‘Breuer’s Bohemia’: docu over de talrijke residentiële projecten van ontwerper Marcel Breuer

Wanneer we de naam Marcel Breuer laten vallen, is de kans heel groot dat je in eerste instantie aan zijn meubelontwerpen denkt, zoals zijn iconische Wassily-stoel of de Cesca-stoel. Doen we diezelfde oefening in de Verenigde Staten, dan zal in de eerste plaats zijn architectuur genoemd worden.

In een nieuwe documentaire van de Amerikaanse regisseur James Crump, Breuer’s Bohemia, kijk je binnen in de talrijke residentiële projecten die de van oorsprong Hongaarse ontwerper er sinds de jaren vijftig voor zijn rekening nam, en meteen ook bij de culturele milieus die een beroep op hem deden.

Toen Breuer in 1937 zijn Bauhaus-collega Walter Gropius naar Amerika volgde, zou hij immers na enkele jaren als hoogleraar aan de School of Design van Harvard een eigen praktijk oprichten. Het was echter pas nadat hij in 1949 voor het New Yorkse MoMa een huis in de museumtuin ontwierp, dat er een hele buzz rond zijn persona ontstond aan de andere kant van de oceaan. Hij lokte duizenden bezoekers naar het museumhuis met vlinderdak, onder wie oorlogsveteraan Rufus Stillman. Na het zien van het ontwerp vroeg hij Breuer om ook voor hem en zijn vrouw Leslie een huis te tekenen. Het modernistische huis dat hij vervolgens neerpootte in Litchfield, Connecticut, zou de basis worden voor een intense vriendschap.

In de documentaire wordt Stillman zelfs al lachend Breuers pooier genoemd, omdat hij diens werk zo vaak aanprees bij vrienden en kennissen. Later zou zo ook de Russische Andrew Gagarin een van Breuers mecenassen worden. Beide heren stonden erom bekend goede feestjes te geven. Bohemian on crack, zo worden de avonden in de film omschreven, met gasten als Arthur Miller, Paul Newman en Marilyn Monroe. Achter de modernistische gevels ontloken allerlei affaires en andere noodlottige familiale wendingen. ‘De wilde verhalen van Breuer en zijn vriendenkring hebben al de nodige dramatische spanning voor een film’, omschrijft Crump het aan Architectural Digest. De regisseur kocht zelf een van Breuers huizen voor Stillman in 2017. Via interviews met historici, archiefbeelden en mensen die daadwerkelijk in deze radicale huizen zijn opgegroeid, kijk je niet alleen naar de gevierde architectuur, maar ook naar de manier van leven die bij een Breuer-woonst kwam kijken in de vrolijke fifties en sixties.