Tweedehands wordt populairder, maar Vlaming worstelt nog met duurzame modekeuzes: ‘Groene claims zijn verwarrend’
De Vlaamse consument houdt steeds meer van tweedehandskleding en draagt z’n outfits vaker tot de laatste draad. Toch blijkt uit de nieuwste Modemonitor van de Thomas More-hogeschool dat écht duurzaam shoppen nog niet vanzelfsprekend is. Hoewel we bewuster nadenken over klimaat en mode, blijft de praktijk vaak achter.
Om de twee jaar onderzoekt de Thomas More-hogeschool het aankoopgedrag van kleding in Vlaanderen. Veerle Spaepen en Jolien Roedolf, onderzoekers aan het Expertisecentrum Duurzaam Ondernemen en Digitale Innovatie van Thomas More, zijn voorzichtig hoopvol over de resultaten. ‘Het bewustzijn rond klimaatverandering groeit en er wordt meer tweedehands gekocht. Dat stemt me positief,’ stelt Spaepen. ‘
Tweedehands wordt mainstream
Tweedehands shoppen is niet langer voor een select clubje liefhebbers volgens de Modemonitor: maar liefst 57% van de Vlamingen koopt nu af en toe tweedehands, een forse stijging ten opzichte van 37% in 2021. Vooral jongere generaties zijn hier koplopers. Gen Z en millennials scrollen vlot door Vinted op zoek naar koopjes, terwijl fysieke tweedehandswinkels het nog steeds goed doen bij millennials en babyboomers. ‘We zien echt het Vinted-effect,’ klinkt het bij Jolien Roedolf.
Slechts 3% van de Vlamingen houdt bij elke kledingaankoop rekening met het milieu.
De redenen om tweedehands te kopen zijn divers: besparen op de kledingrekening, unieke stuks vinden en bewuster omgaan met mode. Bijna zeven op tien tweedehandskopers voelt dat ook in de portemonnee en erkent dat er geld wordt bespaard op die manier. Wie nog twijfelt over tweedehands, laat zich makkelijker overtuigen door een goed georganiseerde, fysieke winkel dan door een online platform.
‘Om van de circulaire economie echt een succes te maken, kan tweedehands een belangrijke hefboom zijn,’ klinkt het bij Veerle Spaepen. Kleding huren is voorlopig nog niet zo bekend bij Vlamingen, waardoor het ook minder uitgeprobeerd wordt. ‘Daar zit nog groeipotentieel. De huidige gebruikers de Belgische kledingbibliotheek Dressr zijn overtuigd van de voordelen, maar bij de grote massa is het concept nog onbekend.’
Duurzaamheid: willen versus doen
We maken ons steeds meer zorgen over klimaatverandering, en dat zie je over de generaties heen. Vooral millennials tonen een duidelijke stijging in klimaatbewustzijn. Maar in de winkel blijkt dat een ander verhaal: slechts 3% van de Vlamingen houdt bij elke aankoop rekening met het milieu, terwijl 12% dat nooit doet.
Waarom wordt het shopgedrag nog niet aangepast aan de klimaatbezorgdheid? ‘Er is veel verwarring over wat duurzaamheid is’, licht Spaepen toe. ‘Iedereen geeft er een andere invulling aan. Daarnaast is er ook een veelheid aan labels en keurmerken, die die verwarring nog groter maken. Consumenten voelen zich overweldigd door de groene claims. Ze hebben geen tijd of zin om alles uit te pluizen tijdens het winkelen, en verwachten dat bedrijven die verantwoordelijkheid dragen en heldere informatie delen. We hopen dat Europa’s digitale productpaspoort daar misschien een rol in kan spelen. Dat paspoort zou een soort identiteitskaart voor kledingstukken zijn, met info over de herkomst van de materialen en het productieproces. De wetgeving daarrond is in de maak. Wij hameren erop dat de manier waarop naar de consument gecommuniceerd wordt heel duidelijk moet zijn. De modesector zou gebaat zijn bij een helder keuringssysteem, zoals de nutriscore voor voeding,’ legt Veerle Spaepen uit.
Hoe makkelijker leesbaar de info op een kledingstuk, hoe beter.
Sinds januari moeten Europese lidstaten textiel apart inzamelen. De Modemonitor toont dat Vlamingen daar in principe voor openstaan, maar veel vragen hebben.
‘Bovendien mag je niet vergeten dat kleding kopen niet volledig rationeel gebeurt, er komt veel emotie bij kijken. De duurzame keuze moet zo leuk en gemakkelijk mogelijk zijn, zodat de consument zich daar niet te druk over moet maken.’
