Designer van het Jaar Frederik Delbart is gek op anoniem design

Vier jaar geleden ging hij fulltime voor zijn eigen designstudio, vandaag is hij Designer van het Jaar. Het gaat hard voor productontwerper Frederik Delbart. ‘Na de eerste euforie dacht ik: shit, iedereen zal zich nu afvragen wie ik ben.’ Spotlight op iemand die eigenlijk gek is op anoniem design.

Zijn wonderjaren

‘Ik heb altijd al getekend, als kind vooral vliegtuigen en auto’s omdat ik piloot wilde worden. Met de jaren verbreedden mijn interesses. Hoe dingen in elkaar staken, wat de beperkingen waren van de materialen die ik in mijn handen kreeg. Maar ook: hoe verkoop je iets, hoe creëer je meerwaarde, hoe kun je dingen vervormen. Ik was al vroeg gepassioneerd door grote en kleine gebruiksvoorwerpen en leerde hoe designers en architecten erin slaagden om van creëren hun vak te maken. Toen ik als 17-jarige naar La Cambre trok om productdesign te studeren, wilde ik nog altijd auto’s ontwerpen. Die ambitie is gaandeweg verdwenen. Ik ging me ook verdiepen in het ontwerpen van tafels, stoelen, deurklinken… Vraag je me morgen om potten en pannen te ontwerpen, dan is mijn antwoord: graag!’

Zijn keerpunten

‘Toen ik stage liep bij Bram Boo konden onze visies over design niet verder uiteenliggen. Mijn wereld draaide rond Dieter Rams. Zijn Ten Principles for Good Design waren mijn mantra. Ik was een designsoldaat geworden: ik kon perfect creëren, maar de emotie ontbrak. Bram Boo slaagde daar wel moeiteloos in. Dat die belangrijke schakel ontbrak besefte ik toen pas. Ik moest opnieuw leren hoe ik mijn persoonlijkheid aan mijn ontwerpen kon koppelen. Brams werk was en is daarom zeer interessant. Ik voel enorm veel respect voor hem en intussen zijn we ook vrienden geworden.

Eenmaal afgestudeerd, startte ik mijn eigen studio, waarvoor ik na mijn uren bij Philips bijkluste. Overdag leerde ik zo veel mogelijk bij op de werkvloer, ’s avonds werkte ik tot in de vroege uurtjes door om mijn studio te laten groeien. Ik sliep amper en alles wat ik verdiende, investeerde ik meteen in ideeën en prototypes. Tot ik op een weloverwogen moment besloot te springen. Ik gaf mijn job op, leefde van mijn spaargeld en zette alles op alles. Het was intens, maar in hetzelfde jaar won ik een Henry Van de Velde Label voor The Siblings, mijn eerste geproduceerde ontwerp. Dat was echt mijn point of no return.’

Zijn helden

‘Als designer maak je niks alleen; het is altijd teamwerk. Ik kijk dan ook op naar de mensen met wie ik samenwerk. Vakmensen die zich extreem specialiseren in een niche, in een bepaald materiaal bijvoorbeeld. Als designer ben je dat niet. Je bent gespecialiseerd in ontwerpen, waardoor je vooral nieuwsgierig bent en van alles een beetje op de hoogte bent. Ik heb kennis van metaal, natuursteen, hout en glas. Voor ik ooit een glazen lamp maakte, heb ik zelf glas leren blazen. Om het materiaal te begrijpen en te zien hoe het zich verhoudt in de ruimte.

Als ik één held moet noemen, dan is dat Leonardo da Vinci. Hij bedacht zijn eigen spiegelschrift, kon met twee handen tegelijk tekenen, vond de helikopter en andere voertuigen ver voor hun tijd uit en kon evengoed het menselijk lichaam ontleden. Als designers een god wilden eren, dan zou hij dat kunnen zijn. Ik kan ook opkijken naar designers: Achille Castiglioni, Gino Sarfatti, Vico Magistretti, maar ook Dieter Rams of Poul Kjærholm. Ze stelden materiaal, vorm en functie in vraag en waren op een bepaald moment zo avant-gardistisch in hun research of in de eenvoud van hun ideeën. Soms heb ik het gevoel dat ik te laat geboren ben. Hoewel, vandaag gebeuren er wellicht nog meer interessante ontwikkelingen dan toen. Ik had gewoon heel graag eens met hen van ideeën gewisseld.’

Zijn vormentaal

‘Ik word niet graag gelabeld. Mijn ontwerpen zijn de ene keer complex, dan weer heel eenvoudig. Het is vooral de manier van werken die mijn handtekening draagt. Alles draait rond constructie en deconstructie, rond structuren en texturen. Hoe elementen een geheel vormen, de harmonie en de spanning tussen materialen. Ik daag mezelf graag uit. Zoals een deurgreep maken uit slechts één plaat metaal, de lichtste marmeren tafel ooit produceren of een bankje uit elf identieke elementen maken. Waarom moet men iedereen in een hokje stoppen? Elke designer is anders.

Ik zou het jammer vinden mocht men over honderd jaar zeggen dat Maarten Van Severen, Vincent Van Duysen en Axel Enthoven de schoolvoorbeelden van de Belgische Stijl zijn, bijvoorbeeld, net omdat hun werk zo verschillend en zo uniek is. Ik word zelf ook liever herinnerd door mijn werk dan door mijn naam of mijn stijl. Niemand kan de ontwerper van de paperclip, de nietjesmachine of de kurkentrekker bij naam noemen. Die ontwerpen zitten zo goed in elkaar dat ze alles hebben overstegen, zelfs hun bedenker of producent. Het moet een hele eer zijn om zo’n object te kunnen ontwerpen. Dan laat je echt iets achter.’

Frederik Delbart in 4 ontwerpen

1. The Siblings-lamp voor Per/Use.

Zijn eindwerk aan La Cambre. Frederik won er een Henry Van de Velde Label mee. ‘Mijn eerste geproduceerde ontwerp, dat vergeet je nooit.’

2. Recto/Verso-tafel voor Van den Weghe Items.

Een samenwerking in het kader van de Belgium is Design-tentoonstelling gedurende Milan Design Week in 2016. ‘Qua research en ontwerp is deze tafel haar tijd ver vooruit. Het marmer is zo fijn dat je je terecht afvraagt of het wel echt is. Een technisch huzarenstukje waar de wereld nog niet klaar voor was toen het uitkwam.’

3. Arena-bijzettafel voor Ars Fabricandi.

De tafel bestaat uit 16 houten pijlers die zowel de poten als het kader vormen voor het glazen blad. ‘Iedere houtbewerker verklaarde me voor gek. Bij de kleinste afwijking in de productie zou ze invallen. Een uitdaging voor mij als designer, maar ook voor de vakmensen die ze met de hand maken.’

4. Archiduc-zetel voor Recor Home.

Zijn laatste wapenfeit dat op de Meubelbeurs Brussel werd voorgesteld, en meteen ook een nieuw elan aankondigt voor het Limburgse familiebedrijf, waar Frederik creatief directeur is. ‘Archiduc is de synthese van mijn manier van werken: structuren ontleden om ze daarna weer op te bouwen.’