Waarom ook Anna Wintour op haar sokkel wankelt

De protestgolf van Black Lives Matter resoneert in de Verenigde Staten tot in de verheven sectoren van mode en lifestylejournalistiek. Zelfs Anna Wintour werd vorige week bijna van haar sokkel geduwd.

In de Verenigde Staten werd de voorbije week fel uitgehaald naar de lifestylemagazines. Die zijn een gemakkelijk doelwit: sinds de digitale revolutie hebben ze zowel lezers als adverteerders verloren, en dus zijn ze veel minder machtig dan weleer.

Wat niet wegneemt dat ze nog altijd overwegend wit kleuren, zeker op directieniveau, en dat hun redacties soms weinig voeling hebben met wat er buiten hun geprivilegieerde wereldje gebeurt.

De wereld van stylisten, stagiairs en persattachées in New York, Londen en Parijs is buitenproportioneel bevolkt door mensen die vaak niet echt hoeven te werken om rond te komen. Je komt regelmatig authentieke prinsessen tegen.

Bij Vogue is de Duitse Elisabeth von Thurn und Taxis al jaren vaste medewerker. De prinses postte vijf jaar geleden een foto op Instagram van een dakloze vrouw op een stoep met een exemplaar van Vogue in haar handen. ‘Paris is full of surprises‘ stond erbij.

Grace Coddington, decennialang de belangrijkste styliste van Vogue, poseerde vorig jaar met haar verzameling racistisch keramiek, met koppen in de vorm van zwarte meiden.

https://twitter.com/yashar/status/1093731796427010048Yashar Ali 🐘https://twitter.com/yashar

Old yearbooks? Here are two NEW photos posted TODAY. Grace Coddington, current @Vogue contributor, who was creative director for years. She has a lucrative collaboration with @LouisVuitton and @IMG.

On her kitchen shelf she has a collection of racist Mammy figurines

📸 @bferry pic.twitter.com/OfDpQOomiM

— Yashar Ali 🐘 (@yashar) February 8, 2019

Golfclubs kuisen

Het ancien régime kreeg er de voorbije dagen duchtig van langs. En dat bleef niet zonder gevolgen.

Bij Bon Appétit, het foodmagazine van Vogue– uitgever Condé Nast, vertrok hoofdredacteur Adam Rapoport. Eén enkele als racistisch beschouwde foto op Instagram – uit 2013 – gaf de doorslag. De hoofdredacteur leek er de spot te drijven met latino’s.

Er bleek meer aan de hand. Zwarte werknemers van Bon Appétit getuigden later dat ze bij het blad als tweederangs werden beschouwd. Omdat ze, in tegenstelling tot hun witte collega’s, niet betaald werden om op te draven in de kookprogramma’s op het populaire YouTube-kanaal van het blad. De website Business Insider wist te vertellen dat Rapoport zijn hoogopgeleide zwarte assistente de opdracht gaf om zijn golfclubs te kuisen.

Elle stuurt Stephen Gan weg, de creatief directeur van Elle, na net iets te veel klachten over racistisch gedrag. Gan, één van de stichters van V, een gerespecteerd modemagazine, is een superster in de sector.

Leah Mandrine, de influencer die een enorm digitaal succes maakte van The Man Repeller, zet een stap opzij bij haar eigen bedrijf. En bij de populaire website Refinery 29 vertrok hoofdredacteur Christene Barberich na klachten van voormalige zwarte staffers.

Er was ook goed nieuws.

Harper’s Bazaar kreeg vorige week voor het eerst een zwarte hoofdredacteur, de styliste Samira Nasr. ‘Als de dochter van een vader uit Libanon en een moeder uit Trinidad’, zei ze, ‘is mijn wereldbeeld expansief en mijn lens gekleurd. Ik vind het belangrijk om een nieuw hoofdstuk van Bazaar te beginnen door een licht te laten schijnen op (…) alle inspirerende stemmen van onze tijd.’

Elle, een ander blad van uitgeverij Hearst, wordt sinds 2017 geleid door Nina Garcia, die Colombiaanse roots heeft. Concurrent Condé Nast, de belangrijkste Amerikaanse uitgever van lifestylemagazines, ging het minder voor de wind.

Keizerin zonder kleren

Anna Wintour, sinds 32 jaar hoofdredacteur vanVogue maar ook artistiek directeur en, sinds kort, global content adviser van de hele groep, kreeg de voorbije weken nog de meeste kritiek. Ze lag recent al vaker in de vuurlinie. Vorige maand verscheen de autobiografie van Andre Leon Talley, haar voormalige rechterhand, en jarenlang een zeldzame zwarte verschijning op de catwalks.

Tot, schrijft hij, Anna Wintour hem liet vallen. ‘She is incapable of human kindness,’, schreef hij. In een recent radiointerview zei Leon Talley dat Wintour een typisch product is van wit privilege. ‘Ik wil één ding zeggen: Dame Anna Wintour is een koloniaal wicht.’ ‘Het racisme bij Condé Nast en Vogue was afmattend’, getuigt ook ex-werknemer Shelby Ivey Christie op Twitter.

