Venya Brykalin werkt voor de Oekraïense Vogue: ‘De nood aan degelijke modejournalistiek is groter dan ooit’

De Oekraïense Venya Brykalin (35) is voorzitter van de jury van de komende Belgian Fashion Awards. Hij versloeg de modeweek in Milaan toen de oorlog in Oekraïne uitbrak en verblijft momenteel in Parijs. Hij is een van de gangmakers van Tripolar, een pop-up die de noodlijdende creatieve industrie in Oekraïne ondersteunt.

Mode is net zozeer communicatie als taal. Ik beleef veel meer plezier aan het verzamelen van verhalen dan aan het schrijven ervan, maar ik keek als jonge journalist wel enorm op naar Cathy Horyn, Alexander Fury en andere collega’s die mode in haar sociale, politieke en antropologische context plaatsten. Elke modeprofessional houdt minstens een beetje van schoonheid, maar wat me echt boeit, is wat kleding zegt over mensen en de wereld.

Als het leven je citroenen geeft, maak dan limonade. De economische crisis na de val van de Sovjet-Unie, het geweld tijdens de pro-Europese protesten in 2013 en 2014, de annexatie van de Krim: mijn generatie moest er altijd maar het beste van maken. Sinds de oorlog leef ik van dag tot dag, verder dan de volgende editie van Tripolar eind september durf ik niet te kijken. Maar die onzekerheid is niet nieuw. Ik was in 2020 net chef mode geworden toen de pandemie uitbrak en normaal werken onmogelijk werd. Soms moet je je er gewoon doorslaan, zo goed en zo kwaad als je kunt.

Vogue UA verderzetten is een kwestie van culturele diplomatie. Sowieso zijn er weinig Oekraïense magazines die een stem geven aan lokaal creatief talent, laat staan voor een internationaal publiek. Onze printeditie ligt nu stil, maar online is het aantal bezoekers en volgers enorm toegenomen, net omdat mensen onze naam kennen en onze verslaggeving vertrouwen. Velen kennen mijn land amper, maar hebben via Vogue UA toch voeling met wat hier gebeurt en leeft. Houden wij ermee op, dan verdwijnt ook die brugfunctie.

Mode en luxe zullen nooit ophouden me te verbazen. Ik weet nog dat ik als kind Home Alone zag en fantaseerde hoe lekker de pizza’s in de film zouden zijn, want die kende ik niet. Afgewassen jeans en trainingspakken van westerse merken waren al helemaal luxeproducten. Zoals veel Oekraïners beleefde ik de perestrojka als een kind dat een snoepwinkel ontdekt, en dat enthousiasme zie ik tot vandaag ook bij mijn collega’s. We schrijven over dingen die soms ver afstaan van onze eigen realiteit, maar het blad dat we maken is een gedeelde droom. Zoals Oekraïense ontwerpers zijn we altijd outsiders in de modewereld en moeten we dubbel zo hard werken voor onze plaats aan de tafel, maar dat is niet erg – dan beschouw je niets als vanzelfsprekend.

De vraag is niet of mensen nog lezen, maar of je verslaggeving goed en relevant is

De nood aan degelijke modejournalistiek is groter dan ooit. Trends en shoppingtips vinden mensen wel op TikTok en Instagram, maar achtergrondverhalen en kritische analyses vergen andere kanalen. Luiheid is dus geen optie. De vraag is niet of mensen nog lezen, maar of je verslaggeving goed en relevant is.

Voor de oorlog zat onze creatieve sector in de lift. De generatiekloof in Oekraïne is enorm omdat de omstandigheden zo sterk veranderd zijn, ook voor de creatieve sectoren. Zo was het voor de perestrojka en de komst van het internet moeilijk om naar het buitenland te reizen of internationale contacten te leggen, laat staan dat mensen vrij hun weg konden uitstippelen. Ontwerper, stylist of modejournalist worden: bij ons leek dat gewoon geen optie. Jongere Oekraïners durven zulke dromen wel te koesteren, zeker omdat daar nu een markt voor is. Zo gretig als we destijds westerse producten omarmden, zo graag verkennen we nu onze veelgelaagde eigen identiteit. De invloed van het Byzantijnse Rijk en van de Sovjet-Unie, van traditionele klederdracht en Oostblok-esthetiek, van jonge ontwerpers die duurzaamheid vooropstellen: al die dingen maken ons vandaag tot wie we zijn.

Goed koken kost tijd. Maanden aan een artikel kunnen werken is een luxe, maar dan kun je ook dieper graven en meer zorg aan je tekst besteden dan wanneer die er op een dag moet liggen. Tegelijk heb ik deadlines nodig. Ze zijn een kwelling, maar ik zou anders niet veel gedaan krijgen. (lacht)

Nut is een relatief begrip. Elke Oekraïner die ik ken probeert op zijn manier te helpen en dat doe ik zelf ook, maar uiteindelijk roeit iedereen met de riemen die hij heeft. Wat ik wel weet, is dat mijn eigen situatie en toekomst geen belang hebben. Ik ben gezond en loop geen gevaar, ik ontmoet nog altijd boeiende mensen en heb nog steeds een deel van mijn inkomen – wat zou ik met mezelf bezig zijn terwijl anderen vreselijke ellende meemaken?