Marieke Eyskoot: ‘Het is helemaal niet moeilijk om duurzaam te leven’

Marieke Eyskoot, expert in sustainable lifestyle, schreef een nieuw boek over duurzaam leven. ‘Dit is een goede gids’ is jouw compagnon als je een klare en duidelijke leiddraad kan gebruiken om meer duurzame keuzes te maken en daar ook echt van wilt genieten.

Je hebt een gids geschreven om mensen te helpen om duurzamer te gaan leven. Hoe gemakkelijk is het om een duurzame lifestyle aan te houden?

Marieke Eyskoot: ‘Veel gemakkelijker dan mensen denken. Dat is ook precies waarom ik het boek heb geschreven. Ook al denken mensen vaak dat het moeilijker, lelijker en duurder is om duurzame keuzes te maken, ben ik ervan overtuigd dat het echt simpel kan zijn. Ik vind het ook normaal dat mensen naar de prijs kijken en zich afvragen of duurzaam leven duurder is. Maar veel dingen die je kunt doen om duurzamer te leven, zijn net goedkoper. Zo is minder vlees eten bijvoorbeeld heel erg goed voor onze planeet en je bespaart er geld mee. Naast de kostprijs, heeft het nog andere voordelen. Het is bijvoorbeeld gezonder, veel mensen vallen erdoor af en je leert er heel wat nieuwe recepten door kennen. Je smaakpapillen worden gewoon blijer.

We hebben de neiging om ons patroon dat we gewoon zijn niet te veranderen. Dat is misschien een veilige manier van leven, maar niet per se de leukste. Duurzamer leven is niet beperkend, maar net verrijkend. Je leert zoveel nieuwe dingen kennen: nieuwe winkels, nieuwe merken, nieuwe manieren van delen, lenen en huren. Er gaan zoveel deuren open.

Je leert welke voedingswaren wel of net niet in de koelkast bewaard moeten worden, je gaat misschien minder verzorgingsproducten gebruiken en koopt over het algemeen slimmer. Duurzaam winkelen is bijvoorbeeld kleren kopen die echt bij je passen. Als je kleding koopt die je niet alleen mooi vindt, maar die je ook echt veel wilt dragen en bij de rest van je garderobe past, haal je er veel meer uit. We zijn een beetje het gevoel kwijtgeraakt voor wat kwalitatief is en wat niet, maar als je je gezond verstand gebruikt pik je er toch de kwalitatieve stuks uit.

Tijdloosheid is ook heel belangrijk. Kies voor dingen waar je in de toekomst ook van zult houden. Dat is even een mentale knop omdraaien, maar langetermijndenken is echt heel goed voor je portefeuille, gemoedsrust en het milieu. Je denkpatroon aanpassen gaat niet over één nacht ijs, dat kost tijd. We worden langs alle kanten beïnvloed, dus we moeten op een actieve manier de keuze maken om langzaamaan anders te gaan denken.

Als we allemaal bijdragen wat we kunnen, komen we er wel?

Marieke Eyskoot: ‘Mensen denken vaak dat hun inspanningen geen zin hebben. Perfectie staat ons in de weg. We moeten niet allemaal perfect duurzaam gaan leven, maar als we met z’n allen ons best doen, gaan we wel degelijk vooruit. Als we blijven denken dat kleine aanpassingen niet nuttig zijn, blijven we ook ter plaatse trappelen. Daarom heet mijn boek ook ‘Een goede gids’ en niet ‘De ultieme gids’. Ik vraag niet dat mensen heiligen worden; ik denk dat het best is als mensen doen wat bij hen past en wat ze leuk vinden.’

Je spreekt ook vaak over consuminderen. Hoe denk je mensen ervan te overtuigen om bewuster en minder te shoppen?

Marieke Eyskoot: ‘Door te tonen hoe leuk het is en hoeveel voordelen het oplevert. Heel veel mensen denken: ‘wat zit erin voor mij?’ Wel, je bespaart geld en tijd door te kiezen voor kwaliteit. Je kiest voor iets mooi en duurzaam dat jaren meegaat en dus niet vervangen moet worden. Je steunt trouwens iets waar een goed verhaal achter zit en dat is heel leuk. Sta er even bij stil hoeveel tijd het kost om allerlei nieuwe dingen te kopen, die misschien niet echt goed zitten, die je dan terugstuurt of snel weg moet gooien en vervangen. Dat is zonde. Net zoals heel lang voor je kast staan en niet weten wat je aan moet trekken omdat je zoveel hebt. Dat is een gekke tegenstelling. Heel veel mensen vinden het aangenamer om minder te hebben, omdat het rust geeft.

Houd je jezelf altijd aan je eigen tips?

Marieke Eyskoot: ‘Nee natuurlijk niet, ik ben zelf ook niet perfect. Maar het is natuurlijk ook mijn werk om duurzaam te leven en ik word er blij van. Ik heb van het maken van dit boek ook veel geleerd.

