Van trio tot egoboost: hoe schadelijk is Tinder voor relaties?

Een nieuwe studie rond de populaire datingapp Tinder toont aan dat 18 tot 25 procent van de gebruikers al een relatie heeft.

Slide to the left, slide to the right. Gretige gebruikers van Tinder nemen het advies van de Cha-Cha Slide al langer dan vandaag ter harte. Sinds de app in 2013 op de markt kwam, vergaarde hij meer dan 50 miljoen gebruikers. Een groot getal, maar niet echt onthutsend daar we allemaal wel iemand kennen die lustig op zoek gaat naar dates via de applicatie. Wél nieuw, is dat recent onderzoek aantoont dat tot een vierde van de gebruikers zich al in een vaste relatie bevindt.

Moeten we ons zorgen maken of speelt vooral nieuwsgierigheid parten? We staken ons licht op bij Tinder-onderzoeker Elisabeth Timmermans, relatietherapeute Rika Ponnet en enkele Tindergebruikers met relatie.

‘In eerdere onderzoeken viel altijd op dat redelijk wat respondenten niet meer single zijn’, vertelt Elisabeth Timmermans, die aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam onderzoek voert naar mobiele datingapps. Relatietherapeute Rika Ponnet beaamt dat de impact van online activiteiten op relaties groot is: ‘Uit buitenlandse studies bleek al dat vandaag in één op drie echtscheidingen gebruik van sociale media een prominente rol speelt. De problematiek duikt in mijn praktijk ook heel vaak op. Het gaat dan uiteraard niet alleen over een app als Tinder, maar over alle sociale media die een makkelijke en prikkelende weg zijn naar contacten met anderen.’

Reden genoeg voor Timmermans om samen met collega’s Elien De Caluwé en Cassandra Alexopoulos onderzoek te voeren naar de motieven en karaktereigenschappen van zij die hun relationele grenzen testen op de populaire datingapp. Ze ondervroegen in totaal 1486 Tindergebruikers, waarvan 333 gebruikers aangaven een serieuze relatie te hebben op het moment van de bevraging. Voor de verdere onderzoeksvragen over motieven en persoonlijkheidskenmerken combineerden ze verschillende samples en datasets om tot een vergelijking te komen tussen single Tindergebruikers, niet-single Tindergebruikers en niet-single niet-gebruikers.

Wat drijft hen?

Niet-single Tindergebruikers blijken vooral heel benieuwd te zijn naar de applicatie. Het onderzoek toont aan dat nieuwsgierigheid als motief veel hoger scoort dan bij singles. Partners die bijvoorbeeld nog voor het Tindertijdperk een relatie aangingen, kunnen nu benieuwd zijn naar de applicatie en hoe het er virtueel aan toe gaat. Niet-singles zouden volgens de studie Tinder ook meer gebruiken als tijdverdrijf dan singles.

Tinderaars met partner zouden bovendien significant minder op zoek zijn naar een nieuwe relatie. Verrassing! Iemand vinden met dezelfde geaardheid behoort eveneens niet tot hun topprioriteiten. Net als het downloaden van Tinder om een ex te vergeten, de app gebruiken tijdens het reizen of hem installeren vanuit groepsdruk uit de vriendenkring. Zo kan het al eens voorkomen dat vrienden Tinder al lachend op de gsm van een vriend of vriendin installeren. Of hun partner dat zo tof vindt, is nog maar de vraag.

Flirten via online kanalen wordt aanvankelijk vaak als ‘onschuldig’ ervaren, want het is toch niet ‘echt’ vanop afstand en zonder consequenties. Ponnet: ‘Dat klopt in de praktijk vaak niet. Het is een opstap naar meer, waarbij grenzen stapsgewijs worden verlegd.’ Het onderzoek van Timmermans, waaruit bleek dat 57,7 procent van de niet-single gebruikers ooit offline afsprak met een andere gebruiker, toont dat ook aan. Personen in een relatie deinzen er niet voor terug om in te gaan op hun nieuwsgierigheid naar potentiële datingpartners.

Tindermarkt kapen

Timmermans: ‘We dachten dat vooral het seksuele argument zou spelen, maar eigenlijk was daar, in vergelijking met de motieven van singles, geen groot verschil te merken.’ Hoewel het onderzoek aantoont dat Tindergebruikers in een relatie geen hoger seksueel motief hebben dan alleenstaande gebruikers, kwam wel naar voor dat ze vaker een romantische relatie beginnen met een andere gebruiker, meer tongzoenen en meer onenightstands en informele seksuele relaties aangaan. Met andere woorden: ze kapen de Tindermarkt van zowel de eenzame harten die op zoek zijn naar iets serieus als zij die zin hebben in een seksueel avontuurtje.

Verbaasd? Het kan nog absurder. Stel, je bent klaar voor een nieuwe relatie en je start je zoektocht op Tinder. Dan heb je best al een serieuze relatie achter de hand. Uit ander recent onderzoek van Timmermans* blijkt namelijk dat de kans op een vaste relatie met een andere Tindergebruiker met 344 procent steeg als je al een relatie hebt.

Timmermans is momenteel volop bezig met het verder onderzoeken van contextuele factoren waarbij partners zich tot de app richten. Rika Ponnet beklemtoont net als de onderzoeker het belang van de kwaliteit van een relatie: ‘Wie actief gaat flirten, grenzen opzoekt, daarmee speelt en die ook regelmatig overschrijdt, kan dit doen vanuit een persoonlijke nood aan succes, aandacht, bevestiging, maar ook omdat er binnen de relatie sprake is van weinig verbondenheid of een afwezigheid van intimiteit. Zet Tinder relaties onder druk of is Tinder een makkelijke speeltuin voor wie in een relatie zit die al onder druk staat?’ ‘De eeuwige vraag van de kip en het ei’, aldus Ponnet.

