‘Wacht niet tot er nog iemand vermoord wordt om op straat te komen tegen seksueel geweld’

Er hebben al heel wat positieve veranderingen plaatsgevonden de voorbije jaren op vlak van preventie en nazorg van seksueel geweld. Toch mogen we niet op onze lauweren rusten, schrijft Sophie Van Reeth, communicatiecoördinator van het advies- en informatiecentrum voor seksueel grensoverschrijdend gedrag PUNT.vzw. ‘We moeten onze beleidsmakers erop attent maken dat er een grote groep mensen aan hun lot overgelaten wordt.’

Ik ben de artikels over verkrachting beu. De ironie van die statement zit hem in het feit dat ook ik het nu ga hebben over seksueel geweld – sta me toe om even hypocriet te zijn. 64 procent van de Belgische bevolking tussen 16 en 69 werd al slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat is geen cijfer waar we ons bij zouden moeten neerleggen. PUNT. vzw organiseert op 21 november een Mars tegen Seksueel Geweld in Antwerpen, maar wat is het nut nu van zulk initiatief?

Wacht niet tot er nog iemand vermoord wordt om op straat te komen tegen seksueel geweld

Het valt niet te ontkennen dat er de afgelopen drie jaar veel veranderd is wat betreft seksueel geweld. Zedeninspecteurs krijgen gerichtere opleidingen over het effect van trauma en seksueel geweld. Er gaat in elke provincie een Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) openen, aanvullend op de drie die er aanvankelijk al waren. De straffen op verkrachting zijn verzwaard, en op het kabinet van Justitie zijn ze het seksueel strafrecht zelfs volledig aan het herschrijven. Dat gezegd zijnde, is het nog niet genoeg.

Hoewel de ZSG’s een fantastisch initiatief zijn, botsen we daar momenteel op een grens. Het is namelijk zo dat hun hulpverlening zich vooral toespitst op mensen die in de laatste 72 uur, of in de laatste maand slachtoffer zijn geworden. Trauma manifesteert zich bij iedereen op een andere manier – het duurt vaak lang alvorens mensen überhaupt beseffen dat ze slachtoffer zijn van seksueel geweld, langer dan een maand. Het is belangrijk dat we onze beleidsmakers attent maken op het feit dat er nu een grote groep mensen aan hun lot overgelaten wordt.

Het is nu eenmaal eenvoudiger om je schouders op te halen en ervan uit te gaan dat andere mensen het wel zullen oplossen. We mogen echter de kracht van massa niet vergeten

Gezien de recente gebeurtenissen in Gent, wordt het hoe langer hoe meer duidelijk dat de strijd tegen seksueel geweld niet stopt bij slachtofferhulp. Dat is dweilen met de kraan open. Het is belangrijk dat we blijven pleiten voor een preventieve aanpak. Daderpreventie en betere seksuele voorlichting zijn op dat vlak cruciaal. Problemen in het nachtleven illustreren dat ook horecapersoneel een grote rol kan spelen in het creëren van een veiligere omgeving. Aangezien er dus nog veel ruimte is voor verbetering, organiseert PUNT. vzw een mars.

“Nu weer een Mars tegen Seksueel Geweld, wat gaat dat uithalen?” is een terechte bedenking. Soms komt het ook mijn strot uit om altijd geëngageerd, geïnformeerd en activistisch te moeten zijn. Het is nu eenmaal eenvoudiger om je schouders op te halen en ervan uit te gaan dat andere mensen het wel zullen oplossen. We mogen echter de kracht van massa niet vergeten: beleidsmakers zijn als de dood voor grote groepen. Daarmee wil ik politici niet noodzakelijk een mes op de keel zetten, maar wil ik iedereen bewust maken van de impact die ze kunnen hebben door zich achter een gemeenschappelijk doel te zetten.

Ik ben de artikels over verkrachting beu, maar ik ben het meer beu om angstvallig alleen op straat te lopen in het donker

De kracht van massa heeft in het verleden al vruchten afgeworpen – dat verduidelijk ik graag met het voorbeeld van algemeen stemrecht voor vrouwen. België was hier schandalig laat mee in 1948 – daarom is Nederland met 1918 een beter voorbeeld. Ik zou mezelf graag wijsmaken dat alle mannen die op dat moment aan de macht waren collectief aan introspectie hebben gedaan, en hebben beseft dat het misschien toch niet zo netjes was om vrouwen te bekijken als tweederangsburgers. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat dit naïef en onrealistisch is. Vrouwen hebben over heel Europa stemrecht gekregen omdat er groepen op de barricades zijn gaan staan. Massale verontwaardiging en mobilisatie van voorvechters voor verandering hebben beleidsmakers geen andere keuze gegeven. Zonder de eerste Mars tegen Seksueel Geweld in 2019 hadden de veranderingen van de voorbije jaren nooit plaatsgevonden.

Daarom richt ik me graag tot iedereen die verontwaardigd is over het seksueel geweld dat we de laatste tijd in de media zien verschijnen – want maak jezelf geen illusies: de problematiek beperkt zich niet alleen tot Gent, noch tot de periode na de lockdown. Laat ons nog één keer samenkomen om te tonen we niet gewoon boos zijn, maar dat we hoopvol zijn dat het beter kan. Dat het beter moet.

Ik ben de artikels over verkrachting beu, maar ik ben het meer beu om angstvallig alleen op straat te lopen in het donker. Ik ben het meer beu om mijn drankje niet onbewaakt in een café te kunnen laten staan. Ik ben het beu om van elke vriendin te horen hoe ze aangerand of in het slechtste geval verkracht is. Wacht alsjeblieft niet tot er nog iemand vermoord wordt om nog eens op straat te komen, want dan hebben we gefaald. Dan is het al te laat.