Ik sta zelf heel graag onder de douche en krijg daar m’n beste ideeën, omdat het een plaats is waar je ruimte in je hoofd krijgt. Het zou voor het milieu en onze portefeuille het beste zijn als we maar vijf minuten zouden douchen per dag. Ik probeer het echt en ga ook vaak met mijn man onder de douche, om samen tien minuten te hebben. Je zult me ook wel eens iets zien dragen van een merk dat niet duurzaam is. Dat heb ik dan gekocht voor ik me hier heel erg in ging verdiepen en ik wil mijn kleren afdragen. Ik heb ook een huisdier, dat is ook niet erg duurzaam, maar wel gezellig en ik heb haar uit het asiel geadopteerd. Het helpt me ontspannen en de waarde van dieren inzien. Dat is ook zo bij reizen. Reizen is natuurlijk heel slecht voor het milieu, maar het leert je ook heel veel over onze wereld en over omgaan met mensen. Als je reist op een zo ethisch en ecologisch mogelijke manier, vind ik dat dat moet kunnen. Maar ik vind het wel absurd dat je iedere maand voor 19.90 euro kan vliegen voor een citytrip.’

Wat vind je van fast fashion ketens die initiatief nemen om een duurzame collectie op de markt te brengen?

Marieke Eyskoot: ‘In eerste instantie ben ik daar blij om. De grote spelers moeten in beweging komen. Het is goed dat er een business case te bouwen valt rond duurzame collecties, want het geeft aan dat het geen hype is, maar een globaal idee waar koopkracht achter zit. Maar een aparte duurzame lijn uitbrengen moet een éérste stap zijn, geen eindpunt. Ik hoop dat mensen die collecties ook echt kopen en tonen dat ze het willen. Maar als heel veel blijven produceren – voor een zo laag mogelijke prijs en een zo laag mogelijke kwaliteit – je business model blijft en je als merk je naam oplapt met eco collecties, dan ben je niet goed bezig. Er moet een structurele verandering komen. ‘

Hopelijk zien ze het als een soort oefening om de innovaties op grote schaal uit te brengen.

Marieke Eyskoot: ‘Als het daar een stap heen is, dan vind ik het super. Met hun macht en kracht kunnen ze een ongelooflijke impact veroorzaken op de markt. Dat mag je dan ook van ze verwachten. Nu zijn het nog vaak de kleinere merken die pionier zijn en de fast fashion ketens die volgen. Ze zouden daar leidend in moeten zijn, kom op!’

Mensen lijken het toch moeilijk te hebben met het vinden van de juiste winkels en merken.

Marieke Eyskoot: ‘Achterin ieder hoofdstuk van mijn nieuwe boek zit een gids, waar allerlei winkels en merken staan waar je duurzaam kan winkelen. Van basics tot high end kan je duurzame merken vinden. In de gewone modewereld vinden mensen het trouwens helemaal niet erg dat er duurdere merken tussen zitten, maar als het duurzame merken zijn, wordt er vaak over de prijs gepraat. Goedkoop wil niet zeggen dat het weinig kost, maar dat iemand anders de prijs voor jou betaalt. Als jij het niet bent, zijn het de mensen die het maken of de aarde die wordt leeggeroofd. Dat moet je wel beseffen. Het is trouwens ook niet zo dat als je de textielarbeiders een hoger loon zou geven dat de prijs van de kleding heel erg zou stijgen. Loonkosten maken maar een klein onderdeel uit van de keten. Dat komt op 3 tot 5 procent van de totaalprijs, dus voor een fikse prijsstijging moet je echt niet bang zijn. Er gaat echt veel naar winst.’

Wat zijn jouw favoriete adresjes of merken om duurzame mode te shoppen?

Marieke Eyskoot: ‘In België hebben jullie wel wat leuke winkels en merken! Supergoods in Mechelen, Gent en online is een heel leuk adresje. Juttu doet het ook goed. Hier moet je wel opletten, want ze gaan vooral voor het verhaal, dus niet alle merken die ze verkopen zijn duurzaam. Een uniek merk in de duurzame mode is honest by van Bruno Pieters. Hij is echt de enige ter wereld die helemaal transparant communiceert over zijn modemerk. Hij toont zelfs hoeveel winst hij maakt, wat echt revolutionair is in de mode. Als lingeriemerk hebben jullie la fille d’O, wat echt heel mooi en eerlijk is. Een tof Belgisch merk dat de brug slaat tussen mode en interieur is Carpet of Life. Zij maken kleden van oude kleren en als je wil zelfs van oud textiel uit jouw eigen kledingkast of die van iemand die dierbaar voor je is. Jullie hebben ook al kunnen kennismaken met de kledingbibliotheek van Les RebElles d’Anvers. Antwerpen is trouwens ook een tweedehandshemel.