‘Gedragsverandering gaat over drempels verlagen’, vult Roedolf aan. ‘Modebedrijven moeten hun circulaire businessmodellen dus op een logische en vlotte manier in de gewoontes van de consument schuiven. Dat is waarom Vinted zo goed werkt: het is simpel en gebruiksvriendelijk.’
Prijs versus principes
De doorsnee Vlaming geeft gemiddeld 106 euro per maand uit aan kleding, de mediaan ligt op 90 euro per maand. Er wordt vooral geshopt in het lagere middensegment. De belangrijkste aankoopfactoren? Comfort, kwaliteit en materiaal, gevolgd door prijs.
In de motivaties om een kledingstuk aan te kopen zien de onderzoekers verschuivingen. De prijs wordt iets minder doorslaggevend dan in 2023, terwijl kwaliteit en een vlotte online ervaring aan belang winnen. Opvallend: Gen Z shopt vooral op basis van stijl en trends, millennials letten het meest op prijs, terwijl babyboomers het zwaarst tillen aan milieu en ethiek.
Vlaming klaar voor verplichte textielinzameling
Sinds januari moeten Europese lidstaten textiel apart inzamelen. De Modemonitor toont dat Vlamingen daar in principe voor openstaan, maar veel vragen hebben. Wat doe je met een trui waar twee knopen aan ontbreken? Of schoenen die versleten zijn, maar nog draagbaar? Door gebrek aan duidelijke richtlijnen, belandt 30% van de beschadigde kleding gewoon in de vuilnisbak. ‘Op zich doen Vlamingen het vrij goed qua kledingdonatie ten opzichte van andere landen. We zijn het al lang gewend om kleding in containers te werpen of bij kringwinkels te doneren,’ vertelt Jolien Roedolf. ‘Maar door de grote toename van slechte kwaliteit, zitten ook textielsorteerders met de handen in het haar: er komt enorm veel binnen wat niet opnieuw verkocht kan worden, dat is een spijtige zaak.’
De meeste mensen schenken hun kleding liever rechtstreeks aan een goed doel dan ze in een container te gooien, omdat ze dan zeker weten dat hun oude outfit nog goed terechtkomt. Een gecertificeerd keurmerk of app die betrouwbare inzamelpunten aanduidt, zou veel consumenten helpen.
De toekomst van mode: langer dragen, beter sorteren
Gelukkig zit er ook veel positieve evolutie in ons modegedrag. Steeds meer mensen verkopen hun oude kleding door via Vinted, brengen stukken binnen bij take-back programma’s of dragen kleding tot ze echt versleten is. In 2024 zegt 30% van de Vlamingen kleding tot de laatste draad te dragen, dubbel zoveel als in 2022 – GenZ (13%) kan daar nog winst boeken. Koesteren wat je al hebt, blijft dan ook de meest duurzame keuze.
Lees ook: Shoppen in je eigen kleerkast: 10 tips om nieuwe outfits te creëren met oude kleren
Tips voor de bewuste modefan
De sleutel tot een duurzamere kledingconsumptie ligt niet alleen bij recycleren, maar vooral bij minder en slimmer kopen, en kleding zo lang mogelijk in roulatie houden. Of dat nu is door herstelling, tweedehandsverkoop of het delen met vrienden en familie.Wil je duurzamer shoppen zonder in een jungle van labels te verdwalen? Kies kwaliteit, koop bewust en draag je favoriete stukken met trots – tot de laatste draad. ‘Laat de heel laag geprijsde stuks aan je voorbijgaan, daar zit altijd een addertje onder het gras. Ze zijn van slechte kwaliteit, dus je gaat er niet lang plezier van hebben,’ tipt Veerle Spaepen.
‘Ik vind de leidraad van maximum vijf nieuwe kledingstukken per jaar handig om te volgen’, vult ze aan. ‘Het is een gemakkelijke richtlijn, want je moet er niet lang bij nadenken. Het enige waar je je hoofd over moet breken is: welke vijf nieuwe stuks voeg ik dit jaar toe aan mijn kledingkast? De rest vul ik aan met tweedehands.’
Jolien Roedolf is fan van kleding huren, en kan zich ook vinden in de 5 stuks-regel. ‘Telkens wanneer ik iets nieuws koop, visualiseer ik mijn kledingkast. Ik denk na of het stuk past bij m’n garderobe en of ik het bij een opruimbeurt snel zou afdanken. Hoe meer ik bezig ben met circulariteit, hoe moeilijker ik het vind om nieuwe kleding snel af te danken. Nog voor je aankoop nadenken over dat vervelende afdankmoment, zet een rem op miskopen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
