Prostitutie-activiste Liz Hilton: ‘Waarom wordt dit werk altijd met de vinger gewezen?’

Thailand wordt als vakantiebestemming vaak geassocieerd met sekstoerisme, hoewel prostitutie er officieel verboden is. De Australische Liz Hilton zet zich al meer dan 25 jaar in voor prostituees. ‘Als je vraagt naar de verzuchtingen van sekswerkers, komen twee dingen altijd naar boven: stigma en politie.’

‘Of de meisjes aan hun familie durven zeggen wat ze precies doen? Denk je dat de klanten thuis gaan vertellen wat ze in Thailand zijn gaan doen?’ De bulderlach die volgt, zet meteen de toon voor het gesprek. Liz Hilton is flamboyant, geëngageerd en niet op haar mondje gevallen. Op 1 juni geeft ze in Bangkok een lezing over haar werk, ook voor vertegenwoordigers van de overheid. Wij zochten haar alvast op in Chaing Mai, op 700 kilometer meer ten noorden. Hier staat het gebouw waar ze haar vrouwenbeweging ‘Empower’ huisvest.

Eén van de prostituees, Thanta Laovilwanyakul (Westerse naam ‘Ping Pong’) toont het gebouw. Er zijn klaslokalen, waar lessen Engels en zelfs Chinees worden gegeven. En er wordt vrouwen geleerd hoe ze zich moeten beschermen tegen geslachtsziektes. Beneden is een bar, waar ze klanten kunnen ontmoeten. ‘Hier bepalen wij de regels. In een andere bar legt de eigenaar je vaak zijn regels op, omdat er toch geen wettelijk kader is.’

Denk je dat de klanten thuis gaan vertellen wat ze in Thailand zijn gaan doen?

Hilton werkt ondertussen aan een uitnodiging voor de lezing die ze in Bangkok zal geven. Tijdens ons gesprek worstelt ze met de e-mail, foetert ze op de bijlage die te groot is om verstuurd te worden en vraagt ze voortdurend hulp aan enkele meisjes -die hun lunch opeten in de keuken waar we zitten.

‘Ons grootste punt is dat we sekswerk willen legaliseren’, steekt ze van wal. ‘Niet de seks is het probleem, dat is een natuurlijke menselijke activiteit. Toeristen komen heus niet alleen voor de tempels of de olifanten naar Thailand, dat weet iedereen.

‘Maar seks als werk zou niet in de strafwet mogen staan. Dan heeft de sekswerker geen bescherming. De prostitutiewetten zouden geschrapt moeten worden. Ze moeten ook niet vervangen worden, wij eisen geen speciaal statuut. De arbeidswet en de wet die verkrachting bestraft, bestaan al. We willen gewoon erkend worden als werknemer.

‘Veel jonge meisjes in Thailand gaan naar school tot hun vijftiende en proberen dan werk te vinden. Maar zoveel banen voor laaggeschoolden zijn er niet. De meeste vrouwen komen in de prostitutie terecht als ze vooraan in de twintig zijn. 80 procent van hen heeft dan al kinderen. De vrouwen hebben het geld nodig om een eigen zaakje op te starten.’

Hoe kan je nu weten of die vrouwen voor de volle 100 procent voor deze baan gekozen hebben? Worden ze niet gedwongen?

(Alweer gelach. Liz Hilton herhaalt mijn vraag op een zangerige toon voor de meisjes.)

Liz Hilton: ‘Ben je gek? Is er iemand in de wereld die 100 procent voor zijn baan kiest? Dat is belachelijk! Kijk achter je, deze vrouw komt hier voor ons schoonmaken. Denk je dat zij hier naartoe komt met het idee ja, ik heb hier ten volle voor gekozen? Nee, vergeet het.

‘Uit een studie blijkt dat 41 procent van de werknemers wereldwijd niet van hun job houden. 41procent! Wij hebben een tijd geleden een tekstdocument opgemaakt over onze werking, dat heet ‘Naar fatsoenlijk sekswerk’. Daarvoor hebben we de sekswerkers ondervraagd en toen zei ongeveer 30 procent dat ze niet van hun baan hielden -minder dus dan het algemene cijfer.

Is er iemand in de wereld die 100 procent voor zijn baan kiest?

‘We hebben hier vaak over gepraat: betekent dit dat sekswerkers meer van hun job houden? Nee. Wat dit betekent, is dat sekswerk een baan is die je moeilijk kan doen als je niet van bepaalde aspecten van het werk houdt. Je kan jezelf niet verplichten… (aarzelt), of misschien kan je het wel, maar dan ben je niet zo’n succesvol sekswerker. Slecht gezind zijn verkoopt niet.

‘Als vrouwen vinden dat ze voldoende verdiend hebben, kunnen ze ermee stoppen. Dan gaan ze terug naar de baantjes die ze voordien hadden: schoonmaken of werken als textielarbeidster. Einde verhaal.’

De stelling van ‘Empower’, om prostitutie te legaliseren, krijgt de steun van mensenrechtenorganisaties als Amnesty International. Maar de Thaise overheid is erg bezorgd om het imago van het land en onderneemt regelmatig grootscheepse politie-acties, zogenaamd om mensenhandel tegen te gaan. Waarom ben je zo gekant tegen die acties? Je zegt zelfs dat die anti-mensenhandel wet net slachtoffers mààkt.

Hilton: ‘Wat er in Thailand gebeurt is dat de politie ergens binnenvalt en honderd vrouwen oppakt om er tien te vinden die zij ‘slachtoffer’ noemen. In januari was er een inval in het massagesalon Victoria’s Secret. 130 vrouwen zijn toen aangehouden. Acht waren tussen 15 en 18 jaar oud. Alle andere vrouwen vielen onder de strafwet. De meesten kwamen uit één van de Mekong-landen (Cambodja, Laos, Vietnam, nvdr.). Ze werden vastgehouden en dan teruggestuurd naar hun land. Ze krijgen een stempel in hun paspoort waarop staat dat ze 100 jaar lang niet meer welkom zijn in Thailand. Dus dat is een straf van 100 jaar, waarom?

Ik zal er voor blijven vechten dat prostituees niet meer beschouwd worden als criminelen.

‘De minderjarigen of de meisjes die zogezegd het slachtoffer waren van mensenhandel, zijn acht maanden tot een jaar lang opgesloten en mochten geen contact hebben met hun familie. Dus hier worden mensenrechten geschonden, de meisjes worden niet behandeld volgens de conventie van de rechten van het kind. Ze worden dan wel slachtoffer genoemd, maar ze worden ook opgesloten.’

Je kwam in 1992 in Thailand terecht. Oorspronkelijk wilde je zes maanden blijven, maar dat is dus anders gelopen. Wat maakt dat je deze mensen wil helpen?

Hilton: ‘Nee, zij helpen mij. We zijn vrouwen onder elkaar. Ik begrijp niet waarom iedereen het deze vrouwen zo moeilijk maakt. Jouw eerste vraag of de ouders weten wat hun dochters doen, dat is één van de twintig vragen die we haten. Het lijkt alsof het iets is waarvoor je je moet schamen. Ouders willen toch alleen maar weten of je gelukkig en gezond bent? Waarom wordt dit werk toch altijd met de vinger gewezen? Dat stigma weegt erg zwaar.

‘Ik zal er voor blijven vechten dat prostituees niet meer beschouwd worden als criminelen. Dat zou een grote mijlpaal zijn in een lang verhaal.’