Ik zou echt eindeloos kunnen doorgaan over mijn favoriete duurzame merken, maar ik som er enkele op waarvan ik denk dat mensen ze zien als goede alternatieven voor conventionele merken die ze kennen. Studio JUX vind ik heel mooi. Ze hebben hun eigen fabriek in Nepal, wat uniek is. Vaak werken merken met fabrieken die ook voor andere merken kleding maken, wat het moeilijker maakt om te controleren. Ze hebben een lokale vrouw uit de fabriek opgeleid tot manager. Het pioniersmerk People Tree vind ik ook fantastisch. De oprichtster, Safia Minney, is een goede vriendin van me en we werken vaak samen aan projecten. Miss Green is een Nederlands merk, dat zich in eerste instantie richtte op de perfecte basics, maar nu ook wat meer trendgevoelige ontwerpen in het aanbod heeft. Het is trouwens ook goed betaalbaar. Kuyichi, het denimmerk, ook een echte aanrader. EcoAlf maakt te gekke kledingstukken en accessoires van afval. Het laat zien dat je van visnetten en koffieprut prachtige dingen kan maken. L’Herbe Rouge is een mooi Frans merk met innovatieve technieken. Qua accessoires vind ik het handtassenmerk uit Amsterdam O My Bag heel mooi en zijn de schoenen van Veja en Good Guys de ideale alternatieven voor niet-duurzame merken.’

Vind je dat de overheden genoeg initiatief nemen?

Marieke Eyskoot: ‘Dat ligt eraan welke overheid. Wij hebben in Nederland bijvoorbeeld minister Lilianne Ploumen en zij doet goed werk. Na de ramp van Rana Plaza heeft ze haar nek uitgestoken en geprobeerd om de omstandigheden te verbeteren. Ze heeft in Nederland ook een convenant opgericht waarin merken zich verenigen en kunnen samenwerken om de situatie te verbeteren. Tegelijkertijd vind ik het heel raar dat Nederlandse bedrijven hun producten ergens kunnen laten maken op manieren die bij ons volledig onacceptabel zijn. Het is absurd dat het wettelijk is om zo handel te drijven. Waarom vinden we dat normaal? Waarom accepteren we dat, terwijl we zouden protesteren moest het onszelf overkomen? Waarom kunnen we kiezen tussen ethische en onethische dingen?

In de chocoladesector in Nederland is er met de regering afgesproken dat er enkel nog maar duurzame chocolade cacao op de markt zal zijn in 2025. Je kunt je dan nog vragen stellen bij hoe streng die norm zal zijn. Los daarvan is het een heel belangrijke stap en zouden andere sectoren dit als voorbeeld moeten zien.

Je kunt als regering ook positief stimuleren. Als ze de btw verlagen voor duurzame producten, haalt dat mensen over de streep. Die btw-verlaging zou enkel voor een beperkte tijd zijn en daarna worden afgebouwd, maar het geeft aandacht aan duurzame merken, wat een enorme boost kan zijn voor de sector.

Ik vind dat Nederland daar een voortrekkersrol in moet spelen. We gaan er prat op dat we mensenrechten heel belangrijk vinden, dan mogen we dat ook tonen. Nu is de macht van grote bedrijven nog heel groot. De regering kan die macht en lobby neutraal maken. Ik pleit ervoor dat er bij ons keuzes worden gemaakt die voor de burgers hier en overal ter wereld het beste zijn, in plaats van keuzes die voor de grote bedrijven voordelig zijn.’

Is er sinds je vorige boek ‘Talking dress’ veel vooruit gegaan?

Marieke Eyskoot: ‘Ja, er is veel meer keuze. Ik ben al vijftien jaar bezig met duurzaamheid en heb mijn vorige boek vijf jaar geleden geschreven. Daarvoor had ik het niet kunnen schrijven, omdat er toen gewoon nog niet genoeg merken en winkels bestonden. Diegene die er wel waren, begonnen echt uit ideologie en nog niet zozeer uit esthetiek. Ze waren enorm belangrijk, die pioniers, zonder hen was het aanbod nooit zo uitgebreid geworden. Maar je moet ook buiten je eigen cirkel gaan en mensen aanspreken die kleren kopen omdat ze de items mooi vinden en niet specifiek om het verhaal.

Ik koop ook kleren, meubels en make-up omdat ik ze mooi vindt, niet alleen omdat ze duurzaam gemaakt zijn. Tegenwoordig is dat geen probleem meer, je kan perfect mooie duurzame dingen vinden. Een merk zoals Filippa K heeft zelfs in sommige landen een eigen tweedehandswinkel. Dat is slim, kleding maken die kwalitatief is en niet één, maar meerdere keren verkocht kan worden. Dat is ook duurzaam ondernemen.

Aan de andere kant moet er ook nog heel veel gebeuren. Je zou iedere winkel moeten kunnen binnenwandelen en duurzame items kunnen kopen. Mijn droom is dat ik overbodig ben en duurzaam gewoon de norm is.’