Het lipstick-effect: waarom rode lippen weer overal zijn

Als het van Versace, Vuitton of M.A.C afhangt, stiften we dit najaar onze lippen massaal rood. Van lichtoranje, fris rood tot diep burgundy: aan keuze geen gebrek. Waar komt de aantrekkingskracht van rode lippen vandaan?

Het hangt alweer enkele seizoenen voorzichtig in de lucht, maar dit najaar staat het vast: rode lippen zijn overal. Zowel op de couturecatwalks als bij de pret-à-porter-merken is het al rood wat de klok slaat. ‘Black and red will always make a statement’, klonk het onlangs nog in Vogue. Daar zijn verschillende verklaringen voor.

‘Rood is de meest universele en tijdloze kleur voor lippenstift’, aldus trendwatcher Hilde Francq. ‘Volgens sommige bronnen droegen mannen en vrouwen in het Sumerische rijk (in Mesopotamië, het huidige Irak) 5.000 jaar geleden al lipstick, en pletten de Egyptenaren kleine insecten om een rode kleur te bekomen die ze op hun lippen deden. Onze lippen zijn van nature al rozerood. Als we gezond zijn en een goede doorbloeding hebben, zijn onze lippen roder. Hetzelfde geldt bij seksuele opwinding. Rode lipstick werkt erotiserend.’

‘Uit onderzoek blijkt dat mannen 7 seconden langer naar een vrouw kijken als ze rode lipstick draagt’, vervolgt Francq. ‘Het is geen toeval dat vrouwen zoals Marilyn Monroe of Elisabeth Taylor, die als seksueel bevrijd gezien werden, lippenstift als een trots handelsmerk droegen. Het omgekeerde geldt trouwens ook. In het Victoriaanse Engeland beschouwde men make-up als vulgair. Lipstick werd enkel gebruikt door prostituees of acteurs. Ik sluit niet uit dat zo’n periode nog eens terugkomt. De geschiedenis vertoont vaak pendelbewegingen, en de mode- en make-uptrends volgen vaak de sociologische trends.’

Het lipstick-effect

Sociologische trends zijn vaak ingegeven door economie en hebben een effect op alles wat we doen, zelfs als het gaat over de aankoop van lippenstift. Dat is ook waar het fenomeen lipstick-effect vandaan komt. Nee, dat is geen titel voor een nieuwe prent met Lindsay Lohan in de hoofdrol, maar een term gelanceerd door Joseph Lauder, de man van Estée Lauder, CEO van het gelijknamige cosmeticabedrijf. Het begrip dook voor het eerst op na 9/11, op een moment dat Europa en de V.S. in economisch woelige wateren verkeerden. Joseph Lauder merkte op dat de verkoop van lippenstift omgekeerd correleerde met de economische groei. Wanneer beurzen in het rood duikelden, kleurden de monden van de vrouwelijke bevolking even scharlaken en investeren ze in betaalbare luxe en heel specifiek dus in lippenstift.

Het fenomeen werd destijds opgetekend door The New York Times en The Wallstreet Journal en uiteindelijk ook onderzocht. Resultaten bevestigden: ook retrospectief – zoals tijdens de grote depressie in de jaren dertig – piekte de verkoop van lippenstift. Later, tijdens WOII, verklaarde Winston Churchill zich fan van lipstick omdat het ‘de moraal hoog hield’.

‘Iedereen is mooi met rode lippen’

Die theorie geldt ook vandaag nog. ‘Rode lippenstift geeft je een instant uitstraling die je met geen enkel ander product krijgt’, aldus Florence Teerlinck make-up artist en oprichter van The Mobile Make-up Bar. ‘Als er slechts één ding in je handtas zit, laat het dan dat zijn. Rode lipstick gebruik je op de lippen, maar ook als een blush wanneer je een snelle fix nodig hebt. Ik draag zelf nooit make-up, behalve rode lippen. Het geeft een tijdloze flair die toont dat je moeite deed. Het is mijn droom een lijn van drie klassieke rode lipsticks op de markt te brengen. Met een oranje, rode en blauwe ondertoon. Perfect om te combineren en elke vrouw van mooie rode lippen te voorzien. Want iedereen is mooi met rode lippen. Wie dat tegenspreekt, durft gewoon niet.’

Daar is senior make- up artist Ines Borgonjon het ook mee eens. In het dagelijkse leven werkt Borgonjon voor M.A.C. ‘Voor iedereen bestaat de juiste rode mond. Daarbij zijn drie dingen belangrijk: de kleur, de manier van aanbrengen en de textuur. Met één lipstick kan je vijf vrouwen op een totaal andere manier opmaken zonder dat iemand ziet dat het hetzelfde product is. Lipstick gaat over persoonlijkheid, zelfbewustzijn en charisma. Iedereen gebruikt het op zijn eigen manier, van bescheiden tot extra opvallend.’

Instant bevrediging

Lippenstift gaat over jezelf graag zien en dat in de verf te zetten. Dat is alleszins de filosofie achter de ‘Love Me’- lijn die make-upproducent M.A.C. onlangs lanceerde. Het is een collectie van 24 lipsticks, waarvan 8 rode exemplaren. ‘Rood is een klassieker en zal altijd blijven bestaan,’ legt Borgonjon uit. ‘De naam van de collectie verwijst naar het belang van jezelf graag zien, iets wat de laatste tijd steeds meer aandacht krijgt.’

Lippenstift is een kleine vorm van luxe. Het is een kogelvormig minidingetje dat in elke handtas past en betaalbaar is voor iedereen, maar wel een wereld van verschil maakt. In tijden van recessies grijpen we het snelst naar dit soort luxeproducten.

Tijd voor onszelf is meer dan ooit echte luxe

‘Wanneer we besparen op luxeproducten zoals reizen, dure kledij en andere uiterlijke verwennerijen blijft lippenstift van de duurste merken wél betaalbaar’, klinkt het in de Journal of Personality and Social Psychology. Kort door de bocht: een handtas van Chanel zit er niet in, een lippenstift wel. ‘Het is het psychologische gevoel dat je je een uitspatting kan veroorloven, hoe klein dan ook, die de doorslag geeft. De instant bevrediging in betaalbare vorm’, luidt het besluit van het onderzoek.

Luxe in mini-formaat

Dan rest de vraag of er volgens de lipstickbarometer dan een economische crisis in de lucht hangt? Of is de realiteit genuanceerder? ‘Eén groot verhaal of één waarheid bestaat niet meer’, verwoordt gespecialiseerd trendwatcher Hilde Francq het.

‘Sinds het internet zijn onze meningen gefragmenteerd, en door de snelheid van digitale communicatie wordt dit nog versterkt. De onzekerheid doet ons teruggrijpen naar wat we kennen.’ Lippenstift dus. ‘Vaak is het het eerste make-upproduct dat een vrouw koopt als meisje’, besluit Francq. ‘Lipstick overstijgt het puur functionele niveau. De lippen stiften is een soort ritueel, een voorbereiding op een date, een sollicitatiegesprek, een avondje stappen. Het is voor een vrouw ook een stukje me-time om even met zichzelf bezig te zijn en lipstick op te brengen. En los van de mooie verpakking, is die tijd voor onszelf meer dan ooit echte luxe.’