De geschiedenis van de hangmat: een eenvoudig maar briljant stukje levenskunst

Een stuk stof, twee haken en een zonnig plekje, meer heb je niet nodig. De hangmat is al meer dan duizend jaar de favoriete relaxplek van heel veel mensen. Alsof je gewiegd wordt door de natuur, hangend tussen twee bomen.

Eenvoudiger kan het niet; lichter, draagbaarder, praktischer ook niet. De hangmat is het perfecte middel om te ontspannen midden in de natuur. Eigenlijk is de hangmat in al haar eenvoud een slaapplek met superkrachten: zodra je erin ligt, voel je je tot rust komen, al na een paar minuten beleef je het ultieme vakantiegevoel. De hangmat staat symbool voor zorgeloosheid en dolce far niente, voor luilekker genieten. Guust Flater had er een met een helikopter, Catherine Deneuve lag er mooi in te wezen in La vie de château van Rappeneau, en Brigitte Bardot werd er supersexy in gefotografeerd door haar vriendin Sveeva Vigeveno.

ENGELENNEST

Uit verschillende archeologische onderzoeken blijkt dat de hangmat al meer dan duizend jaar geleden gebruikt werd in de bossen van Latijns-Amerika. Waar het allereerste exemplaar precies gemaakt werd, weten we niet – vermoedelijk in de Caraïben of in het Amazonegebied – maar het is overduidelijk waarom de bewoners daar een hangmat als slaapplaats kozen. Zo’n hangend bed bood bescherming tegen vocht, insecten of ratten en was perfect voor de extreme temperaturen in het warme seizoen.

De eerste modellen zouden gemaakt zijn van gevlochten boomschors, en dat leidde tot etymologische discussies rond de oorsprong van het woord. Sommige mensen beweren dat het komt van ‘hamacu’, een woord uit het Taino, afgeleid van de boom die ervoor gebruikt werd. Aanhangers van de Germaanse uitleg beweren dan weer dat het een vervorming is van het Duitse Hängematte, hangende mat dus. Die Europese verklaring lijkt tamelijk onwaarschijnlijk, want het voorwerp werd bij ons bekend na de terugkeer van Christoffel Columbus, die in de Antillen helemaal verrukt raakte van wat hij een ‘engelennest’ noemde.

De hangmat werd eerst populair bij de koopvaarders, en daarna bij de marine. Omdat elke vierkante centimeter aan boord moest worden benut, was een hangmat die overdag weer kon worden weggenomen een ideale slaapplek die veel ruimte bespaarde. Bovendien was het goed slapen in een hangmat: zeker in de enorm slingerende schepen van toen waren de nachten niet bepaald kalm, en soms werden bemanningsleden zelfs uit hun kooi geslingerd. Doordat een hangmat met het schip meebeweegt, werden de nachten een stuk veiliger en rustiger.

SLAAP JE SLIM

In de loop der jaren veranderde het materiaal waarvan de hangmatten gemaakt werden. Na boomschors werd er sisal gebruikt, daarna andere natuurlijke vezels, en ten slotte geweven katoen. Uit diverse studies blijkt dat liggen in een hangmat de hersenschors stimuleert, gemakkelijker doet inslapen en zorgt voor een diepere slaap. Bovendien kan een hangmat rugpijn verlichten en een gunstig effect hebben op het ontwikkelen van het evenwichtsgevoel bij baby’s. Maar wie echt van al die voordelen wil genieten, moet zijn hangmat gebruiken zoals de indianen, en er schuin in gaan liggen, niet plat languit, want daardoor wordt de ruggengraat gekromd. Hangmatten zijn tegenwoordig te koop in allerlei soorten en maten, en sommige specialisten van draagbaar outdoordesign hebben hun eigen versie ontworpen. Maar geen technologie ter wereld is in staat om de supersimpele hangmat te verbeteren. Een hangmat is een stukje levenskunst, een van de meest bescheiden en meest revolutionaire uitvindingen in de geschiedenis van de mensheid.