Ondernemer Elke Jeurissen: ‘De helft van de Belgische bedrijven heeft nog altijd geen enkele vrouw in de directiekamer’

‘We moeten voorbij het quota-idee durven denken en doen als we willen streven naar echte inclusiviteit’, stelt Elke Jeurissen. In het dagelijkse leven is zij Inclusive Leadership Expert en oprichter van Straffe Madammen & Fierce Ladies. Ze is een van de 110 stemmen die we naar aanleiding van de 110e Internationale Vrouwendag aan het woord laten.

Onlangs kondigde Sarah Schlitz, staatssecretaris voor Gelijke Kansen aan dat ze verplichte quota voor vrouwen wil invoeren voor de managementteams van Belgische bedrijven. Het is goed dat de federale regering dit thema hoger op de agenda zet. Te veel vrouwelijk talent komt niet tot bloei. Al meer dan 20 jaar zijn er meer meisjes dan jongens met een diploma hoger onderwijs. Je zou denken dat er vandaag, rond hun 45^ste, even veel een leidinggevende rol opnemen. De cijfers spreken dat tegen, we halen zelfs geen 30 % vrouwen in managementteams en de helft van de Belgische bedrijven heeft nog altijd geen enkele vrouw in de directiekamer.

Wat is nodig voor echte verandering? Ik zie drie actoren die een versnelling hoger moeten schakelen: de overheid, bedrijven en media. Het gemeenschappelijk doel is een inclusieve maatschappij waar elk talent echt doorstroomt. We moeten voorbij het quota-idee durven denken en doen. In alle bedrijven die ik begeleid naar een meer inclusieve cultuur, roepen quota enorm veel weerstand op, bij mannen en bij vrouwen. Als je het gesprek daartoe beperkt, riskeer je dat het hele thema van diversiteit en inclusie gewoon wordt afgevoerd.

Zullen we het op deze Internationale Vrouwendag daarom eens niet hebben over quota? Vijf suggesties voor een ander gesprek vandaag:

Vertel een positief en breed verhaal over diversiteit en beperk het niet tot gender. Alleen een mix van expertises, leeftijd, gender, achtergrond en ervaring in teams kan een antwoord bieden op de uitdagingen waar onze maatschappij en bedrijven voor staan. Die idee van ‘shared leadership’ is nog niet bij iedereen doorgedrongen. Het veronderstelt meer luisteren, meer verbinden van belangen, meer actief op zoek gaan naar diversiteit aan de top. Organiseer kennisdeling tussen bedrijven over hoe je divers talent laat doorstromen, beloon de goede voorbeelden van inclusie en zorg voor meer groepsdruk. Great Place to Work publiceert in de US nu al benchmarks van de meest inclusieve bedrijven. Je wil niet onderaan de lijst staan. Managers luisteren naar managers. Dit doen we al jaren rond andere topics zoals internationalisering, innoveren, etc. Toon hoe diversiteit gewoon goed is voor je business, voor je klanten, voor je bottom line. Ook de politiek heeft hier een rol te spelen. Mag het alsjeblieft wat meer zijn dan een debat over praktijktesten of kinderopvang?

Inclusie veronderstelt dat alle huidige leiders zichzelf niet langer als norm nemen en mensen promoten die anders zijn

Don’t fix the women, fix the culture. Werk aan een inclusieve bedrijfscultuur. Gelijke kansen is niet genoeg, je moet zoeken naar de remmen voor divers talent in je organisatie. We hebben de meest diverse federale regering ooit. Inclusief is ze pas als elk lid er volop zichzelf kan zijn, voorbij de historische machocultuur in de politiek. In de meeste organisatieculturen hebben mensen die extravert zijn, graag netwerken, ervoor zorgen dat anderen weten wat ze presteren, een stapje voor bij de promotierondes. Wist je dat een derde van de mensen echter introvert is? Die hebben niet minder talent voor leiderschap, integendeel. Het zijn niet de luidste roepers maar de beste luisteraars en verbinders van belangen die als politieke leiders het best de coronacrisis beheren. Dat zijn niet toevallig vaak vrouwen. Inclusie veronderstelt dat alle huidige leiders zichzelf niet langer als norm nemen en mensen promoten die anders zijn. Ik zie te veel copycat-promotie, omdat het veilig voelt en makkelijker is. Het is een vergissing. Jonge professionals vandaag staan anders in het leven dan de vijftigers die onze managementteams bevolken. Ze zijn even ambitieus in hun werk als in hun privéleven. Jonge vaders vragen om meer flexibiliteit. Het aantal alleenstaande ouders en co-ouderschap nemen sterk toe. De volgende vijf jaar gaan ook enorm veel werknemers met pensioen, veel meer dan er instromen. Die nieuwe professionals hebben het dus voor het zeggen. Wie vasthoudt aan de oude top-down cultuur waar de beste werknemer 24/7 on is, zal verliezen. Wie werkt aan een inclusieve cultuur zal het beste talent naar zich toe trekken.

Voer een inclusiescan voor wetgeving in. Hoe genderneutraal is onze regelgeving? Goedbedoelde maatregelen als tijdskrediet en ouderschapsverlof worden vooral opgenomen door vrouwen en houden het klassieke rollenpatroon in stand. Het recent uitgebreide vaderschapsverlof is een goede zaak. In de EU gender equality index doet ons land het goed op de meeste criteria zoals onderwijs, inkomen en gezondheid. We staan echter stil als het gaat over de tijd die vrouwen besteden aan het huishouden en de opvoeding. Wist je dat meisjes tussen 14 en 16 jaar al meer doen in het huishouden dan jongens? Zorg voor gelijkheid in jouw gezin.

Geef als overheid het goede voorbeeld. De federale overheid voerde in 2012 al genderquota in met een streefdoel van een derde vrouwen doorheen de administratie op alle levels. Dat doel werd nooit bereikt. Vlaanderen voerde in 2016 een streefcijfer van 40 % op in het top- en middenkader. Er is nog werk aan de winkel, in 2020 was 27 % van de topkaders een vrouw. Wist je dat Wallonie het met 44 % vrouwen in leidinggevende rollen in de administratie het best doet in België?

Werk actief aan meer diverse en inclusieve beeldvorming die ingaat tegen stereotypes. Is het normaal dat alleen de VRT een doelstelling heeft om diverse stemmen en thema’s aan bod te laten komen? Wat met de andere mediagroepen in dit land? Waarom kennen we niet eens hun cijfers als het gaat om diverse representatie? Ik nodig de CEO’s van DPG Media, Mediahuis, SBS en Roularta Media Group uit om mee werk te maken van inclusieve beeldvorming. Ze mogen dan ook even kijken naar het aantal vrouwen in hun management en Raden van Bestuur. Ik kan je verklappen dat het cijfer ver onder de 30 % ligt. In 2018 lanceerde de BBC de 50:50 challenge, waarbij vrouwelijke experts elke dag worden geteld. Meten is weten en houdt het topic op de agenda, ook bij hen die het probleem liever ontkennen. Grote andere groepen als The Financial Times, ABC News en ook de VRT sloten aan. Het zijn geen quota, en het werkt echt.