Prentenboekenmaker Leo Timmers: ‘Kinderen zijn het meest onderschatte publiek’

Leo Timmers (53) maakt zijn eigen prentenboeken sinds 2000, werd vertaald in meer dan dertig talen en won onder meer een Boekenpluim en een Boekenpauw, naast prijzen van de Leesjury en The New York Times. Zijn tekeningen voor Het eiland van Olifant zijn nu te zien in de groepsexpo De zee! De zee! in Villa Verbeelding in Hasselt.

Ambitie

“In het leven zijn maar weinig dingen uitsluitend positief of negatief. Zo worstelde ik op de lagere school met dyslexie, iets waar toen nog geen naam aan gegeven werd. Zaken als lezen, rekenen en klokkijken lukten amper, waardoor ik me lang dom en onzeker voelde. Maar het was ook door mijn dyslexie dat ik me al vroeg toelegde op het enige waar ik wél goed in was: tekenen. Mijn drang om me te bewijzen maakte dat ik er al mijn vrije tijd in stak, en omdat ik mijn talent van jongs af aan ontwikkelde, werd ik alsmaar beter.”

Vertragen

“Traagheid loont. Ik kreeg als kind zo vaak te horen dat ik beter mijn best moest doen, dat ik het ook vandaag niet kan laten om alles in vraag te stellen en eindeloos aan mijn boeken te sleutelen, tot ik alle mogelijkheden uitgeput heb. Ik maak dan ook slechts één titel per jaar en kom daarbij meermaals mezelf tegen, maar dat is het waard. Hoe meer ik ging vertragen, hoe succesvoller mijn boeken werden, omdat ze gewoon beter in mekaar zitten.”

Helderheid

“Jonge kinderen zijn het meest onderschatte publiek. Omdat ze nog niet kunnen lezen, moeten ze alles via de illustraties begrijpen, maar daardoor kijken ze aandachtiger en kritischer dan volwassenen. Visueel moet ik dus zo helder mogelijk communiceren en alle ruis elimineren, zodat de tekeningen op zich het verhaal vertellen. Elk detail doet er ook toe. Als een tekening niet helemaal klopt of er ontbreekt iets, krijg ik het achteraf te horen.”

Durven

“Onzekerheid belemmert je om vrijuit te leven. Dat heb ik als tiener te weinig gedaan. Ik tekende de hele tijd en kan daardoor goed alleen zijn – een onmisbare eigenschap in mijn vak – maar ik heb ook veel dingen níét gedaan. Contact leggen met meisjes bijvoorbeeld, of op reis gaan met vrienden, gewoon omdat ik zo schuchter en verlegen was. Thuis in Houthalen en nu met mijn gezin in Brussel heb ik altijd een warm nest gekend, maar sociaal heb ik me pas ontplooid toen mijn werk me daartoe dwong. Vandaag lukt het me om voor te lezen in scholen, een masterclass te geven of te speechen op een prijsuitreiking, maar dat had ik als twintiger of dertiger nooit gedurfd.”

Gemeenschap

“Zonder elkaar zijn we niets. Mijn boeken gaan regelmatig over het belang van gemeenschapsvorming en samenwerken – voor een stuk omdat ik me lang zelf een buitenstaander heb gevoeld, maar ook door de gang van zaken in de wereld. De toenemende polarisatie, het klimaatprobleem, de oorlog in Oekraïne, hoe we met vluchtelingen omgaan – mocht ik in mijn werk en het dagelijkse leven niet voortdurend naar humor en vrolijkheid zoeken, dan zou me het soms echt te veel worden.”

Instinct

“Een prijs winnen doet meer met de blik van de buitenwereld dan met mezelf. Meer herdrukken en vertalingen, uitnodigingen voor festivals: het effect van onderscheidingen en de aandacht die ze opwekken is enorm. Alleen: aan de tekentafel heb ik daar niets aan en blijft het ploeteren. Ik maak ook niet plots andere boeken. Als je bezig bent met de verwachtingen van anderen en niet je eigen instinct volgt, verzwakt het resultaat alleen maar.”

Aandacht

“Voorlezen is een van de mooiste cadeaus die je kinderen kunt geven. Het stimuleert hun luistervermogen, hun verbeelding en leeslust, maar het belangrijkste aspect is het aandacht schenken: samen bewust iets beleven en emoties als ontroering of hilariteit delen. We denken allemaal graag dat we veel met onze kinderen bezig zijn, maar daar is ons leven vaak gewoon te hectisch voor.”

Bijleren

“Jezelf herhalen is geen uitdaging. Ik ga bij het maken van een boek zo diep dat ik er achteraf helemaal klaar mee ben en aan iets anders wil beginnen. Maar ik wil vooral blijven evolueren en elke keer dingen bijleren. Ken je die poster van grafisch ontwerper Paul Rand voor IBM met het opschrift He Who Stops Being Better Stops Being Good? Dat geloof ik helemaal: op je lauweren rusten is achteruitgaan. Puur voor de commercie vervolgverhalen of een serie maken, zou ik niet kunnen. Dit werk kost me zoveel dat ik zelf 200 procent overtuigd moet zijn van het idee achter een boek.”