Hoe tolerant is de holebigemeenschap? ‘Op een feest voor homo’s werd ik aangestaard’

De holebigemeenschap lijkt voor de buitenwereld een plaats waar iedereen zonder schaamte zichzelf kan zijn. Maar is dat ook echt zo? ‘Als je niet aan een ideaalbeeld voldoet, wordt er op je neergekeken.’

Blank, slank en gespierd. Als je uiterlijk in die drie woorden samen te vatten valt, is de kans groot dat je het in de holebigemeenschap best naar je zin zal hebben. Dat klinkt wellicht vreemd voor een gemeenschap die net gelauwerd wordt vanwege haar diversiteit. Toch is het hardnekkige ideaalbeeld voor heel wat LGBTQ’ers een reden om zich niet te vereenzelvigen met de gemeenschap.

Dat beaamt ook Frederik Beelen, tweeëntwintig en homo. Zijn geblondeerde vlechten zitten keurig naar achteren gespeld. Aan zijn linkeroor glinstert een oorbel en rond zijn ogen zitten de vage sporen van oogpotlood. ‘Daar ben ik sinds kort meer mee beginnen experimenteren’, zegt hij daarover. Het is een vorm van zelfexpressie die door de samenleving nog vaak met wenkbrauwfronsen onthaald wordt, maar die ook in de homogemeenschap niet altijd op evenveel appreciatie kan rekenen.’

Wijvenpruik

Tijdens het swipen door dating-apps werd Frederik al meermaals aangesproken over zijn uiterlijk: ‘Iemand vroeg me eens of ik ook een foto had zonder die wijvenpruik, terwijl ik mijn haar gewoon elke dag op deze manier draag. Zulke opmerkingen komen hard aan.’

Dat soort reacties had Frederik niet verwacht toen hij uit de kast kwam: ‘Ik was er echt van overtuigd dat, als ik me zou outen, honderden homo’s me in de armen zouden sluiten en vrienden met mij zouden willen worden.’ Hij vertelt het grinnikend en wild gesticulerend, maar de realiteit is veel gematigder. Zijn eerste aanrakingen met de homogemeenschap waren allesbehalve positief: ‘Op een feest voor homo’s werd ik gewoon aangestaard.’

Dat Frederik zijn vrouwelijke kant heel wat mensen tegen de borst stoot, begon hij pas echt te merken toen hij meer begon te experimenteren met zijn uiterlijk. ‘Als ik over straat loop in een rok of make-up draag, wordt me soms verweten dat ik het voor andere holebi’s moeilijker maak om zich te integreren in de maatschappij’, klinkt het. ‘Maar dit is gewoon hoe ik mij wil uitdrukken. Voor mij voelt dit het natuurlijkste aan.’ Wanneer ik Frederik vraag of hij het moeilijk vindt om homo te zijn, antwoordt hij dat ‘niet het homo-zijn lastig is, wel de manier waarop je je genderidentiteit uitdrukt’.

Mannelijk Tinder-profiel

Op Tinder selecteerde hij in het begin zijn foto’s zelfs op die manier dat ze een heel mannelijke beeld van hem neerzetten, om zo potentiële dates niet af te schrikken: ‘Op de date deed ik dan net het omgekeerde. Ik gedroeg me ontzettend vrouwelijk, meer dan dat ik dat normaal zou doen. Ik denk dat ik dat uit schuldgevoel deed voor het valse beeld dat ik online van mezelf had opgebouwd.’ Frederik zag het als een test: ‘Als ze me zelfs in die extreme versie leuk zouden vinden, zouden ze de echte ik ook wel accepteren.’

De afkeer die sommige homo’s ten aanzien van hem tonen, kan Frederik maar moeilijk begrijpen. ‘Ik kan het echt niet vatten dat je een heel ras of een type persoon niet leuk kan vinden’, redeneert hij, zichtbaar op dreef, ‘Als het er echt op aankomt, wil ik vooral iemand waar ik op kan rekenen en die me accepteert voor wie ik ben. Dat is veel belangrijker dan dat mijn partner aan bepaalde ideaalbeelden voldoet.’

Biseksualiteit uitgewist

Ook Ines Rombouts voelt zich niet altijd even omarmd door de holebigemeenschap. Ines is biseksueel, transgender en gebruikt de voornaamwoorden ‘hun’ en ‘die’. Zelf zet die zich intensief in voor organisaties als Wel Jong, Niet Hetero en çavaria. ‘Daar doen ze heel erg hard hun best om een zo open mogelijk klimaat te creëren voor verschillende geaardheden’, vertelt die, ‘Maar op andere plekken in de community ligt biseksualiteit toch wat moeilijker.’

Biseksualiteit is een aantrekking tot mannen, vrouwen of andere niet-binaire identiteiten. Het is een geaardheid zoals elke andere, maar wordt – zowel door mensen binnen als buiten de gemeenschap – nog al te vaak vergeten of toegeschreven aan wispelturigheid. Om de talloze misverstanden rond biseksualiteit aan te kaarten, lanceerde Ines met hun label Musthave een jaar geleden Project Bi. Het resultaat: een kledingcollectie waarop enkele van de grootste misverstanden rond biseksualiteit prijken. Opschriften als ‘leaving you for a guy’ en ’trust me, I’m bi’ zijn een gepeperde tegenreactie op de vervelende vragen die biseksuele personen keer op keer voorgeschoteld krijgen. ‘

‘Als ik een relatie heb, kreeg ik meermaals de vraag of ik hen zou verlaten voor iemand van het andere geslacht’, vertelt Ines. Maar ook het feit dat die hun biseksualiteit steeds weer moet bewijzen, is vermoeiend: ‘Ik was nog nooit samen met een meisje, en mensen vinden het moeilijk om te geloven dat ik ook op vrouwen val zonder dat ze het bewijs ervan hebben gezien.’

