Westerse sweatshops: 3 pond per uur in Leicester

Sweatshops in derdewereldlanden kennen we allemaal. Maar ook in het Verenigd Koninkrijk worden arbeiders in de fast fashion-industrie uitgebuit. ‘Made in Britain’ is geen garantie tot ethische handel, maar een luchtbel die doorprikt moet worden.

Het outsourcen van productie in de textielindustrie sinds de jaren zeventig bracht dumpingprijzen en het succes van heel wat westerse fast fashion-ketens met zich mee. Maar deze manier van produceren werkte ook moderne slavernij in de hand.

De terugkeer van de productie naar Europese landen zoals het Verenigd Koninkrijk wordt daarom gezien als een manier om moderne slavernij te vermijden. Het ‘Made in’-label krijgt meer belang toegekend wanneer er een Europees land op prijkt. Nochtans wil dit etiket weinig zeggen over de volledige keten van het kledingstuk én worden arbeiders over de plas evenzeer uitgebuit.

Leicester is de thuishaven van een derde van de modeproductie in het Verenigd Koninkrijk. Er worden zo’n 20.000 mensen tewerk gesteld in deze sector en fast fashion ketens zijn maar al te blij dat ze hun bestellingen er razendsnel zien omgetoverd worden in pakketjes die richting klanten verstuurd worden.

Vervoer vanuit het Zuiden is niet meer nodig: goed voor de ecologische voetafdruk, toch? En produceren in Europa is toch zonder meer ethisch verantwoord? Dat blijkt dus een cliché dat instort als een kaartenhuisje.

3 pond per uur

Het Channel 4 programma ‘Dispatches’ ging undercover in de textielfabrieken en voorraadmagazijnen en stelde de volgende misbruiken vast: er werden mensen aan het werk gezet voor de helft van het minimumloon, arbeiders werden verplicht om overuren te draaien, ziekteverlof werd geweigerd en de voorschriften rond brandveiligheid werden niet nageleefd.

Bedrijven zoals Asos, River Island en New Look uitten hun bezorgdheid nadat het Ethical Trade Initiative enkele jaren geleden de situatie aan de kaak stelde. Er werd actie ondernomen na de rapporten van het ETI, maar onderzoek zoals dat van Channel 4 toont aan dat de fabrieken nog steeds broeihaarden van uitbuiting zijn.

Volgens de modebedrijven omzeilen de fabrieken hun regels en werken ze met onderaannemers, waardoor de controle moeizaam verloopt. Gebrek aan transparantie en de complexiteit van de keten zijn niet alleen de boosdoeners in Bangladesh en China, maar ook in het Verenigd Koninkrijk.

We fought the law

Hoe omzeilen de fabrieken de arbeidswetten in het Verenigd Koninkrijk? De arbeiders die uitgebuit worden zijn veelal migranten uit Azië, het Midden-Oosten en Oost-Europa, die enerzijds niet goed Engels spreken en anderzijds geen andere keuze hebben. De werkkrachten zijn zich niet goed bewust van hun rechten en durven niet klagen omdat ze bang zijn om ontslagen te worden.

De arbeiders worden met tijdelijke contracten ingeschreven voor een bepaald aantal uren aan het minimumloon, maar kloppen in realiteit het dubbele aan uren. Zo komt hun loon uit op drie pond per uur, wat minder dan de helft van het minimumloon bedraagt.

Wanneer een bedrijf gepakt wordt, doeken de managers het op en starten gewoon een nieuw bedrijf. Dankzij de complexe keten glippen heel wat illegale praktijken door de mazen van het net. Er zijn uiteraard ook fabrieken die zich netjes aan de regels houden, maar voor modebedrijven is het niet simpel te achterhalen met welke fabrieken ze veilig in zee kunnen gaan.

Robots versus slaven

In een opiniestuk voor The Guardian schrijft Sonia Sodha dat we ons beter zorgen maken over de sweatshops in plaats van te vrezen voor de robotisering van het werk. Er wordt moord en brand geschreeuwd wanneer er gesproken wordt over robots die onze jobs zullen overnemen. Dat de arbeiders die deze jobs momenteel uitvoeren behandeld worden als slaven of zelfs als robots is echter een probleem dat we eerst zouden moeten oplossen, stelt de columniste.

‘Als technologie op het punt stond om mankracht van de troon te stoten, zou je verwachten dat bedrijven een moderne aanpak installeren. In plaats daarvan keren we terug naar een ouderwetse vorm van slavernij‘, klinkt het.

Arbeiders in textielfabrieken en opslagplaatsen krijgen moordende targets en uitgedokterde routes zonder tijd voor pauze opgelegd in de naam van efficiëntie. Tegelijkertijd moeten ze aanschuiven om uit te batchen, waardoor ze onbetaalde overuren opeenstapelen.

Dat is waar technologie momenteel voor gebruikt wordt: het monitoren van arbeiders zodat ze zo efficiënt mogelijk werken. Cru gesteld wordt technologie vandaag de dag door winstjagers ingezet om van arbeiders robots van vlees en bloed te maken.

Modelobby

Asos en New Look hebben zich recent opnieuw uitgesproken over de onaanvaardbare werkomstandigheden in Leicester. Beide bedrijven willen meer produceren in het Verenigd Koninkrijk, maar noemen de situatie in Leicester een ’tikkende tijdbom’.

De concurrenten sloegen de handen in elkaar om de problemen aan het daglicht te brengen en op te roepen om de situatie te verbeteren. ‘Heel wat fabrieken zijn onveilig. De nooduitgangen zijn niet toegankelijk, de arbeiders worden uitgebuit en veel te weinig loon betaald. Wat gebeurt er wanneer er een grote brand uitbreekt? Wat is er nodig om de mensen wakker te schudden?’ klinkt het bij Nick Beighton van Asos en Anders Kristiansen van New Look.

De wetten worden niet nageleefd en dat houdt de grote modebonzen tegen om te investeren in productie in eigen land.

‘Er zijn al wetten die dit soort praktijken zouden moeten tegenhouden, maar ze worden gewoon niet nageleefd. Er wordt de andere kant opgekeken. Als de wetten verstrengd en nageleefd worden, zijn wij bereid om te investeren in de textielsector van Leicester’, besluiten ze.

In oktober staat er een meeting gepland met de bazen van de modebedrijven, de burgemeester van Leicester, de politie- en brandweereenheden en de overheid. Beighton en Kristiansen hopen dat de bestaande wetten en systemen herbekeken kunnen worden zodat de fabrieken die zich er niet aan houden de deuren moeten sluiten.