Ludovic de Saint Sernin, voormalig ontwerper voor Ann Demeulemeester: ‘Ik schaamde me lang voor mijn fluïde lichaam’

Ludovic de Saint Sernin presenteerde zijn eerste collectie voor Ann Demeulemeester tijdens Paris Fashion Week. Een week later droeg actrice Hunter Schafer zijn veer-beha naar de Oscars. Het werd de meest besproken outfit van de avond.

Ludovic de Saint Sernin werd 32 jaar geleden geboren in Elsene. Hij groeide op in Ivoorkust, in Abidjan: een idyllische jeugd, met weekends aan het strand en door de week naar de buurtschool. “Ik was er de enige blanke jongen, mijn moeder wilde niet dat ik een kind van het Franse lycée werd.” Toen Ludovic zes was, scheidden zijn ouders en keerde hij terug naar Frankrijk, naar het zestiende arrondissement van Parijs, waar hij bij zijn moeder en grootmoeder woonde. “Ik was het perfecte kind. Mijn moeder zei me altijd: ‘Je kunt beter niet uitgaan, dat gaat je hersenen misvormen.’ Ik luisterde braaf naar haar. Ik ben pas heel laat beginnen uitgaan, nadat ik Just Kids van Patti had gelezen, dat mijn leven veranderde.”

Hij studeerde mode bij Duperré, liep stage bij Yves Saint Laurent en bij casting director Dominique Vinant en werkte vervolgens drie jaar bij Balmain. In 2017 lanceerde hij zijn eigen merk en schreef hij modegeschiedenis met een jockstrap. Dat was nochtans niet zijn bedoeling. Tijdens de presentatie van zijn eerste collectie verborg hij de slip onder een grote jas, omdat hij verlegen was en wist dat zijn ouders aanwezig zouden zijn. Ludovic geeft toe dat hij veel geluk heeft gehad. “Er zijn ontwerpers die tientallen jaren werken voordat ze een signatuurstuk hebben.”

Al sinds zijn debuut vervaagt hij de grenzen tussen zijn privé- en beroepsleven. Zijn esthetiek wordt omschreven als ‘homo-erotisch’, zelf heeft hij het liever over fluïditeit en het androgyne lichaam. Vandaar ook zijn grote verbondenheid met de collectie van Ann Demeulemeester, die hij sinds december 2022 onder zijn hoede heeft. In 36 silhouetten tekende de jonge ontwerper zijn eerste collectie, volgens de codes van het huis, dat sinds 2020 toebehoort aan de Milanese ondernemer Claudio Antonioli. In een beknopte, sterk geredigeerde show toonde hij veren, zwart en wit, in biais gesneden rokken die de vloer streelden, rock en poëtische tailoring. “Een liefdesbrief aan Ann.”

Symboliek van de veer

Hoe voel je je, een dag na je eerste show voor Ann Demeulemeester?

Ludovic de Saint Sernin: “Erg voldaan. Ik heb er drie maanden in alle stilte op zitten broeden. Sinds 1 december, de dag waarop mijn benoeming werd aangekondigd, hebben we niet meer gecommuniceerd over de show. Dat was heel belangrijk voor mij, en ook voor stylist Olivier Rizzo, want een debuut is een zeldzaam moment in de mode. De collectie moest zo zorgvuldig mogelijk worden beschermd, totdat het eerste model de catwalk op stapte. Die eerste look was belangrijk: hij vertelt het verhaal van dit nieuwe hoofdstuk van het merk. Ik wilde de draad oppikken waar Ann die in 2013, bij haar vertrek, had gelaten. De veer is symbolisch, zowel voor haar merk als voor haar persoonlijke verhaal met Patrick. Het is een liefdesbrief aan Ann, aan haar nalatenschap, aan de schoonheid van haar werk.”

Toen zij in 1985 begon, was jij nog niet eens geboren. En je was een kind toen ze haar gouden tijd beleefde aan het einde van de vorige eeuw. Wat betekent ze voor jou?

“Ik heb die jaren niet meegemaakt, maar ik leerde haar werk kennen toen ik studeerde bij Duperré. Tot dan bestond mijn modecultuur uit Saint Laurent, Givenchy, Alaïa… En toen ontdekte ik de ‘belgitude’, de Zes van Antwerpen en Margiela. Dat was een nieuwe wereld voor mij, en zo anders dan de Parijse klassiekers die ik kende. Ik viel onmiddellijk voor deze vernieuwende, erg persoonlijke mode. En ik was ontroerd door die vrouw die haar verhaal vertelde via haar collecties.”

