Het nieuwe korset zit lekker comfy. Hoezo dwangbuis?

Het korset is terug van weggeweest. De trend kwam er echter niet plots en niet zomaar: het belemmerende bovenstuk doorliep evenveel modecycli als feministische golven en ondersteunt vandaag… de vrijgevochten vrouw.

Dion Lee, Mugler en Y/Project stuurden ons liefst vorige lente al de straat op in korset. Victoria Beckham, Alexander McQueen en Chloé presenteerden vergelijkbare herfstlooks die om een flinke winterjas vroegen. Het duurde echter tot na kerst voor e-marktplaatsen als Lyst en Etsy het aantal zoekopdrachten naar korsetten plots met meer dan 100 procent zagen stijgen. Niet omdat we onze bewegingsvrijheid nog meer wilden beknotten, de hype bleek het gevolg van het collectief bingen van de Netflix-serie Bridgerton. Het reilen en zeilen van de Britse high society in 1813 zwengelde de interesse aan voor alles wat met de Regency-periode te maken heeft, inclusief theeserviezen en hemelbedden. In de eerste aflevering wordt een van de huwbare dochters in een korset geregen.

STRAK STATEMENT

Koningin Catharina de Medici introduceerde het stuk in de 16de eeuw aan het Franse hof. De Britse Regency-stijl was echter – in de nasleep van de Franse Revolutie – juist een reactie tegen alles wat uit Parijs kwam, ook de overdreven ranke tailles. De empire-jurken uit de periode van Bridgerton waaieren uit net onder de boezem, wat een strak korset overbodig maakt. Maar dat de serie een loopje neemt met modehistorische feiten doet er uiteindelijk niet toe: het korset moet de beperkte vrijheid van vrouwen in het midden van de 19de eeuw weergeven.

Met de preutse victoriaanse stijl kwam het keurslijf overigens snel weer terug. Het verdween synchroon met de verwezenlijkingen van de suffragettes en de eerste feministische golf. De jurken van de flapper girls en de lossere silhouetten van Coco Chanel maakten vrouwelijke rondingen gedemodeerd. Na de Tweede Wereldoorlog, met onder meer de New Look van Christian Dior, wordt het kort weer opgepikt, om in de sixties samen met de beha op de brandstapel terecht te komen.

Het hernieuwde succes ligt niet alleen bij het romantisch escapisme dat we zoeken in kostuumdrama’s. De release van Bridgerton kwam pas na de shows van modehuizen die het item al meermaals van onder het stof haalden. Pionier Vivienne Westwood stopt het dan sterk geseksualiseerde, eerder fetisjistische item als rebels statement in haar punk-couture vanaf de jaren 70. Maar het is Madonna die de betekenis van het korset definitief doet keren in een ontwerp van Jean Paul Gaultier tijdens de Blond Ambition Tour van 1990. Het stuk dat verguisd werd door de eerste feministes, dient als statement voor een tweede lichting vrijgevochten vrouwen. Het verandert van patriarchaal marteltuig in het symbool voor de seksueel bevrijde vrouw. Het korset is vanaf dan gelanceerd op en naast de catwalk. Dat we er vandaag naar teruggrijpen, past binnen de huidige nostalgie naar de nineties.

AAN DE RIEM

Vanaf 2010 boomt het korset opnieuw op defilés – bij Marc Jacobs, Roberto Cavalli en Bottega Veneta – én als onderkleding. Niet alleen is de burleskscene dan op haar hoogtepunt, ook de kijkcijfers van Mad Men pieken. De HBO-serie heeft zo veel invloed dat mannen opnieuw pakken aantrekken en vrouwen op zoek gaan naar shapewear voor een vintage silhouet. Een mooi korset is dan appetijtelijker dan een huidkleurig stuk spandex en zit dankzij nieuwe materialen en technologieën veel aangenamer dan honderd jaar geleden.

De lingeriemarkt is immers enorm geevolueerd, het aanbod werd vrouwvriendelijker en aantrekkelijker. Al dat mooie ondergoed wil gezien worden én zit comfortabel. Sterren als Kim Kardashian, Bella Hadid en ook Dua Lipa – in een bubbelgumroze exemplaar op een wijde broek – zijn al mee met de korsettrend. Niet als uitdagende partylook maar zomaar overdag, op wandel in zonnig Californië.

De recentste golf van korsetmania startte vijf jaar geleden, toen Prada een aantal korsetten opvoerde in de herfst/winter ’16-collectie. Geen pantserachtige Madonna-exemplaren, maar stoffen riemen die over een jas of hemd worden geregen. Zo geven ze enige vorm aan de oversized silhouetten. Miuccia Prada omschrijft de collectie als ‘ the history of women and the roles they play’. Het korset vertelt inderdaad als geen ander het verhaal van de vrouw: in de oorspronkelijke betekenis als dwangbuis, later als antitaboestatement voor seksuele bevrijding. Het korset van vandaag draagt beide connotaties, maar laat vrouwen (en mannen) vrij om ermee te doen wat ze willen. Of je nu voor een parmantige Kardashian-look gaat of er losjes je jas mee samenbindt.