‘Onze beleidsmakers schijnen te vergeten dat voedsel een mensenrecht is’

Heel wat mensen lijden nog steeds honger. Katelijne Suetensvan Broederlijk Delen zoekt en vindt een van de oorzaken bij de manier waarop ons voedsel geteeld wordt. Een manier die tot haar verontwaardiging nog steeds gepromoot wordt door onze beleidsmakers. ‘Het roer moet nú om.’

Vandaag, op Wereldvoedseldag, krijgen we ons rapport over de voedselzekerheid wereldwijd. En helaas valt er ook dit jaar niet veel te vieren. 821 miljoen mensen lijden nog steeds honger en paradoxaal genoeg neemt de obesitasepidemie hand over hand toe. De oorzaken? Een falend model van intensieve landbouw en veeteelt met het oog op export. Een model dat, ondanks overweldigend bewijs van falen, door onze beleidsmakers op Vlaams, federaal en Europees niveau nog steeds gepromoot wordt. De gevolgen voor boeren, biodiversiteit, klimaat en gezondheid zijn nefast. In België, maar ook in de rest van de wereld.

Onze beleidsmakers schijnen te vergeten dat voedsel een mensenrecht is.

16 oktober verwijst naar de dag waarop de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties opgericht werd. 73 jaar na haar oprichting brengt de FAO ons nog steeds slecht nieuws: meer dan 800.000.000 mensen lijden honger. 8 nullen, dat is geen mooi rapport. Het zijn wraakroepende cijfers, zeker als je weet dat er wel voldoende voedsel wordt geproduceerd om de wereldbevolking twee keer te voeden. Onze beleidmakers schijnen te vergeten dat het recht op voedsel een mensenrecht is, opgenomen in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Zij zijn dus verplicht om erover te waken dat hun beslissingen hier geen schade berokkenen aan de voedselzekerheid van mensen elders in de wereld. Laat dat nu net zijn wat er vandaag wel gebeurt.

Als onze beleidsmakers de tweede Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling (SDG 2) ernstig nemen en honger de wereld uit willen tegen 2030, moet het roer nú om. Tal van gelegenheden dienen zich de komende dagen en weken aan om dat te doen.

Hervorming van het Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid

De intensieve veehouderij is erg belangrijk voor de Vlaamse handelsbalans. Maar is het werkelijk gerechtvaardigd dat wij varkens uitvoeren naar China? Dat verhaal begint namelijk in Latijns-Amerika. Onze varkens eten de soja die daar wordt verbouwd. Om die soja te kweken, worden kleine boeren van hun land naar sloppenwijken verdreven, wordt massaal tropisch regenwoud gerooid en gebruikt men landbouwtechnieken die de klimaatopwarming verder in de hand werken. En dan zwijgen we nog over de klimaatimpact van het transport vanuit Latijns Amerika, over Vlaanderen en verder, in varkens-vorm, naar China. (Zwijgen doen we beter ook over de impact op de volksgezondheid van al die overdaad aan vlees.)

Vlaanderen moet de hervorming van het Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid aangrijpen om deze praktijken een halt toe te roepen. Het heeft de macht om boeren die vandaag in deze niet duurzame systemen vastzitten door schulden, de financiële ruimte te bieden terug te keren naar een landbouw die ecosysteem, dier en mens respecteert.

Een bindend verdrag rond bedrijven en mensenrechten

De federale ministers van Ontwikkelingssamenwerking, Buitenlandse Zaken en Handel onderlijnen in hun discours het belang van gelijkwaardige relaties met het Afrikaanse continent en van het ondersteunen van de privésector om een bloeiende Afrikaanse industrie op te zetten. Ze vinden het cruciaal om die miljoenen jongeren aan een job te helpen. Diezelfde privésector is echter ook verantwoordelijk voor schendingen van mensenrechten in alle maten en vormen.

Zolang de privésector niet aan banden wordt gelegd met een bindend verdrag rond bedrijven en mensenrechten binnen de schoot van de VN, zullen die mensenrechtenschendingen schering en inslag blijven. Gelukkig lopen er op dit moment onderhandelingen voor zo’n verdrag, dus als België het ernstig meent met mensenrechten, weten ze hoe daarbij te stemmen in Genève.

Handelsakkoorden met Afrika

De Europese Partnerschapsakkoorden hebben de afgelopen jaren de interne Afrikaanse markten uit elkaar gespeeld. Bloeiende lokale en regionale markten zijn echter cruciaal voor het creëren van welvaart en werkgelegenheid in Afrika. De onderhandelingen voor een opvolger van deze akkoorden zijn onlangs opgestart.

In plaats van te focussen op migratie en hoe die te beteugelen, moet men werk maken van een akkoord dat effectief een win-win oplevert voor alle partners. Europa zou ondertussen toch begrepen moeten hebben dat een welvarende Afrikaanse buur in ieders voordeel is.

Klimaattop

De allerbelangrijkste gelegenheid de komende weken om iets te doen aan honger in de wereld is echter ongetwijfeld de Klimaatconferentie van Katowice in Polen. Klimaatverandering met als gevolg extreme weersfenomenen zoals droogte en overstromingen zijn door de FAO aangeduid als dé belangrijkste oorzaak van de stijging van honger de afgelopen jaren. Wij zien dat dagelijks in de landen waar Broederlijk Delen werkt. Boeren weten in deze nieuwe klimaatomstandigheden niet meer van welk hout pijlen te maken.

Als onze beleidsmakers het recht op voedsel van 800.000.000 mensen ernstig nemen, doen ze er goed aan om vanaf nu ook de klimaatopwarming ernstig te nemen. Zodat we volgend jaar niet nog meer nullen op ons voedselrapport krijgen.