Romantische onzekerheid

Maar wie zijn nu die niet-singles die op jacht gaan op Tinder? Timmermans onderzocht samen met Elien De Caluwé en Cassandra Alexopoulos de karaktereigenschappen van niet-singles die op de app op versiertoer gaan. Misschien verbaast het je niet dat het opvallend minder aangename mensen zijn. Ze scoren beduidend lager op vriendelijkheid dan alleenstaande Tinder-gebruikers.

Er werd onderzoek gevoerd naar de aanwezigheid van de zogenaamde ‘dark triad’: psychopathie, narcisme en machiavellianisme. Deze verschillende, maar gerelateerde persoonlijkheidskenmerken worden getypeerd door uitbuiting, manipulatie, emotionele kilheid en gebrek aan empathie. De studie toont aan dat niet-single Tindergebruikers significant psychopathischer zijn dan single gebruikers. Elisabeth Timmermans: ‘Mensen met aanleg voor psychopathie hebben vaker bindingsangst en rapporteren logischerwijs een hoger aantal onenightstands en informele seksuele relaties.’

Ook de hogere score op neuroticisme, een tendens tot emotionele instabiliteit, stelt tinderende partners in een minder positief daglicht. Neuroticisme wijst op romantische onzekerheid en een hogere nood aan aandacht en bevestiging. Wanneer ze matches krijgen op Tinder worden deze behoeften snel en gemakkelijk ingevuld. Onderzoekster Timmermans: ‘Neurotische personen zijn vaak gevoeliger voor conflicten. Bij plotse onzekerheid over hun huidige relatie, bijvoorbeeld na een grote discussie, kunnen ze via de app op zoek gaan naar mogelijke nieuwe datingpartners.’

Begin er niet aan

Aanhoudend herinnerd worden aan het grote vrijgezelle aanbod in je buurt, kan voor twijfel zorgen over je huidige partnerkeuze. Een app als Tinder is dan een veilige en makkelijke manier om uit te zoeken hoe geschikt het scala aan potentiële datingpartners is. Bovendien speelt de applicatie met matches en superlikes vlot in op onze erkenningsbehoeften. Een groot deel van de verslaving hangt namelijk vast aan het al dan niet krijgen van bevestiging, iets waar we allemaal nood aan hebben. Ponnet vergelijkt de verslavingsdrang met die van succesvolle artiesten: ‘Ze hunkeren naar het volgende applaus en voelen zich leeg als dat applaus er niet is.’

Timmermans legt dan ook een deel van de verantwoordelijkheid bij de makers van de app: ‘Ze zouden zich vragen moeten stellen bij het feit dat het mechanisme van Tinder zo verslavend en aanlokkelijk werkt dat zelfs mensen in een relatie verleid worden tot het gebruiken van de app. Daarnaast vindt ze dat er algemene bewustwording nodig is rond de psychologische processen die achter Tinder schuilen en hoe je je daarvoor kan beschermen: ‘Het twijfelen aan de huidige relatie omwille van het groot lijkende spectrum aan singles in je buurt, is bijvoorbeeld niet terecht. Door opnieuw te gaan kiezen uit het grote aanbod, is de kans op een slechte keuze net groter.’

Ponnet is duidelijk over haar advies om aan de app te weerstaan: ‘Begin er niet aan. Het is belangrijk om te beseffen dat het niet zo onschuldig is, maar vooral ook om je als individu de vraag te stellen: waarom wil ik het doen? Wat zegt dit over mijn relatie? Vanuit welke nood doe ik het en kan ik die ingevuld krijgen via mijn relatie? Waarom niet? Ik keur het gebruiken van Tinder in een relatie niet goed of af, maar er schuilt altijd wel een logica of betekenis achter waar je best eens stil bij kan staan.’

Communicatie is key

Maar als je toch merkt dat je partner actief is op Tinder, hoe ga je er dan mee om? Ponnet: ‘Ik denk dat dat voor elk koppel anders is. Sommigen tinderen zelfs samen, als een manier om hun populariteit af te toetsen. Anderen ervaren het als een echte bedreiging.’

‘Hoe je met sociale media en datingapps omgaat, wat kan en niet kan op dat vlak, is iets waar elk koppel voor zichzelf afspraken rond moet maken’, zegt Ponnet. ‘Was de afspraak dat Tinderen niet aan de orde is en ontdek je dat de andere er wel mee bezig is, dan is het denk ik tijd voor een duidelijk gesprek. Vooral in startende relaties die via een datingapp tot stand kwamen, is het belangrijk om duidelijk over het onderwerp te communiceren. Hoe lang blijf je bijvoorbeeld nog actief op Tinder als je al aan het daten bent?’

Gezien de verscheidenheid aan redenen om de applicatie te gebruiken en gradaties in bedrog, is er niet altijd reden tot paniek wanneer je je partner al swipend aantreft. ‘Binnen een relatie kan een gesprek over Tinder wel een goede aanleiding zijn om het te hebben over grenzen in een relatie in het algemeen, wie wat aangenaam vindt en wat niet’, besluit Ponnet. In tijden waar iedereen permanent met iedereen verbonden is, is dat duidelijk geen overbodige luxe.