Linde Freya Tangelder, Designer van het Jaar: ‘Ik wil dat mijn creaties iets aanwakkeren’

Voor de tweede maal in veertien jaar tijd kiest Knack Weekend niet voor een typische meubel- of productontwerper als Designer van het Jaar. Wel voor iemand die zich in een schemerzone tussen kunst en design bevindt. Linde Freya Tangelder maakt deel uit van een nieuwe generatie designers die op internationaal vlak van zich laat horen.

Niet dat ze de titel had verwacht. Vijf jaar geleden zat Linde Freya Tangelder nog vol twijfels over hoe ze haar werk ooit aan de man zou kunnen brengen. Want wat ze produceert als Destroyers/Builders is geen voor de hand liggend design. ‘Ik wil ook geen mooie stoel of tafel creëren, ik wil mensen aan het denken zetten. Hoe kun je iets gebruiken, waar komt het vandaan en zou je het ook op een andere manier kunnen gebruiken dan je eigenlijk eerst had verwacht? Ik vind het interessanter als het allemaal niet zo kant-en-klaar wordt voorgekauwd. Zowel voor mezelf als voor de gebruiker van mijn objecten.’

Kunst met een functie

Ook al is collectible design – de niche waartoe haar werk behoort – niet voor iedereen weggelegd, dankzij beurzen als Miami Art Basel, Nomad of Collectible en galeries als Nilufar en Maniera bereikt het fenomeen de laatste jaren een breder publiek. In tijden van industrialisatiemoeheid en eenheidsworstallergie grijpt een groeiende groep mensen naar unieke of in beperkte oplage gemaakte objecten om er hun huis mee te sieren. De schemerzone tussen kunst en design klaart op. Want, zo horen we, kunst hoeft niet meer alleen mooi te zijn om naar te kijken, het kan ook functioneel zijn.

Dat blijkt ook uit Tangelders recente samenwerking met valerie_objects voor wie ze vorig jaar Segments ontwierp. De objecten, gebaseerd op de vorm van een gebogen bouwbuis, kunnen dienen als wandplank, spiegel of pennenhouder. Daarmee laat ze zien dat ze als designer niet alleen abstracte objecten maakt die soms moeilijk te begrijpen zijn, maar dat ze ook toegepast kunnen worden en dus een functionele waarde hebben. Met succes trouwens: zonet werd Etage, een tweede project met het label, voorgesteld op Maison&Objet. ‘Anders dan een klassiek wandrek, zet Etage meer aan tot het creëren van composities met wat je er zelf in legt. Het is aan de gebruiker om er iets nieuws van te maken, of net niet. Die open functie vind ik heel belangrijk.’ De samenwerking met valerie_objects houdt daar niet bij op. Er wordt ook gefluisterd over een zetel die we in januari 2020 mogen verwachten.

Bo Bardi boven

Haar eigen projecten staan intussen niet stil. Zonet stuurde Tangelder haar High/Low Section naar Nilufar, de galerie die haar vanuit Milaan internationaal vertegenwoordigt. Windows of Bo Bardi, een reeks sculpturale bijzettafels in composiet, gelakt hout en tulpenhout is klaar om op de wereld losgelaten te worden. De naam verwijst naar de Italiaans-Braziliaanse architecte Lina Bo Bardi (zie ook pagina 54), haar grootste inspiratiebron. ‘Haar overkoepelende denkwijze over architectuur vind ik fascinerend. Volgens Bo Bardi moest architectuur verder gaan dan esthetiek. Het moest mensen samenbrengen en een impact hebben op haar gebruikers. Dat wil ik met mijn projecten ook bereiken. Dat ze iets aanwakkeren in plaats van alleen maar mooi zijn. Ik wil net als zij graag uitgroeien tot een tactiele, grensoverschrijdende ontwerper. Vormgeving biedt zoveel mogelijkheden, er zijn nog zoveel vakjes die ik kan openbreken. Ik wil me ook niet beperken tot het creëren van objecten alleen. Ruimtelijke projecten in samenwerking met architecten, zoals interieurs voor Jil Sander en Acne Studios of publieke plaatsen, staan evengoed op mijn bucketlist.’

Drie mijlpalen

2010

‘Toen ik hoorde van het bestaan van het departement Man & Well-Being aan de Design Academy Eindhoven, was dat een soort aha-erlebnis. Het klopte helemaal met wat ik wou doen: sensitief design. Hoe je mensen kunt raken met de dingen die we maken, hoe we de zintuigen kunnen prikkelen met objecten of situaties. Aldo Bakker en Ilse Crawford – die het departement leidden – zijn hierin belangrijke mentors geweest.’

2017

‘Mijn ontmoeting met Veerle Wenes heeft me veel vertrouwen gegeven. Als je net start, zit je vol ambitie en ideeën, maar anderen begrijpen of zien niet noodzakelijk wat je in je mars hebt. Ondertussen werken Veerle en ik samen aan nieuwe ontwerpen. Ik houd van het overleg, van de verschillende expertises die we delen. Ik word ook uitgedaagd om op een andere manier te ontwerpen. Het is totaal anders dan in mijn eentje eigen objecten creëren.’

2018

‘Zonder Brut – het collectief met Nel Verbeke, Charlotte Jonckheer, Bram Vanderbeke en Ben Storms – had ik nooit gestaan waar ik vandaag sta. In je eentje naar een internationale beurs zoals Milaan trekken, is moeilijk. Ik kon dat met een groep gelijkgestemden doen. Samenwerkingen waarbij er geen verplichting om is alles samen te doen, zijn kostbaar. We spreken dezelfde niche aan, we overlappen elkaar op esthetisch vlak, we delen onze ervaringen.’

In het kort

Lievelingsobject? ‘Het Ultima Thule-waterglas van Tapio Wirkkala voor Iittala.’

Welk iconisch gebouw had jij graag zelf willen ontwerpen? ‘Villa Além van Valerio Olgiati.’

Wat is volgens jou goed design? ‘Als het ontwerp aansluit op het oeuvre van de ontwerper, je door de details wordt geprikkeld en het daardoor ook wilt aanraken.’

En slecht design? ‘Een loutere herhaling van een materiaal of een vorm die al bestaan.’

Werk je graag in stilte of met muziek op de achtergrond? ‘Ik start met muziek, meestal van Debussy, Khruangbin, Rhye, Chopin of David Holmes. Als ik me echt moet concentreren, gebeurt dat in stilte.’

Volgens het Bauhaus diende de vorm van een object diens functie te ondersteunen, form follows function. Mee eens of niet? ‘Voor mij is het net andersom. Ik vind het juist bijzonder wanneer nieuwe functies uit een vorm voortkomen. Een functie mag niet in één oogopslag duidelijk zijn.’

Ben je bijgelovig? ‘Nee. Ik geloof wel dat situaties of ontmoetingen met een reden gebeuren.’

Je dierbaarste bezit? ‘Mijn altijd werkende partner Jo Groven.’

Waar zou je het liefst willen wonen? ‘In België, een land dat me zowel verbaast als fascineert. Hier voel ik de vrijheid om te doen wat ik wil doen.’

Was je geen designer, wat was je dan wel geworden? ‘Fotograaf of architect, maar voor beide ben ik te graag bezig met mijn handen, te impulsief en te ongeduldig.’