Kenneth Berth (27) is radio-, documentaire- en theatermaker voor onder meer VRT, BBC Radio 3 en Het nieuwstedelijk. Bij die laatste ging hij onlangs in première met zijn solodebuut op scène, Piéton. Daarin organiseert hij een ontmoeting met de man die hem in Parijs zwaar aanreed. De voorstelling is deze zomer te zien op het Limburg Festival.
‘Het ongeluk verbrijzelde mijn knie én mijn naïviteit, want die dertiende juli 2021 was ik nog gewoon op schrijfresidentie in Parijs. Eén te snel aankomende auto later lag ik midden op de weg te roepen om pijnstillers. Het zou nog een half jaar duren voor ik weer kon stappen. Dat was het meest choquerende: dat ik van het ene op het andere moment evidente dingen niet meer kon, de eerste dagen kon ik zelfs niet alleen naar het toilet gaan.
Achteraf gezien is het heel mooi hoe twee mederesidenten – die me nog maar pas kenden – uren bij mij in het ziekenhuis bleven, of hoe mijn lief direct op de Thalys sprong en zelfs met mij ging samenwonen om voor mij te zorgen. En toch voelde ik, toen ik thuiskwam, vooral verslagenheid en boosheid. “Ik ben aan mijn bed gekluisterd,” foeterde ik in gedachten tegen mijn aanrijder, “terwijl jij je misschien eventjes slecht voelde, maar nu gewoon verder leeft!”
Tegelijk werd ik boos op mezelf, want hoe kon ik zo bekrompen zijn dat ik enkel een agressieveling in hem zag? Ja, hij had vluchtmisdrijf gepleegd, maar criminologen legden me uit dat dat een soort oerinstinct is en dat aanrijders na een halve minuut vaak terugkeren. Ook mijn aanrijder had dat gedaan, maar omdat ik toen al in de ambulance lag, wist ik dat lange tijd niet. Kortom: het frustreerde me dat ik deze test van mijn vergevingsgezindheid niet glansrijk doorstond.
Boosheid heeft me ook kracht gegeven, want tijdens de revalidatie dacht ik vaak kwaad: als ik niets beteken voor jou, zal ik eens bewijzen dat dat omgekeerd ook geldt door er perfect bovenop te komen!
Tot ik al googelend bemiddelingsdienst Moderator en Ingrid Marit vond, een zeer ervaren, diplomatische vrouw die in haar gesprekken met slachtoffers en aanrijders nooit oordeelt. Tegen mij zei ze: “Weet dat boosheid ook positief kan zijn. Ze zorgde wellicht mee voor je herstel en voor je motivatie om nu de veroorzaker te ontmoeten.”
Dat was zo’n fijne erkenning, want als mens kun je zo hard zijn voor jezelf, terwijl het echt normaal was dat ik boos was. Dat had me inderdaad ook kracht gegeven, want tijdens de revalidatie dacht ik vaak kwaad: als ik niets beteken voor jou, zal ik eens bewijzen dat dat omgekeerd ook geldt door er perfect bovenop te komen! De woede hielp ook om het proces-verbaal te durven lezen en via Ingrid brieven naar O., mijn aanrijder, te sturen. Ik heb nog geen antwoord gekregen, maar ondertussen heb ik zo veel geleerd.
Zo weet ik dankzij Ingrids uitspraak dat ik gezond jaloers mag zijn op vrolijke joggers terwijl mijn been weer pijn doet of ik pieker over de artrose die ik sneller dan normaal ga krijgen. Zo begreep ik ook dat mijn boosheid een motor was om Piéton te schrijven en dat ze ervoor zorgde dat ik tijdens de research ging praten met een jonge man en vrouw die allebei iemand doodgereden hebben. Ik kon hun de vragen stellen die mij zo bezighielden: heeft O. ooit aan mij gedacht? Heeft hij spijt? Natuurlijk, leerde ik. Niemand leeft verder alsof er niets gebeurd is. Veel veroorzakers worstelen zelfs evenzeer met trauma.
In die warme, noodzakelijke gesprekken kon ik een stukje boosheid achterlaten. Want die kan motiveren, maar mag niet ontaarden in verbittering. Dat lukt bij mij onder meer dankzij lotgenoten die me na de voorstelling bedanken voor de erkenning of de moed om de andere kant van het verhaal te zien. Die jonge aanrijdster kwam zelfs samen met de dochters van “haar” slachtoffer kijken – vreselijk spannend en emotioneel, maar achteraf stond iedereen sterker, ook ik.’
