Zo onaangenaam als zeewier kan voelen tussen je tenen tijdens een frisse zeeduik, zo welkom is het wonderlijke organisme in de keuken én in de mode. Zijn algen de toekomst?
Zeewier leeft in zout water, groeit razendsnel, zuivert de oceaan en zet CO2 om in zuurstof. Het heeft geen landbouwgrond nodig, geen pesticiden of irrigatie, en zit boordevol vitaminen, mineralen en antioxidanten. Een wonderplant, kortom. Al is zeewier strikt genomen geen plant, maar een macroalg.
Het oeroude en veelzijdige organisme duikt tegenwoordig overal op: in huidverzorging, brandstof, pokébowls en, jawel, de garderobe. Want ook de modesector is koortsachtig op zoek naar duurzame alternatieven die onze planeet niet verder uitputten. Op papier heeft zeewier alles: het is hernieuwbaar, vereist weinig middelen en laat geen giftige sporen na in de bodem. Anders dan katoen heeft het geen zoet water nodig, en in tegenstelling tot polyester komt er geen druppel aardolie aan te pas.
Met daad en draad
Wie nu aan een glanzend groene outfit van versgeplukt zeewier denkt, moet dat beeld even bijstellen. Er bestaan kunstzinnige modeprojecten met puur zeewier, maar de commerciële – en dus schaalbare – toepassing combineert natuur met technologie. Er wordt veel mee geëxperimenteerd, maar voorlopig hebben slechts enkele voortrekkers biologisch afbreekbare zeewiervezels op de markt gebracht.
Een van die baanbrekers is de Amerikaanse start-up Keel Labs, die de vezel Kelsun maakt op basis van polymeren uit kelp – een snelgroeiende zeewiersoort. Het productieproces is vergelijkbaar met dat van andere cellulosevezels. Kelsun is volledig composteerbaar en kan gemengd worden met andere natuurlijke vezels.
Op papier heeft zeewier alles: het is hernieuwbaar, vereist weinig middelen en laat geen giftige sporen na.
Het materiaal kreeg in 2024 internationale aandacht toen Stella McCartney gehaakte jurken van Kelsun showde tijdens Paris Fashion Week. Ook in de huidige collectie van de pionier in duurzame mode zitten een top en trui van het zeewiergaren. Het SOS-fonds van het modemerk investeerde alvast in de verdere ontwikkeling van de start-up. Het hemd dat Amerikaans surflabel Outerknown maakte samen met Keel Labs, een limited edition, was dan weer bijzonder snel uitverkocht.
Een tweede hoofdrolspeler is SeaCell, een vezel ontwikkeld door het Duitse Smartfiber, gemaakt van houtpulp en zeewier uit IJsland. Het oogsten gebeurt regeneratief: slechts een stukje van het wier wordt afgesneden zodat het kan blijven groeien. Het wordt vervolgens gedroogd, vermalen en gecombineerd met houtpulp, via een gesloten kringloopsysteem zodat er geen giftige stoffen in het milieu lekken. Het resultaat is een huidvriendelijke, vochtregulerende vezel die biologisch afbreekbaar is en Oeko-Tex-gecertificeerd.
Het materiaal wordt tot garens gesponnen en verwerkt tot stoffen, onder andere door het Spaanse Pyratex. Het bedrijf biedt stoffen aan met louter SeaCell, of gemengd met Tencel of biologisch katoen. Voor extra stretch kan er een kleine hoeveelheid elastaan aan toegevoegd worden.
Kelp-couture
Voor Tallulah Harlech, de dochter van Chanel-muze Amanda Harlech en de oprichter van het merk Sylva, was SeaCell een openbaring. De Britse modestylist kampt sinds haar kindertijd met psoriasis. Voor chique modefeestjes vond ze het altijd moeilijk om outfits te vinden die haar huid niet irriteerden. De zachtheid en huidvriendelijke eigenschappen van SeaCell spraken haar meteen aan.
De vezel is antiallergeen en antibacterieel en zou zelfs huidverzorgende eigenschappen hebben, dankzij de aminozuren, mineralen en vitaminen. Hoeveel er daarvan overblijven in de stof is nog niet duidelijk. ‘Om er goed uit te zien, moet je je ook goed voelen’, vindt Harlech. Haar collectie bestaat uit zwarte, nauw aansluitende stukken, stijlvol zonder in te boeten aan comfort.
Ook modelabel Pangaia is enthousiast over de duurzame eigenschappen van SeaCell. ‘Het is erg kwalitatief én biologisch afbreekbaar’, klinkt het bij Chelsea Franklin, Head of Advanced Concepts bij het innovatieve merk.
Het Spaanse Bobo Choses verwerkte SeaCell in z’n gebreide stoffen, vertelt duurzaamheidsmanager Cecilia Guarás. ‘Het is een stap in de goede richting in het vervangen van synthetische en niet-gecertificeerde vezels. Bovendien helpt SeaCell je lichaamstemperatuur stabiel te houden.’
Ook andere merken, zoals Another Tomorrow, Musa Intimates, Botter, Johanna Ortiz en het B-Corp-gecertifieerde MATE the Label gebruiken de vezels in hun collecties. Het gebeurt vaak nog kleinschalig, maar er zit beweging in.
Zeewier is het nieuwe zwart
De toepassingen stoppen niet bij textiel. Start-ups zoals Sway, Zerocircle en Notpla maken verpakkingen van zeewier, en wonnen daarmee de Tom Ford Plastic Innovation Prize. En ook in de zoektocht naar duurzamere alternatieven voor toxische textielverven biedt zeewier perspectief.
Het Nederlandse Zeefier ontwikkelt kleurstoffen uit lokale algen, met een natuurlijk kleurpalet als uitkomst. Voor het project ‘Van Nederlands wol en wier’ werkte het samen met The Knitwit Stable, en verfden ze er wol mee. Het duurzame Deense ondergoedmerk Organic Basics lanceerde op zijn beurt een lijn die gekleurd werd met algenverf van fabrikant Algaeing. Het innovatieve Britse merk Vollebak bundelde dan weer krachten met Living Ink Technologies om T-shirts te verven met zwarte kleurstof op basis van algen in plaats van aardolie.
Voor we zeewier heilig verklaren nog dit: de vezel is voorlopig geen mainstream materiaal. De productie is nog beperkt, wat de prijs opdrijft. Polyester en katoen blijven vandaag dominant, maar toch groeit de interesse. Als zeewier – in textiel, verf en verpakking – breder wordt ingezet, kan het mee het verschil maken.
Matteo Ward, duurzamemode-expert en CEO van het platform Inside Out – Fashion, Textiles and Home, volgt de ontwikkelingen op de voet. Hij nuanceert: ‘Algenvezels en natuurlijke verfstoffen zijn cruciale innovaties, maar slechts een beginpunt. We moeten naar een systeem waarin producten een economische, culturele én ecologische meerwaarde bieden. Niet één oplossing, maar een ketenbrede transitie.’
Of zeewier de wereld zal redden, is koffiedik kijken. Maar dat het een plaats op de hanger verdient, is zeker.