Heb je haar ontmoet?

“Ja, ik ben naar Antwerpen gegaan met Willy Vanderperre en Olivier Rizzo om de officiële portretten te maken voor mijn benoeming. Het was een geweldig moment, in de originele studio, met het originele team, het was echt een intiem moment. We hebben toen Ann en Patrick ontmoet, en natuurlijk hun zoon Victor, die bij ons werkt en die de uitnodiging voor de show maakte. Dit soort details is geen toeval, alles zit vol betekenis. Het is zo belangrijk om elkaar te steunen wanneer het nieuwe hoofdstuk van een merk van start gaat. Er heersen in de modewereld zoveel verwachtingen, en er zijn mensen die willen dat je faalt.”

Welk advies heeft Ann Demeulemeester je gegeven?

“‘Werk hard, zo hard als je kunt’, zei ze. Ik wil haar laten zien dat dit mijn plan is en dat ik een nieuw licht wil laten schijnen over het merk, want sinds haar vertrek was dat een beetje weg.”

Verrassend veel huid

Wat was je eerste stap?

“Ik vond het belangrijk om heel bescheiden te werk te gaan. Ann Demeulemeester is een cultmerk, dat wil ik respecteren. Ik moest dus voorzichtig zijn en mezelf vooral niet gaan opdringen. Ik zal mijn stempel wel drukken op mijn eigen merk, dat hoef ik niet bij een ander te doen. Vanaf 1 november 2022, mijn verjaardag en de datum waarop ik ben begonnen, dook ik in de 2028 pagina’s van haar boek, dat in 2014 bij Rizzoli verscheen. Ik kende het wel, omdat ik stage liep bij Dominique Vivant, die tien jaar lang de casting director was voor Ann. Dominique werkte met alle iconische ontwerpers van de jaren 90 en 2000: Yohji Yamamoto, Martin Margiela, Martine Sitbon… Ze castte veel op straat. Van haar leerde ik dit vak. Ze leek op Patti Smith en daarom hield Ann van haar, denk ik. Ze liep ook voor Ann, ze opende zelfs twee shows.”

Wat heb je geleerd door het boek opnieuw te lezen?

“Ik vond haar werk veel vrouwelijker en sensueler dan het in mijn verbeelding was. Ik had het beeld in mijn hoofd van een wit overhemd en een zwart pak, van iets poëtisch maar niet per se onthullend. Maar ik was verrast veel huid te zien in dit boek. Ik wilde iets heel directs doen in deze eerste modeshow, maar op een discrete en respectvolle manier. Ik koos een kleurenpalet: zwart, wit en een injectie rood, zeer donkere auberginetinten en rijke materialen – er was zo’n rijkdom in haar materialen in die tijd. Toen selecteerde ik 89 looks uit de archieven en paste ze een voor een.”

Hoe voelde dat?

“Het was magisch. Alle stukken dateren van de jaren 80, 90, 2000 en ze zijn intact. Het was buitengewoon om te voelen hoe elk kledingstuk op de huid beweegt en om te begrijpen hoe de magie van de snit op het lichaam werkt. Ik heb een fluïde lichaam, daarom is mijn mode ook fluïde: ik heb sterke schouders, een slanke taille en heupen, waardoor ik zowel in mannen- als vrouwenkleren pas. Ik wilde zien hoe de stukken eruitzagen op een androgyn lichaam, zoals dat het geval is bij Ann, zij definieerde deze esthetiek. Ik keek hoe het er bij mij uitzag en maakte een selectie van wat ik mooi vond en wat we wilden behouden. Daarna voegde ik nieuwe zaken uit mijn universum en mijn referenties toe.”

Just Kids

Jouw universum werd mede gevormd door het lezen van Just Kids van Patti Smith. Hoe heeft dit boek je esthetiek gevormd?

