Hoe de Creeper opnieuw het straatbeeld binnensluipt

Geloof het of niet, creepers werden oorspronkelijk gedragen door Britse soldaten gestationeerd in de Sahara na de Tweede Wereldoorlog. De desert boots, waarop de creeper gebaseerd is, waren met hun dikke rubberen zool bestand tegen het zandlandschap en extreme klimaat van Noord-Afrika. Schoenenmerk Clarks beweert met een oude advertentie de uitvinder te zijn van de ‘boots’, maar die eer gaat eigenlijk naar Afrikaanse marktkramers die de schoenen als eerste verkochten. Al snel werd het schoeisel een vast item in de schoenenkast van de soldaten. Wanneer de Britse troepen terugkeerden naar huis, namen ze hun favoriete paar mee naar Engeland.

Daar kregen de schoenen de bijnaam ‘brothel creepers’. Naar verluidt werden ze zo genoemd omdat de soldaten met hun creepers aan, eenmaal terug thuis, op zoek gingen naar ontspanning in de schimmige, neonverlichte steegjes van Soho en Kings Cross.

Teddyboys

George Hamilton Cox, een Britse schoenmaker merkte het groot aantal ex-soldaten op die de schoenen droegen en ontwikkelde er een Engelse variant op. Zo ontstond in 1949 de creeper zoals we hem nu kennen met ronde tip, rubberen plateauzool en veters. Cox vernoemde de schoen naar zijn tweede naam ‘Hamilton’, maar doorheen de jaren werd die naam nooit echt overgenomen. Het model bezorgde de zaak wel eeuwige roem.

Toen in de jaren ’50 de Teddyboys aan populariteit wonnen, namen zij met plezier de plateausneaker over die perfect paste bij hun rock-‘n-rollimago. Voortaan droegen ze niet alleen regenpijpbroeken en fluwelen jasjes, ook creepers gingen deel uitmaken van hun garderobe. Naarmate de populariteit van de Teddyboys steeg, kwamen er meer en meer kleer- en schoenmakers bij die elk hun eigen versie van het Teddyboy-uniform ontwikkelden. Zo werden creepers toegankelijker en wijder verspreid.

Muzikale invloed

Onder invloed van Amerikaanse muziek en film werden eind de jaren ’50 en begin de jaren ’60 ook de rockabillies, bikers en rockers populair in Engeland. Deze groepen waren onderling sterk met elkaar verweven: allen behoorden ze tot de asociale periferie van de Engelse jongerencultuur en deelden ze de liefde voor rock-‘n-rollmuziek. Hoewel elke groep zijn eigen kledingstijl had, was er één stuk dat doorheen de jaren bij de verschillende groepen opdook: de creeper.

Zoals vaak het geval is bij modeverschijnselen gelinkt aan muziek, kende ook de plateauschoen een dipje. Naarmate er opnieuw meer werkgelegenheid was, nam de algemene frustratie onder de jeugd af en hadden jongeren minder de behoefte om zich met hun kledij te verzetten tegen de stijve, naoorlogse periode waarin ze verschillende beperkingen opgelegd kregen. Op een kleine groep diehards na, die de schoenen bleven dragen, verdween de creeper uit het straatbeeld

De verdwijning was echter van korte duur. De punkmentaliteit laaide hoog op in de jaren ’70 en tilde het hele rock-‘n-rollgebeuren naar een hoger niveau met haar rebelse uiterlijk. Dat rebelse uiterlijk werd mede gecreëerd door, jawel; de creeper. De comfortabele schoen was ideaal voor hun beruchte vrijetijdsactiviteiten. Plunderen, protesteren of weglopen van de politie, het ging verrassend vlot met de platformschoenen aan. De populariteit van de rockabillyschoen werd onder meer in stand gehouden door Sex Pistols-manager Malcolm McLaren die samen met zijn vrouw, Vivienne Westwood, de schoenen verkocht in hun veelbesproken Let It Rock winkel in Londen. De schoen met geribbelde zool werd op het hoogtepunt van de punk ook populair bij het mainstreampubliek en is sindsdien nooit meer weggegaan.

Terug van nooit weggeweest

Sinds de eeuwwisseling duikt de schoen meer en meer op, met een volledige heropleving in 2014 wanneer ze te zien zijn op de catwalk van Stella McCartney en in 2015 op de shows van Alexander Wang en Alexander McQueen. In no time omarmden wereldsterren zoals Rita Ora en Jessie J de trend. Het verbaast ook niet dat Rihanna gevraagd werd door Puma om creatief directeur te worden en een eigen label Fenty creepers uit te brengen.

Het is niet geheel toevallig dat de creeper op dit moment zo geliefd is. Onze maatschappij en manier van leven werden nog nooit zo vaak in vraag gesteld als vandaag, ook door jongeren. En net nu grijpen vooral zij, terug naar schoenen die al sinds de jaren ’50 symbool staan voor rebellie. Of de schoenen ook nu deel uit zullen maken van een baanbrekende periode is de grote vraag.