Het lijkt wel alsof er elke dag een nieuwe matcha-trend de kop opsteekt. Waar de populariteit van de Japanse groene thee buiten zijn oevers treedt en zelfs voor tekorten zorgt, dient de bruin-oranjekleurige hojicha zich aan als troonopvolger. Maar wat is het precies en biedt het dezelfde gezondheidsvoordelen als zijn groenkleurige tegenhanger?
De ochtend beginnen met een grasgroene matcha latte uit een hippe koffiebar om de hoek: de wereld van culinaire trends werd enkele jaren geleden plots overspoeld door deze eeuwenoude groenetheevariant. Maar het duurde niet lang voor matcha het slachtoffer werd van zijn eigen succes. Zo berichtten we begin dit jaar nog dat de lokale productie van het theepoeder in Japan de wereldwijde vraag niet kan volgen. Geen zorgen, een andere gezonde groene thee springt in de bres en verovert stilaan een plekje naast koning matcha op de menukaart. Maak kennis met hojicha.
Hojicha hoe?
Hojicha – uitgesproken als ho-tchi-tha – lijkt misschien een eigenaardige tongtwister, maar het is een vaste waarde binnen de wereld van groene thee en maakt al zo’n honderd jaar deel uit van de traditionele Japanse theecultuur. ‘Rond 1920 zou een theehandelaar uit Kyoto op het idee zijn gekomen om restjes en onverkochte groene theebladeren, zoals stengels en minder mooie bladeren, te roosteren om de smaak te verbeteren en verspilling tegen te gaan’, vertelt Danièle Mathot, die de thee al zo’n tien jaar verkoopt in haar theewinkel The Antwerp Tea Party.
Opvallend, in tegenstelling tot andere soorten groene thee heeft hojicha een koffieachtige kleur. Volgens Jef Jansen van tea lounge Biochi en theewinkel 65Tea&co komt dit door het bijzondere productieproces: ‘Bij hojicha worden de theebladeren na het stomen geroosterd op hoge temperatuur. Tijdens dat proces karamelliseren de natuurlijke suikers in het blad, waardoor de kleur verandert. Je kunt het vergelijken met het brandproces van koffiebonen: hoe langer en warmer je roostert, hoe donkerder de kleur.’
Matcha versus hojicha
Bij de karamellisatie van gebrande groene thee maakt niet alleen de bladkleur maar ook de smaak een interessante verandering door. Juist die bijzondere smaakeigenschappen zouden de opmars van hojicha als tegenhanger van matcha kunnen verklaren. ‘Gebrande groene thee heeft een warme, licht rokerige geur die doet denken aan warm hout of geroosterde granen. De kruidige, zachte smaak met tonen van hazelnoot, cacao en karamel maakt het een toegankelijker alternatief voor de bittere – en soms grassige – smaak van matcha’, stelt Mathot. ‘Het verwondert me niet dat de thee, die in Japan door zijn milde smaak een favoriet is bij zowel kinderen als ouderen, ook hier in het Westen succes boekt.’
‘Buiten die aangename smaak biedt hojicha niet alleen een antwoord op de wereldwijde matchaschaarste, maar heeft het ook een aanzienlijk lager cafeïnegehalte dan zijn felgroene broertje waardoor het perfect past binnen de trend van mindful en cafeïnevrij(er) drinken’, vult theekenner Jef Jansen aan. ‘Waar een kop koffie ongeveer 80 milligram, en een portie matcha tussen de 20 en 30 milligram cafeïne bevat, vind je bij deze geroosterde thee een cafeïnegehalte van slechts 10 milligram terug’, vertelt Michaël Sels, voedingswetenschapper en hoofddiëtist van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen.
‘Enerzijds omdat de cafeïne in de theebladeren tijdens het roosterproces grotendeels wordt afgebroken, anderzijds omdat de oudere bladeren en stengels in hojicha minder cafeïne bevatten dan de jonge bladeren in matcha. Dat maakt dat je gebrande groene thee op elk moment van de dag kunt drinken.’ Is hojicha dan gezonder dan matcha? ‘Op basis van het cafeïnegehalte alvast niet’, vertelt Sels.