“Het boek heeft mijn leven veranderd. Just Kids gaat voor mij over hoe een kunstenaar zichzelf vindt. Het liefdesverhaal met Robert Mapplethorpe is het traject van een man die een relatie had met een vrouw, die hartstochtelijk verliefd was, en vervolgens ontdekte dat hij homoseksueel was. Ik wist niet dat dat kon. Ik ben heteronormatief opgegroeid. In mijn omgeving, in het zestiende arrondissement van Parijs, was niemand homo of queer. Toen ik dit boek las, besefte ik dat het ook mijn verhaal kon zijn. Patti Smith sprak er met zoveel zachtheid en begrip over. Ik identificeerde me met Robert, ik ging op ontdekkingsreis naar mijn homoseksualiteit en ook naar zijn fotografie, die mijn werk als ontwerper heeft geïnspireerd. Tot dan had ik voor vrouwen ontworpen, ik maakte nooit een collectie voor mannen. Ik werkte op dat moment bij Balmain, en ik besloot het bedrijf te verlaten om een pauze in te lassen, me te heroriënteren en te zien wat er zou gebeuren.”

Wat heb je geleerd van die drie jaar bij Balmain?

“Dat ik niet langer de hele nacht wilde naaien! Olivier Rousteing heeft me vooral geleerd dat je je stoutste dromen kunt waarmaken: hij veroverde de wereld en bewees dat als je je doel volgt, je het kunt bereiken. Hij was heel lief en aardig voor me, hij geloofde in me en steunde me altijd. Balmain is mijn eerste modefamilie. We werkten dag en nacht, maar gingen ook veel uit, we waren allemaal heel jong. In die tijd was ik bezig met textielontwikkeling, ik werkte aan stukken die volledig in het atelier werden gemaakt.”

Fluïde lichaam

In juni 2017 lanceerde je je merk, Ludovic de Saint Sernin.

“Als ik aan mijn collecties werk, stop ik mijn gevoelens en mijn hele leven erin, net zoals een artiest een songtekst schrijft en die vervolgens op het podium vertolkt. Ik vertegenwoordig iets dat ik zelf nog niet kende. Mijn fluïde jongenslichaam heeft veel mensen een goed gevoel gegeven. Toen ik begon leek een jongen op een jongen, een meisje op een meisje, allemaal heel stereotiep. Ik schaamde me voor mijn lichaam, het leek alsof ik een meisje was in jongenskleren, ik zag er niet goed uit. Maar toen ik mezelf begon te tonen zoals ik echt ben, vond dat weerklank, mensen bedankten me omdat ik liet zien dat een jongen een ander lichaam kan hebben.”

Is kleding dan politiek voor jou?

“Ik ben niet geïnteresseerd in politiek, ik kijk niet naar het nieuws, ook al weet ik dat het niet goed gaat met de wereld… Toch is wat ik doe door en door politiek, en ik doe het met veel trots. Ik wil mijn verhaal zichtbaar maken, laten zien dat ik het leven eerlijk en flamboyant beleef. Dat is ook wat ik leuk vind aan mode. De getuigenissen van mensen die geraakt zijn door mijn werk houden me op de been.”

Wat is het fundamentele verschil tussen Ludovic de Saint Sernin en Ann Demeulemeester?

“Met Ludovic de Saint Sernin heb ik sinds vijf jaar een atelier, we zijn maar met tien man; terwijl ik voor Ann werk met mensen die al jaren ervaring hebben. Hun kan ik ongelooflijke uitdagingen geven, kleermakerswerk en buitengewone avondjurken. We herwerkten de coupes met het atelier. We benadrukten de details van de snit, de coupenaden als een handtekening. Ik denk dat Ann veel ontwerpers heeft beïnvloed en nu ik de sleutels van het huis heb, wilde ik benadrukken wat van haar is. Dus nee, we hebben geen logo’s gemaakt voor de eerste collectie, maar haar signatuur zit in de details. Ann is nooit pronkerig geweest, ik wil dat mensen de kleding van dichtbij komen bekijken en onder de indruk zijn van de snit en de materialen. Alles is gemaakt in Italië en alles is heel mooi, het is luxe, luxe, luxe.”

Wat is jouw definitie van luxe?

“Deze eerste collectie is luxe. Met daarbij nog eens de luxe om mezelf te kunnen uitdrukken, om stukken te maken die aan mijn verwachtingen voldoen en die je vertrouwen geven, die je doen beseffen dat een mens ze heeft bedacht, ze heeft gemaakt. Alles is soms zo ontmenselijkt… Elk stuk was zo persoonlijk voor Ann, ik wil dat de mensen voelen hoe persoonlijk ook mijn kleren zijn.”