In beeld: Brussels justitiepaleis van de toekomst

Over een mogelijke herbestemming van het gebouw, dat architect Joseph Poelaert tussen 1866 en 1886 liet bouwen, doen al lang wilde geruchten en zotte ideeën de ronde. Al is voor zo’n (gedeeltelijke) herbestemming vooral een erg sterke visie vereist. Naar aanleiding van de wedstrijd gingen maar liefst 188 kandidaten van 27 verschillende nationaliteiten de uitdaging aan. In de tentoonstelling ‘Architecture for justice’ in de Brusselse Bozar kan het publiek van naderbij kennismaken met ongeveer dertig projecten. Met de tentoonstelling wil de overheid het maatschappelijk debat stimuleren.

Hoewel de wedstrijd opgebouwd was rond twee mogelijke uitgangspunten, namelijk een ontwerp mét behoud van de juridische functies of eentje waarin het paleis zijn juridische functie verliest, is de expo opgedeeld in vijf thema’s.

Zo wordt aan de hand van de ingediende ideeën nader ingegaan op de geschiedenis of genius loci van de plek, de symboolwaarde van het justitiepaleis, zijn rol als beschermd monument, zijn rol in de stedelijke dynamiek en het functioneren van deze historische architectuur in onze hedendaagse maatschappij.

Laureaten Een opvallend element in heel wat projecten is het herstel van de stadsdynamiek tussen de boven- en benedenstad en het aanbrengen van meer openbare ruimte en vooral meer groen in en om het justitiepaleis. Zowel bij de laureaten van scenario één als twee komen die elementen om het dynamisme van het paleis in ere te herstellen meermaals terug.

Binnen de categorie ‘behoud van een (gedeeltelijke) justitiële functie’ haalde de Temporary Association Palace of Justice Brussels uit België het. Zowel de tweede, namelijk Surentu/De Mul Architects, als de derde, namelijk City 4, komen uit Nederland. In de categorie waarbij de justitiële functie volledig verloren gaat, ging de eerste plaats naar het Belgische Scale. Op de tweede stek eindigde Graphical arch uit België, Pierre Silande en Mickael Papin uit Frankrijk eindigden als derde. De laureaten krijgen respectievelijk 15000, 10000 en 5000 euro.

Surrealisme Of deze wedstrijd met al zijn ideeën écht zoden aan de dijk zal zetten, valt nog af te wachten. Al maakt de organisatie zich wel sterk dat het een vertrekpunt moet vormen voor de opmaak en de implementatie van een toekomstproject voor het justitiepaleis en zijn onmiddellijke omgeving.

Dat zo’n actieplan intussen broodnodig is, bewijzen de brokstukken – en sinds kort ook dranghekkens – rondom het paleis. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat enkele projectvoorstellen rechtstreeks naar het surrealisme verwijzen. Zo verwijzen de Nederlandse M architecten binnen hun voorstel ‘Denkbeeld’ naar Ceci n’est pas une pipe van René Magritte. En ook Office Kersten Geers David Van Severen voert deze Belgische surrealistische kunstenaar op in zijn project ‘Grand tour moderne’.

Elien Haentjens

Architecture for justice, tot 15 mei in de Brusselse Bozar. Gratis toegang. Op de website Brussels Courthouse Contest kan iedereen zijn mening kwijt over de 188 inzendingen.