Prambanan, tussen de rijstvelden verspreide hindoeïstische tempels. Sommigen liggen verzonken in een vierkant bassin, andere zien eruit als huizen of bergen versierd met afbeeldingen van het hindoeïstische pantheon. Maar zelfs bij het meest bezochte tempelcomplex, Candi Lara Jonggrang, is het rustig.

Tussen de indrukwekkende hoge torens, gewijd aan Brahma, Vishnu en Siva, voel je je nietig. Elke centimeter van de vulkanische bouwstenen is versierd met afbeeldingen uit de Ramayana.

Op een nabijgelegen heuvel, Ratu Boko, liggen ruïnes en baden van het kraton van de koningen van Mataram, die over middeleeuws Java heersten. De stilte is hier absoluut.

Nachtsferen

Net zoals die van Yogya claimt de sultan van Solo (Surakarta) de ware afstammeling van de koningen van Mataram te zijn. Het leidt tot onophoudelijke discussies tussen de twee rivaliserende koningssteden.

Solo, met een half miljoen inwoners naar Indonesische maatstaven nauwelijks meer dan een provinciestad, blijft er in elk geval ontspannen bij. Tegen de avond rollen mobiele eetkramen door de straten en bezetten kokkinnen met een wok en een barbecuevuurtje de stoep. In Azië lijkt niemand zelf te koken, iedereen eet in een warung.

De rit van Solo naar de vulkaan van Bromo in het oosten volgt de drukke verkeersader naar havenstad Surabaya. Snel wordt duidelijk hoe dichtbevolkt Java is: ruim achthonderd inwoners per vierkante kilometer, meer dan het dubbele van Vlaanderen. Tegenwoordig komen bezoekers naar Bromo om de zonsopgang over de krater te zien, een evenement dat dagelijks toeristen vroeg uit de veren jaagt.

In het land van de vulkanen

Ook op de evenaar is het om vijf uur in de ochtend op 2700 meter hoogte ijzig koud. Zelfs met een bewolkte zonsopgang blijft het panorama, met ochtendnevel die als een bruidssluier rond de jongste vulkanen zweeft, magisch.

Aan de horizon braakt vulkaan Semeru, vrijwel precies om het kwartier, een wolk zwarte rook. Op de zandwoestijn van de enorme kratervloer, aan de rand van een actieve vulkaan, ligt een Hindoetempel. Een trap klimt langs de kraterwand naar de bron van zwavel en rook.

Op de kraterwand kan je bloemen kopen om ze al offer in de vlammende godenmuil te werpen.

Bron: Weekend Knack