Het probleem schrijft die toe aan het zwart-witdenken waarin de maatschappij heel snel vervalt. ‘Als ik een relatie zou hebben met een meisje, ben ik voor veel mensen plots lesbisch. Als ik daarentegen een jongen mee naar huis neem, ben ik hetero. Zo werkt het natuurlijk niet. Mijn geaardheid verandert niet als ik een andere partner heb.’ Het is een manier van denken die je niet meteen in de holebigemeenschap ziet passen, maar die er wel degelijk op volle kracht manifesteert: ‘In Berlijn zei een lesbisch meisje me eens dat, als ik ooit met een meisje samen wou zijn, ik me beter als lesbisch zou outen.’

Het hoogtepunt van Ines’ frustraties rond biseksualiteit kwam er na een dag op de Pride in Brussel. Daar schreef die toen een blogpost over waarin die de personen die hun dag vergalden lik op stuk gaf:’Iemand die condooms uitdeelde weigerde het om er ook aan mij te geven. Dat is natuurlijk onzin. Als je biseksueel bent, heb je ook nood aan condooms. Bovendien, sinds wanneer is anticonceptie een verantwoordelijkheid geworden die enkel bij mannen ligt?’ Een ander meisje flirtte dan weer net met Ines, tot die haar vertelde dat die biseksueel is: ‘Toen was ze plots niet meer geïnteresseerd.’

Meer depressies

Het zijn reacties als deze die ervoor zorgen dat sommige biseksuele personen zich toch outen als homo of lesbisch. ‘Ze weten wat de reacties vanuit de community kunnen zijn’, verduidelijkt Ines, ‘dus passen ze heel erg op met het daten van mensen van het andere geslacht om niet ontdekt te worden.’

Na ons gesprek stuurt Ines me nog een berichtje. ‘Ik ben iets vergeten zeggen’, schrijft die. ‘Biseksuele personen maken ook meer kans op depressie en andere psychische problemen dan andere holebi’s.’ En dat blijkt te kloppen: het verhullen van je geaardheid is immers altijd nefast voor je mentale gezondheid, maar biseksuele personen treft het wel degelijk harder. Een studie gepubliceerd door ONS ondervond dat mensen die bi zijn minder gelukkig zijn, meer stress ervaren en minder voldoening halen uit het leven dan dat dat bij homo’s, lesbiennes en hetero’s het geval is. Om tot die bevindingen te komen, ondervroeg het ONS 300 000 mensen tussen januari 2013 en 2015. Biseksualiteit niet als een volwaardige seksualiteit aanschouwen, hakt er dus wel degelijk stevig op in.

‘Filteren op ras’

Dat de homogemeenschap ook niet altijd even mals is voor mensen met een verschillende komaf, vertelt Adel Khelifi. Zijn roots liggen in Tunesië maar hij werd in België geboren. Hoewel hij nog nooit face-to-face werd aangesproken over zijn huiskleur, merkt hij het terugdeinzen wel op andere, subtielere manieren: ‘In het huidige politieke klimaat wordt er vaak ingespeeld op het idee dat mensen met allochtone achtergrond holebi of transgender personen sowieso niet zullen accepteren. Die uitspraak werkt niet alleen polariserend maar negeert ook het bestaan van holebi en transgender personen met allochtone achtergrond.’

Maar ook Adel ergert zich vooral aan de manier waarop heel wat dating-apps voor homo’s het mogelijk maken om mensen te filteren op basis van hun ras. ‘Soms lees ik zaken als ‘geen vrouwelijke homo’s’ of ‘geen zwarten’. Ik begrijp dat iedereen zijn persoonlijke voorkeuren heeft, maar voor de personen in kwestie is het heel confronterend’, vertelt Adel. ‘Als ik zoiets lees, rol ik met mijn ogen. Het is niet omdat je homo of bi bent, dat dat je ook anti-racistisch of vrouwvriendelijk maakt. Filters kunnen handig zijn, maar hier zorgen ze voor een heel bekrompen beeld.’

Ondanks alles is Adel wél enthousiast over de Pride. ‘Er heerst daar wel een gevoel van samenhorigheid, en ik ga dit weekend terug’, vertelt hij enthousiast. Toch vindt hij de negativiteit vanuit de holebigemeenschap naar de Pride toe verrassend: ‘Hoewel er helemaal niks mis mee is, staat niet iedereen in drag op een praalwagen te dansen. Er zijn ook mensen die veel gematigder zijn in hun voorkomen.’ Maar Adel nuanceert meteen: ‘De Pride is opgestart door dragqueens. Hen verwijten dat ze het daar te bont maken, is dus nogal hypocriet. De gemeenschap is zo divers en mensen uiten hun geaardheid en gender op zoveel verschillende manieren. Laat ons daar eindelijk eens ruimte voor maken, ook binnen de community.’