‘Cafeïne an sich is geen ongezond product. Uit onderzoek weten we zelfs dat het de concentratie kan bevorderen en oppeppend kan werken. Maar het is een goed alternatief voor wie zijn cafeïne-inname wil beperken.’
Wat zijn de gezondheidsvoordelen?
Een recente studie belooft dat een dagelijkse portie gebrande groene thee, naast een verhoogde productiviteit en concentratie, ook stress en vermoeidheid kan verminderen. Maar volgens Sels mogen we die claims niet meteen als absolute waarheid aannemen. ‘Net als matcha is hojicha inderdaad rijk aan flavonoïden, catechines en antioxidanten. En doordat beide theevarianten in poedervorm gedronken kunnen worden, worden er meer voedingsstoffen opgenomen dan bij de infusie van bladeren in gewone groene thee. Maar de vaak onrealistische claims rond de gezondheidsvoordelen van hojicha zijn niet gebaseerd op overtuigend wetenschappelijk onderzoek en ontstaan vaak uit marketing.’
De gebrande groene thee is geen wondermiddel en is vaak het slachtoffer van cherrypicking, benadrukt Sels: ‘“Als je dit drinkt, ga je gewicht verliezen, raak je van je reuma af of krijg je geen hart- en vaatziekten”, hoor ik wel eens. Hojicha is zeker een gezond voedingsmiddel, maar er is meer nodig dan enkele koppen thee per dag. Wat je ernaast eet en drinkt, bepaalt of je eventuele gezondheidsvoordelen ervaart of niet.’
En juist in dat gehele voedingspatroon ziet de diëtist een mogelijk gezondheidsverschil tussen matcha en hojicha. ‘Waar je bij matcha vaak gesuikerde siropen of melk moet toevoegen om de bitterheid ervan te camoufleren, kun je hojicha door zijn toegankelijke smaak sneller in een pure vorm met enkel water drinken. Daardoor zijn de voedingswaarden automatisch een stuk beter.’
How to hojicha?
In tegenstelling tot matcha kun je hojicha op twee verschillende manieren drinken: via een korte infusie van de theebladeren of door hojichapoeder te vermengen met water. ‘Voor de eerste bereiding laat je ongeveer een theelepel theebladeren 30 tot 60 seconden infuseren in water van ongeveer 90 graden Celsius. Wil je een volledige opname van het product, kies dan voor een bereiding met hojichapoeder. Net als bij matcha heb je naast het theepoeder, nog een bamboeklopper en kommetje of beker nodig’, aldus Danièle Mathot.
‘Voeg een kleine hoeveelheid water van 80 graden Celsius toe aan één tot twee theelepels poeder en vermeng tot een dikkere vloeistof. Voeg nog 80 milliliter water toe en klop het geheel op tot er een lichte schuimlaag ontstaat. Leng je het drankje aan met melk, dan krijg je een hojicha latte.’
Na de matcha mania barst het internet vandaag van recepten waarbij hojicha wordt verwerkt in allerlei lattes, limonades of gebak. Die online populariteit voelt Jef Jansen ook tot in zijn tea lounge: ‘Steeds meer klanten vragen bewust naar de gebrande groene thee. Ze zien het op sociale media en komen uit nieuwsgierigheid een latte proeven of kopen het poeder om het thuis zelf te bereiden.’
Of de toegankelijke smaak van hojicha uiteindelijk de populariteit van zijn tegenhanger zal kunnen overschaduwen? Jansen denkt alvast van niet: ‘Volgens mij ligt dat simpelweg aan de kleur. Mensen struinen liever door de winkelstraat met een felgroen drankje dat een gezonde levensstijl uitstraalt en fungeert als subtiel modeaccessoire, dan met een donkerbruine variant die meer doet denken aan gewone filterkoffie. Ook al vinden ze hojicha misschien lekkerder.’
Zin gekregen in hojicha? Bij deze adressen kan je alvast terecht:
– Biochi, Lange Koepoortstraat 43, 2000 Antwerpen
– KAGE, Antoine Dansaertstraat 19, 1000 Brussel
– KUKAI Matcha Studio, Falconplein 37, 2000 Antwerpen
– Daily Dose, Emiel Banningstraat 58, 2000 Antwerpen
– Caffenation Blue, Mechelsesteenweg 127, 2018 Antwerpen