In The New York Times verschenen de voorbije maanden verschillende diepgravende artikels over Wintour en Condé Nast. Het Instagram-account Diet Prada, dat er doorgaans een plezier van maakt om figuren uit de modewereld publiekelijk af te maken, publiceerde een reeks vernietigende getuigenissen van voormalige medewerkers en een overzicht van de grootste faux-pas van Vogue. Een post met als titel Why Won’t She Leave? kreeg 2138 commentaren, veelal van het genre ‘Bye, Girl’ of ‘NEXT!’

Mea culpa

Wintour sloeg een soort van mea culpa. Op 5 juni schreef ze in een brief aan haar redactie ‘dat het als een zwarte werknemer van Vogue niet gemakkelijk kan zijn’ en dat het blad ’te weinig manieren had gevonden om ruimte te geven aan zwarte editors, schrijvers, fotografen, designers en andere createurs. We hebben ook fouten gemaakt, beelden of verhalen gepubliceerd die pijn deden of intolerant waren. Ik neem verantwoordelijkheid voor die fouten.’

Voorlopig blijft Anna Wintour op haar troon gespijkerd. Maar er wordt wel volop geroezemoesd dat Edward Enninful, de zwarte, populaire hoofdredacteur van de Britse Vogue, dra naar New York zou worden geparachuteerd.

Condé Nast liet onlangs zijn Amerikaanse poot samensmelten met de internationale afdeling. De reisbladen Condé Nast Traveler en Condé Nast Traveller worden tegenwoordig door één team gemaakt, in Londen.

De kritiek op Vogue en Wintour is legitiem, maar tegelijk is ze ook niet de duivel zelve. Vogue is sinds een paar jaar duidelijk inclusiever geworden.

In haar rol als creatief directeur van Condé Nast plaatste Wintour gekleurde hoofdredacteurs aan het hoofd van Teen Vogue (achtereenvolgens Elaine Welteroth en Lindsay Peoples Wagner) en Vanity Fair (Radhika Jones, die op haar eerste cover voor het maandblad, in maart 2018, uitpakte met de zwarte actrice Lena Waithe, en sindsdien nog vijftien andere gekleurde mensen op de cover plaatste).Beide bladen voeren naar Amerikaanse normen een behoorlijk radicale koers. Condé Nast lanceerde overigens ook them, een progressieve, op ernstig nieuws geënte LGBT-website.

Wintour, hoofdredacteur van Vogue sinds 1988, geldt als de laatste echte celebrity-editor, een heuse survivor. Ze is ook 70. Jonger dan de Amerikaanse president en zijn tegenstander voor de komende verkiezingen, dat wel. Maar tegelijk ook oud genoeg om een stap opzij te zetten (haar voorloper als artistiek directeur, de legendarische Alexander Liberman, hield vol tot een eind in de tachtig). Wintour wankelt op haar sokkel. Maar wordt allicht nog niet onmiddellijk gesloopt.

De Belgische situatie is anders, maar niet beter

In België is de situatie nog schrijnender dan in de Verenigde Staten. De redacties van de lifestylebladen zijn oogverblindend wit, met zeldzame uitzonderingen als Natalie Helsen bij Sabato en Marie Guerin, de hoofdredacteur van de Franstalige Elle.

Er zijn grote verschillen met bijvoorbeeld de Amerikaanse markt. De microcosmos van lifestylemedia is in België veel kleiner (er zijn om te beginnen geen personal assistants, een job die soms helpt om binnen te geraken in de mode – soms kuis je alleen golfclubs). En wat de printjournalistiek betreft, blijft taal vaak een obstakel. Wie bijvoorbeeld in een anderstalig gezin opgroeit, vertrekt bijna altijd met een achterstand. Dat is geen excuus – ook omdat voor veel gekleurde Vlamingen Nederlands natuurlijk gewoon de moedertaal is – maar misschien wel een gedeeltelijke verklaring.

‘Ook Weekend kan beter, wil het een afspiegeling van de samenleving zijn’, zegt Ruth Goossens, hoofdredacteur van Knack Weekend en Le Vif Weekend. ‘We brengen wel degelijk mensen met verschillende huidskleuren in onze reportages, maar we spelen geen actieve rol in het bestrijden van racisme. Zo hebben we onder meer te weinig aandacht voor de problematieken van niet-witte mensen. We kunnen daar een aandachtspunt van maken, maar echte verandering begint bij de samenstelling van onze redactie. Hier moeten we actief werken aan meer diversiteit, want spontaan dienen er zich nauwelijks medewerkers of stagiaires aan met een kleurtje. Met meer inclusiviteit op de redactie kunnen we veel meer betekenen in de strijd tegen racisme in de lifestylesector.’