Spraakmakende studentenjobs: leren omgaan met de dood bij een begrafenisondernemer

Evert Wouters (26) werkte tijdens zijn studententijd als drager van doodskisten bij de lokale begrafenisondernemer. Het takenpakket van een drager is uitgebreider dan de naam doet vermoeden. Mensen ontvangen, doodsprentjes uitdelen of de kist effectief begraven, het is slechts een greep uit de dingen die van hem verwacht werden. Hoe ga je om met de dood als het je werk is?

Op de chiro – waar Evert vaker dan eens met zijn vrienden zat te filosoferen over het leven – hoorde hij over een studentenjob bij een begrafenisondernemer. Het zou goed verdienen en niet al te zwaar zijn. ‘Als jonge kerel ga je daar natuurlijk op in. Ik ging op gesprek, kocht zwarte geklede schoenen en kon meteen beginnen.’

Begrafenis 

Zijn belangrijkste taak was het mee in goede banen leiden van de plechtigheid: alles netjes klaarzetten, kaartjes voor de familie ontvangen, de kist naar voor dragen, de laatste persoonlijke spullen aan de familie afgeven… ‘Soms, als er te weinig gemeentewerkers waren, moesten we de kist begraven. De eerste kist die we neerlieten, blijft me nog steeds bij. Dat is de eerste keer dat ik het echt moeilijk had.’

Er is geen vooropleiding nodig om drager te worden, ondanks dat het om een beladen zaak gaat. ‘Dat zou te zwaar zijn en eventuele kandidaten doen afknappen. Uiteraard werden nieuwelingen wel begeleid door iemand met meer ervaring.’ Evert leerde al snel de kneepjes van het vak. Zo leerde hij kalmte en rust uitstralen, verdriet op te vangen en de dood als deel van het leven te zien.  ‘Je mag het verdriet van anderen niet als het jouwe zien.’ 

Gezicht van de dood 

Om lichamen te balsemen is wel een speciale opleiding nodig, maar dat wil niet zeggen dat dragers nooit een lijk te zien krijgen. ‘We moesten vaak door de balsemkamer om bloemen in de koelkamer te leggen. Persoonlijk had ik geen moeite met het zien van overleden mensen. Ik kon dat goed van me afzetten.’ 

Meestal hoorde Evert net voor de plechtigheid wie er herdacht werd en hoe die persoon stierf. ‘Als iemand zelfmoord gepleegd had, was de begrafenis altijd enorm zwaar. Dan was ik voor de rest van de dag uitgeput. Ook als mensen te vroeg of heel onverwacht de aarde verlieten, was het best heftig.’ 

Mijn blik op de dood en sterven is veel nuchterder geworden.

Evert Wouters

Ontnuchterend 

Een groot deel van drager zijn, is wachten. Dat gaf Evert veel ruimte om na te denken. ‘Mijn blik op de dood en sterven is veel nuchterder geworden. Ik vond een begrafenis vroeger altijd iets mythisch, maar dat is er nu wel af.’ De dood en alles wat erbij komt kijken is aards, menselijk en helaas ook onvermijdelijk. ‘Ik heb geen schrik meer om er opeens niet meer te zijn.’ 

Aan de andere kant besefte hij dat het een kunst is om een begrafenis te begeleiden. ‘Het is eigenlijk echt een roeping. Ik heb tonnen respect voor de mensen die deze carrièrekeuze maken.’ Hij zag het helend effect van een begrafenis en de rol die de organisatie daarin speelt. ‘Tegen het einde van de koffietafel voelde je dat de sfeer al wat meer ontspannen was: af en toe zag je dan een lach of familieleden die herenigd werden.’ 

Toeval 

Wat Evert vandaag doet? Hij werkt als educatief medewerker bij de Vlaamse Vakbond (ABV). ‘Het toeval wil, dat ik ook in deze job vaak met de dood in contact kom.’ Hij vertelt over de vakbondsleden die al lang niet meer werken, maar zich wel nog inzetten. Zij komen steeds dichter bij een leeftijd waarop hun lijf het opgeeft. ‘Ik kan het beter plaatsen als ik afscheid moet nemen.’