Modecurator Karen Van Godtsenhoven: ‘Mode is zowat de meest toegankelijke kunstvorm, tegelijk is het systeem erachter ziek’

Karen Van Godtsenhoven (41) studeerde onder meer literatuurwetenschappen en woont in Antwerpen. Na het MoMu en het Metropolitan Museum of Art in New York is ze nu verbonden aan het Barbican in Londen. Ze cureerde mee de expo M&Others in Mode-museum Hasselt en voltooit ondertussen haar doctoraatsonderzoek aan de UGent.

Een eigen pad uitkerven

‘Echte passies vinden altijd een uitlaatklep. Als tiener lieten een tante en een buurvrouw me van de Brusselse en de Antwerpse modescene proeven, waardoor ik besefte dat mode geen droomwereld uit de boekjes of een ver-van-mijn-bedshow was. Ik had niet het naaitalent van mijn grootmoeders, maar de interesse kwam terug in alles wat ik deed. Ik kluste bij als model, wijdde mijn thesis aan de negentiende-eeuwse flaneuses en werkte een tijdje als modejournalist. Daardoor weet ik: je kunt altijd een weg banen voor jezelf, ook al zie je die eerst niet.’

The big apple

‘Het was goed voor mij om naar New York te vertrekken en ook goed om terug te komen. Ik deed persoonlijk en professioneel een rijkdom aan ervaringen op, maar er waren ook beperkingen. De box office en privésponsors wegen enorm en je moet er grotere offers brengen dan hier, zonder dat je levenskwaliteit erop vooruitgaat. Zoals velen woonden we er klein en ver van het centrum, en kinderopvang was er helemaal onbetaalbaar. Gelukkig heb ik me niet laten opslokken door die job en de stad. Het freelancebestaan is onzeker, maar ik ben vrij om in de diepte te gaan en kan beter het evenwicht tussen werk en privé bewaken.’

Kunst en kritiek

‘Het wordt steeds moeilijker om de mode-industrie te verdedigen. De mode op zich fascineert me mateloos: ze beschrijft de tijd waarin we leven en de toekomst en het is zowat de meest toegankelijke kunstvorm. Tegelijk is het systeem erachter ziek. De milieu-impact, het menselijk leed achter de schermen, de commercie die de creativiteit verdringt: dat wringt bij mij. Door sociale media-rellen en zelfcensuur hebben ook modecuratoren steeds minder ruimte om standpunten in te nemen, maar ik kan me enkel goed voelen bij mijn vak als ik kritisch mag zijn.’

Een snufje Amerikaanse attitude

‘Belgen zijn misschien te bescheiden. Ik weet nog hoe ik in New York toekwam met een visum voor buitenlanders met buitengewone vaardigheden. Toen de douanier daar meer van wilde weten, kwam ik amper uit mijn woorden: ik ben veel te nuchter om mezelf te bewieroken. Toch had New York een impact op me: ik heb nu meer zelfvertrouwen.’

Zonder taboe

‘De vraag is wat je dóét met je angsten en twijfels. Omdat ik als kind heel gevoelig was en ook een tijdje werd opgenomen, ging ik twintig jaar lang af en toe naar een pyscholoog. Dat is nog altijd een taboe in onze samenleving. Mensen worstelen met een burn-out, een midlifecrisis, relatieproblemen, het verlies van een dierbare of het ouderschap, en vaak is het idee dat je er in je eentje uit moet komen. In New York is het doodnormaal om op een receptie over je therapeut te vertellen, hier lijden mensen in stilte.’

Kinderen van karakter

‘Je kinderen zijn wie ze zijn. Zelf merkte ik al snel dat mijn zoon van anderhalf en dochter van vier hun eigen persoonlijkheid hebben. Zo is Simone assertiever en minder een pleaser dan ikzelf, terwijl Theodore een heel blij kind is. Dat stelt me gerust: ik moet alvast niet bang zijn dat ik ze mijn aard of worstelingen heb doorgegeven. De wereld zal in de toekomst sowieso anders moeten, maar er is dus een kans dat de jonge generaties hun eigen kijk op de dingen zullen hebben.’

Een eigen wereld

‘Mode en literatuur zijn complementair. Shows en collecties verbeelden vaak een hele wereld en transporteren je naar een andere realiteit, en dat geldt ook voor romans. Als kind hielpen ze me om mijn eigen ruimte te creëren en rust te vinden, want ik groeide op met twee broers die behoorlijk druk konden zijn. Vandaag is lezen nog altijd een vorm van zelfzorg. Zo lees ik momenteel veel New Yorkse schrijfsters, wat me helpt om mijn leven in die stad en mijn vertrek daar een plaats te geven.’

Mama’s in de mode

‘Het klopt niet dat mannelijke ontwerpers creatieve genieën zijn en vrouwen vooral praktisch ontwerpen. Zowel bij mannen als bij vrouwen bestaan voorbeelden van beide. Wel is er ook in de modewereld nog veel genderdiscriminatie en weinig begrip voor wie een gezinsleven wil, waardoor vrouwen als Meryll Rogge en Simone Rocha liever hun eigen weg gaan. Dat verarmt de creativiteit bij de grote huizen enorm. Mode draait per definitie om innovatie en diversiteit – je kunt dan niet altijd mannen met een gelijkaardig profiel inhuren.’

M&Others loopt nog tot 5 januari 2025, modemuseumhasselt.be