‘Quota zijn geen wondermiddel, maar ze blijven wel nodig’

Furia vindt het onbegrijpelijk dat sommige ondernemers quota bestempelen als een aanslag op de vrijheid van ondernemen. ‘Het komt ons voor dat noch de politiek, noch de bedrijven lijden onder meer evenwicht en diversiteit.’

Aan de vooravond van Internationale Vrouwendag riepen meer dan vijftig CEO’s en bedrijfsleiders in een open brief op tot meer vrouwen aan de top in de zakenwereld. Vandaag is immers slechts één op vier een vrouw. Politica en bedrijfsleidster Danielle Van Wesenbeeck kantte zich in het Vlaamse Parlement evenwel tegen quota, die ze ervaart als een aanslag op de vrijheid van ondernemen.

Quota stuiten vaak op weerstand en roepen een dubbele vrees op: Enerzijds denken mannen niet meer aan de bak te komen; anderzijds vrezen vrouwen eeuwig achtervolgd te worden door het excuus dat ze hun positie alleen maar aan hun geslacht te danken hebben. Dat is twee keer de bal misslaan. Quota gaan er net om (aantoonbaar) bekwame mensen evenveel kansen te bieden. En met de gangbare toepassing, namelijk maximum twee derde van hetzelfde geslacht, is er nog genoeg ruimte voor mannelijke nieuwkomers met ambitie.

‘Quota zijn geen wondermiddel, maar ze blijven wel nodig’

Vandaag missen bedrijven, universiteiten en overheden talent als gevolg van een gebrek aan diversiteit. En dan gaat het niet alleen om gelijkheid tussen man en vrouw, maar ook om kleur of sociaaleconomische achtergrond. Quota zetten net aan om de blinde vlekken in de rekruteringsprocedures onder ogen te zien. Het witte old boys’ network is springlevend, waarna vaak overwegend witte mannelijke selectiecomités poortwachter spelen. Met in de blinde hoek een pak culturele conventies, verwachtingspatronen en buikgevoelens ten aanzien van vrouwen en mannen. Dat raderwerk speelt een rol bij wie kansen krijgt en wie niet.

Quota zijn en blijven een efficiënt middel om een versnelling hoger te schakelen en meer evenwicht te realiseren in domeinen waar dat anders tergend traag gaat. Het is geen toeval dat vrouwen opvallend beter vertegenwoordigd zijn in de politiek dan in andere sectoren en dat de bestuurskamers van bedrijven het beter doen dan de directiecomités. Dat heeft alles te maken met de geldende quota.

Het komt ons voor dat noch de politiek, noch de bedrijven daaronder lijden. Integendeel, ook de CEO’s erkennen de meerwaarde van meer evenwicht en diversiteit. En het is wel degelijk aan de overheid om in te grijpen. De overheid organiseert en reglementeert zoveel van het dagelijkse en economisch leven. Het is bij uitstek haar taak om machtsonevenwichten te corrigeren en de grondwettelijke gelijkheid tussen vrouwen en mannen te helpen realiseren.

Is het geen ongelofelijk verlies van talent als we niet al het potentieel benutten?

We zijn niet naïef: quota zijn geen wondermiddel. Ondanks het hoge aantal studentes in het hoger onderwijs, zullen quota alleen niet volstaan om tot meer evenwicht te komen. Veel vrouwen botsen al op een zorgplafond nog voor ze zich kunnen afvragen hoe ze het glazen plafond zullen doorbreken. Maatschappelijke verwachtingen maken dat huishouden en zorg merendeels op de schouders van vrouwen rusten, of minstens het organiseren ervan. Waarom wordt steeds aan de vrouwelijke manager, hoogleraar, politicus… gevraagd hoe ze werk en gezin combineert? De loopbaankloof zal niet opgelost raken als ook niet de zorgkloof aangepakt wordt. Goede zorgvoorzieningen, sensibiliseringscampagnes en roldoorbrekend onderwijs zijn nodig.

En misschien wordt het wel tijd om ook eens aan ‘omgekeerde quota’ te denken. Bijvoorbeeld voor mannen in de zorg en het kleuter- en lager onderwijs. Ook al gaat het hier niet om bekwame mannen die geen kansen krijgen, maar wel om een ondervertegenwoordiging tout court. Is het geen ongelofelijk verlies van talent als we niet al het potentieel benutten?

Sofie De Graeve

Woordvoerster Furia

Furia is een feministische en pluralistische overleg- en actiegroep die jaarlijks op 11 november de Nationale Vrouwendag organiseert.