Innovatie in de mode: Op weg naar een duurzame mode-industrie

De mode-industrie is verre van duurzaam. Voor ontwerpers valt er dan ook veel winst te behalen. Technologie kan helpen afrekenen met het ‘geitenwollensokkenimago’ van duurzame mode. Want een innovatief verhaal maakt een product cool, of beter nog, de nieuwe standaard.

De geometrische juwelen van Helix worden ge-3D-print uit PLA, een bioplastic op basis van natuurlijke grondstoffen. Dat materiaal is zeer licht, waardoor de sieraden aangenaam dragen. Start-up w.r.yuma gaat nog een stapje verder en 3D-print zonnebrillen uit gerecyclede materialen, zoals petflessen, bamboe en auto-onderdelen.

Van dashboard tot zonnebril

Yuma, Arizona is de zonnigste plek op aarde. Het is een passende naam voor een zonnebrillenmerk. Voor de recycling werkt w.r.yuma samen met Nederlandse partners, zoals Better Future Factory. “Onze leverancier vermaalt onder andere autodashboards en trekt daar 3D-printdraad uit, waarmee wij onze zonnebrillen printen”, vertelt Sebastiaan de Neubourg. “De 3D-printing is het snelste onderdeel van het productieproces. Arbeidsintensiever zijn de assemblage van de frames, de versnijding van de brillenglazen en de afwerking, zoals het polijsten, wat inhouse gebeurt. Het is een mooie combinatie van technologie en handwerk. De auto’s die worden gerecycled zijn gemiddeld achttien jaar oud en hebben dagelijks zo’n 37 kilometer gereden, wat betekent dat ze bijna zes keer de wereld rond zijn geweest voordat ze worden verwerkt tot een zonnebril.”

Circulaire economie

Een belangrijk criterium is dat de gerecyclede materialen de juiste stevigheid bieden en huidvriendelijk zijn, zonder additieven. De brillen worden geproduceerd in Antwerpen. De Neubourg is behalve voorstander van een circulaire economie ook gewonnen voor lokale en gedecentraliseerde productie. “Nu verkopen we onze brillen nog uitsluitend als afgewerkt product, maar in de loop van volgend jaar willen we de ontwerpfiles beschikbaar stellen, zodat mensen thuis of in een makerspace hun eigen bril kunnen printen. Wij leveren daar de juiste glazen en scharnieren bij. Omdat we geen lijm of coatings gebruiken, zijn onze zonnebrillen makkelijk te recyclen. Idealiter gebeurt dat bij ons, zodat we het materiaal opnieuw kunnen verwerken tot 3D-printinkt, waar we dan weer nieuwe brillen van maken, met behoud van kwaliteit.”

Modulaire schoen

Kristel Peters wil met haar modulaire schoen Alice de schoenenindustrie verduurzamen. Het ontwerp bestaat uit een ge-3D-printe zool en vervangbare leren ‘jasjes’. Het voordeel daarvan is dat je de schoen na gebruik kunt ‘ontmantelen’. “Monomaterialen bieden de beste recyclagemogelijkheden”, zegt de ontwerpster. Voor haar onderzoek, Rethinking High Fashion Shoes, sprak ze met experts in ecodesign. Schoen Alice biedt ook in de productie- en gebruiksfase voordelen. Zo kan de ge-3D-printe zool op maat worden gemaakt en door het modulaire karakter kunnen er meerdere modellen worden gecreëerd met minder materiaal. Peters adviseert ontwerpers die willen bijdragen tot een circulaire economie, om zoveel mogelijk onderzoek te doen naar materialen en hun impact. Van de aanschaf van de grondstoffen via de verwerking tot de afdanking.

Leer van schimmels

In ReaGent, een open laboratorium voor biotechnologie, experimenteert Peters met levende organismen, zoals zelfgekweekte schimmels. Daarmee maakt ze schoenen die volledig afbreekbaar zijn. “Uniek is dat mycelium, het netwerk van alle schimmeldraden, de potentie heeft om te kweken tot een materiaal met dezelfde eigenschappen als leer. Maar het waterverbruik voor de kweek van mycelium ligt veel lager dan bij leer. Ik ben een groot voorstander van die ‘nieuwe’ materialen. In Nederland wordt de schimmel gebruikt om inpakmateriaal te produceren en hij wordt ook wel ‘het plastic van de toekomst’ genoemd.” De samensmelting van natuur en technologie biedt nog meer revolutionaire oplossingen voor de mode-industrie: “Wetenschappers hebben een methode ontwikkeld om kleding te reinigen door middel van licht. Veelbelovend is ook Kitotex, een chitosan-polymeer gemaakt van schaaldierenafval, dat een van de giftigste chemicaliën vervangt tijdens de denimproductie.”

Natasja Admiraal