Oog voor kwaliteit: welke zonnebril is nu echt handgemaakt?

Na ambachtelijk brood en zelfgebreide sjaals zit nu de artisanale zonnebril in de lift. Ook op onze neus willen we graag een duurzaam en authentiek stukje luxe. Maar welke zonnebril is nu echt handgemaakt?

Brillenwinkel Loft verkoopt alleen unieke, handgemaakte monturen. Oprichter Tom Buysse kon onlangs zelfs een derde winkel openen in Amsterdam: “We zien absoluut dat de vraag stijgt. Brildragers zijn steeds vaker op zoek naar een uniek stuk, iets vernieuwends. Dat de bril perfect bij hun stijl of persoonlijkheid aansluit, geeft een toegevoegde waarde. Ze willen bovendien iets duurzaams: ze stellen hoge voorwaarden aan de kwaliteit en willen een stuk dat ze nog jaren kunnen dragen. Bij handgemaakte monturen is het ook makkelijker om een herstelling te laten doen of een onderdeel bij te bestellen. Je weet dat die garantie er is.”

Het laatste vijsje

De gemiddelde zonnebril wordt geproduceerd in fabrieken in Azië en Italië. “Commerciële merken werken volledig geautomatiseerd. Artisanale merken – zoals Theo, Anne et Valentin, Masunaga, Moscot of Lunor – maken hun brillen nog echt zelf”, legt Frederik van Tony’s Optiek uit. “Zij hebben eigen ateliers of werken samen met ambachtslui, voornamelijk uit de Jura, en doen van a tot z alles zelf: ontwerp, samples, experimenteren met materialen, de afwerking. De monturen kunnen ook aangepast worden op maat van je hoofd, neus, de stand van je oren…” Er wordt vaak maanden aan gewerkt: “Elk onderdeel wordt met de hand bewerkt, elk exemplaar doorloopt 70 tot 200 stappen”, vult Buysse aan. “Niet-artisanale merken gieten de brillen in mallen waarna ze chemisch gepolierd worden. Het is voldoende dat een laatste vijsje met de hand wordt vastgedraaid in Italië om een ‘Handmade in Italy’-label te krijgen. Dat is heel anders bij een ambachtelijk label uit Japan dat alles in huis maakt. Vergelijk het met duurzame mode en fast fashion: merken die artisanaal produceren, waarderen hun ambachtslui en handelen daarnaar.”

Het stickertje met ‘Handmade in Italy’ wil dus niet meteen zeggen dat het om een ambachtelijk geproduceerde bril gaat. Maar toch: ook een modale (zonne)bril vereist handenarbeid. “Meestal produceren we in China, dit jaar hebben we ook een capsulecollectie uit Noord-Italië”, vertelt Marie-Pier Larose, quality & purchasing manager bij het Belgische label Komono. ” ‘Made in Italy’ wordt vaak geassocieerd met hogere kwaliteit, maar onze Chinese fabrikanten zitten zeker op eenzelfde niveau. Voor onze sector klopt het clichébeeld van ‘Made in China’ echt niet: meer dan de helft van het proces gebeurt handmatig en steunt op de expertise van de werknemers.” De zonnebrillen rollen ook niet zomaar van de band: “De productie op zich, ontwikkeling niet meegerekend, vraagt 75 tot 100 dagen, afhankelijk van het materiaal”, aldus Larose.

License to bril

Komono is een van de weinige zelfstandige spelers. De (zonne-)brilwereld wordt immers voornamelijk gerund door internationale groepen die licenties van bekende merken kopen om onder die naam te mogen verkopen. De grootste, Luxottica, maakt niet alleen Prada- en Chanel-brillen, het bezit ook nog eens de grootste lenzenproducent (Essilor), optiekketens zoals Pearle en zelfs een zorgverzekering, EyeMed. Buysse: “Licentiebedrijven zijn niet erg transparant over hun productie. Ze maken brillen voor modehuizen zonder dat er ook maar iemand van het merk bij betrokken is geweest. Via overnames komen ze in alle lagen van de markt terecht en vergroten ze hun monopolie. De consument komt daar echter maar weinig over te weten.”

Is een designerbril dan niet van een hoger niveau dan een massaproduct van, pakweg, Primark? “Op optiekbeurzen heb je de ‘Asian hall’ waar je per container voor een lage prijs kunt bestellen – dat zijn de zonnebrillen die bij modeketens liggen. Zonder afbreuk te willen doen aan grotere merken: het kwaliteitsverschil tussen een fast fashion-exemplaar van vijftien euro en sommige van honderdvijftig euro met een logo is verwaarloosbaar vergeleken met een handgemaakt stuk.” Het Californische Oliver Peoples (eigendom van Luxottica) pakte onlangs nochtans uit met de Takumi-collectie, een eerbetoon aan de ambachtelijke Japanse knowhow. Is het een teken aan de wand? “Dat licentiemerken net nu gaan samenwerken met artisanale producenten speelt in op de vraag van de consument, maar het zegt meteen ook veel over de manier waarop ze doorgaans produceren”, vindt Buysse.

No logo

Een artisanale bril is nochtans niet duurder: “Voor tachtig procent van onze monturen tel je maximaal driehonderd euro neer, niet meer dan voor een luxelabel. De merken die wij verkopen, vallen niet op door de grote logo’s, maar door hun kwaliteit. Sommigen willen op de wachtlijst voor een Birkin omdat het standing heeft, anderen sparen voor een vintage exemplaar omdat de tas mooi en handgemaakt is. Dat geldt ook voor brillen. Daar hoeft geen overdreven bedrag aan vast te hangen: ze zijn zo prachtig gemaakt dat ze hun prijskaartje zeker verantwoorden. Er zijn trouwens opticiens die zelf monturen voor hun klanten maken, heel kleinschalig en op aanvraag. Dat is interessanter dan een must-have.”

Analoog aan duurzame mode lijken ook de seizoenen te vertragen: “De laatste vier jaar evolueren de trends minder hard. De pasvormen veranderen niet meer zo snel en hangen minder vast aan een bepaalde tijdgeest. Bepaalde modellen kunnen langer in ons assortiment blijven. Bovendien laten klanten die voor een nieuwe bril komen de oude vaak herstellen en opnieuw polieren. Een populair model van Chloé of Dior van een vorig seizoen blijft uiteraard herkenbaar, maar het gaat daar dan ook om een ander soort consument”, besluit Buysse.