Een kast om in te slapen: gek of geniaal idee? Als ruimtebesparende en knusse optie maakt de bedstee alvast zijn comeback. ‘Door je slaapkamer even groot te maken als je bed, houd je meer vierkante meters over om te leven.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De openstaande geperforeerde plooideuren onthullen een felroze microslaapkamer; niet groter dan een matras. Op de cover van het laatste Nederlandse Jaarboek Architectuur prijkt een bedstee. Geen ouderwetse boerenslaapkast, maar een hedendaagse versie.
‘De bedstee staat voor ons symbool voor dé zoektocht van de 21ste eeuw: hoe kunnen we kleiner wonen zonder in te boeten aan kwaliteit?’ aldus architectuurhistorica Annuska Pronkhorst, die meewerkte aan het boek.
De foto werd gemaakt in Domus: een nieuw Amsterdams woonconcept dat microappartementen verhuurt en inzet op gezamenlijke ruimtes. ‘Bij compact wonen is de aanpak van het bed cruciaal’, zegt architect Oana Rades, die met haar bureau Shift de appartementen ontwierp.
‘We hadden vier opties: hoogslaper, bedstee, opklapbed en uittrekbed. Voor de eerste heb je extra hoogte nodig en die was er niet. De laatste twee vielen af doordat er te veel handelingen nodig zijn om ’s avonds je bed klaar te maken. Dus het werd de bedstee, een concept dat zich eeuwenlang al heeft bewezen, en dat we nu opnieuw inzetten om mee het probleem van de woningnood op te lossen. Al die vierkante meters die je in een afgesloten slaapkamer rond je bed hebt, kun je teruggeven aan de zitkamer.’
Dat dit niet per se een opoffering is, blijkt uit een stuk in een Nederlandse krant waar een Domus-bewoonster vertelt dat ze ‘het knuste bed van Amsterdam’ heeft.
Vorstelijk slapen
De bedstee heeft er al enkele eeuwen dienst op zitten. Vroeger vond je haar in keukens of livings van boerderijen, vlak bij de haard. Zo bleef je ’s nachts lekker warm. De deurtjes of gordijntjes hielpen ook om de lichaamswarmte in de bedstee te houden. En je kon er overdag het bed achter verbergen. Kinderen sliepen soms in een lade onder de bedstee, vandaar de uitdrukking ‘ondergeschoven kindje’.
Waar de bedstee vroeger vooral een plattelandsfenomeen was, maakt ze haar comeback nu vooral in de stad. Daar wonen we vaak kleiner. België is geen koploper in compact wonen, maar de bedstee vond hier wel al ingang.
In dit blad stond recent een mooi voorbeeld in het kustappartement van interieurarchitect Thomas Meesschaert. We brachten ook al een bedstee in de grafische wit-groene Mechelse loft ontworpen door Johan Van Staeyen. Die designer verwerkt vaak slaapnissen in zijn projecten. Zo ook Mark Mertens van am designs, onder meer in zijn eigen vakantiehuis in Retranchement. ‘Het is een manier om de beperkte ruimte optimaal te gebruiken. Maar ook in grote huizen teken ik bedsteeën, puur om een bepaalde sfeer te creëren.’
Nog meer dan een slaapkamer, is een bedstee de ideale plek om de wereld achter je te laten en je terug te trekken.
Daar raakt Mertens aan iets essentieels. Plaatsgebrek is niet de enige reden om voor een bedstee te kiezen. Ook geborgenheid speelt een rol. Dat is altijd al zo geweest, lezen we in het boekje Tussen stro en veren: het bed in het Nederlandse interieur van historica Ileen Montijn. Daarin staat dat 17de-eeuwse Franse koninklijke families in bedsteeën sliepen. Puur voor de knusheid, want in hun paleizen was er plek zat.
Nog meer dan een slaapkamer is een bedstee de ideale plek om de wereld achter je te laten en je terug te trekken. Juist omdat het zo klein en intiem is. Het doet haast denken aan een Japans capsulehotel. Of een kloostercel: een plek van focus, introspectie en concentratie.
Interieurarchitecten versterken het coconeffect vaak door de muren en plafond in één kleur te schilderen of te behangen. Een voordeel: doordat een bedstee zo klein is, kost een luxeafwerking geen fortuin.
Boeken en kleren
Er zijn veel argumenten pro bednis, maar slaap je er ook goed in? We vragen het aan Inge Declercq, slaapexpert in het UZA en auteur van boeken als Slaap wijzer. ‘Wetenschappelijke literatuur bestaat er niet, maar ik zie veel voordelen, zoals het geborgen cocongevoel. Bovendien kun je een bedstee goed verduisteren, een belangrijke voorwaarde voor een goede nachtrust. Ook positief vind ik dat je de leef- en slaapruimte kunt afsluiten. Bij de verluchting heb ik mijn twijfels, omdat je al slapend veel vocht afgeeft. Temperatuur kan ook een valkuil zijn. Idealiter slaap je bij vijftien tot negentien graden.’
Volgens bedsteebezitter Carolien Potter is ventilatie geen issue. ‘Ik heb verluchting voorzien onderaan mijn bed’, zegt de Antwerpse, die woont op vijftig vierkante meter. Zij ziet nog een voordeel aan een bedstee. ‘Het is ideaal om bergruimte in te voorzien. Onder mijn matras zitten laden en in de zijwand mijn kleerkast. Binnenin is ideaal voor een boekenrek of legplanken.’
Architect Jo Taillieu verbouwde onlangs een oud laboratorium tot lofty appartement waar hij de slaapkamer verving door een centrale bednis. Taillieu: ‘Hier woont een koppel zonder kinderen. Een aparte slaapkamer vonden ze niet nodig. Daardoor bleef er meer ruimte over voor de andere woonfuncties als leven, koken en eten. De bedbox kun je bij de living betrekken door de deuren open te zetten. Dan dient het bed als zitbank.’
Het valt op: de bedstee lijkt vooral geschikt voor een- of tweepersoonshuishoudens. ‘Als je hier met twee slaapt, moet de een over de ander klimmen om op te staan. Niet ideaal voor wie wat ouder is’, geeft interieurarchitect Carolien Potter toe. De praktische ziel in ons bekommert zich vooral over het opmaken van het bed. ‘Dat is inderdaad sukkelen. Maar ik neem het er graag bij, want ik slaap hier fantastisch.’
Lees ook: Grootheidswaan: 5 tips om je ruimte optisch te vergroten
