Grote luxemerken, maar ook sterren als Jason Momoa en Matt Damon: allemaal zien ze Titouan Bernicot als de man die het koraalrif zal redden van de klimaatverandering. Wie is de surfende Tahitiaan achter de Coral Gardeners? ‘Ons activisme is creatief en vrolijk.’
Titouan Bernicot (26) heeft nooit iets anders gekend dan de golven van de lagune. Vermoedelijk kon hij zelfs eerder zwemmen dan lopen. ‘De eerste drie jaar van mijn leven woonde ik op het atol Ahe, een minuscuul eilandje in de Tuamotu-archipel’, vertelt hij.
‘Mijn ouders baatten daar een parelkwekerij uit. We leefden vrij primitief, slechts een keer per maand bracht een boot levensmiddelen. Ik heb nog beelden in mijn hoofd van hoe ik als peuter met zwembandjes ronddobberde tussen de honden van de vissers en kleine haaien met zwarte vlekken – die absoluut niet gevaarlijk zijn. Het rif is altijd mijn favoriete plek geweest.’
Het rif is ook een kwetsbaar en bedreigd ecosysteem dat Bernicot en zijn vrienden willen beschermen. De jongeman vestigde zich op het eiland Moorea en begon er in 2017 met het project Coral Gardeners. Het is zijn missie om een miljoen koralen opnieuw aan te planten. In zijn eigen regio, maar ook in Fiji en Thailand, en misschien zelfs in Hawaï.
Als mensen me vragen welk nut het behoud van de koraalriffen voor hen heeft, dan antwoord ik: zonder rif geen oceaan, en zonder oceaan geen lucht.
Hoewel hij Frans-Polynesië zelden verlaat, kregen we de kans om hem te spreken in een Parijs hotel. Hij is er naar aanleiding van de samenwerking met Kenzo Parfums. Het merk financiert Bernicots aquatische tuin met intussen al elfduizend stekjes in de koraalkwekerij.
‘Het spijt me als ik wat hees klink, ik ben dit koude weer niet gewend’, verontschuldigt hij zich al lachend. ‘Ik kom net van Thailand, waar we een nieuwe vestiging hebben geopend. Ik heb veel tijd in het water doorgebracht.’
Hij brengt meteen goed nieuws: ‘Voormalige vissers die vroeger met dynamiet werkten en zo de riffen vernielden, hebben zich nu aangesloten bij onze “tuinmannen” van Coral Gardeners.’
Niets maakt de jonge surfer gelukkiger dan te zien hoe zijn droom tot leven komt op plaatsen waar het koraal gevaar loopt. Er valt namelijk geen tijd te verliezen: in 2025 heeft al meer dan 83 procent van de riffen ter wereld zijn kleuren verloren, met mogelijk dramatische gevolgen.
‘Koralen zijn niet alleen mooi om naar te kijken’, beklemtoont Bernicot. ‘Het zijn levende organismen waarin duizenden zeedieren een schuilplaats vinden. Hier groeien de vissen die we op de eilanden eten.’ En het zijn ook de riffen die het land beschermen tegen de kracht van de golven.
Titouan Bernicot
Geboren op 28 mei 1998 in Tahiti.
Richt in 2017 Coral Gardeners op.
In 2023 krijgt de organisatie de steun van Rolex. Nadien komen er samenwerkingen met andere merken, zoals K-Way en Billabong. De organisatie opent een eerste internationale vestiging in Fiji.
In 2025 wordt Coral Gardeners het uithangbord van het nieuwe, genderneutrale parfum Eau Pure van Kenzo. De onderwatertuin van Kenzo zal op termijn 23.000 koralen herbergen.
Op 9 juli verschijnt de documentaire Titouan, les enfants du corail van Karim Mahdjouba.
Regenwoud van de zee
Titouan Bernicot was zestien toen hij samen met zijn broer een ontdekking deed die zijn leven zou veranderen. ‘We zouden gaan surfen’, herinnert hij zich. ‘We gooiden onze plank in het water en zwommen naar het diepe. In afwachting van goede golven keken we onder water. Normaal is het daar erg kleurrijk, maar alles was plots wit geworden. Ik ben terug naar huis gegaan en googelde “wit koraal”. Ik wist meteen dat het erg slecht nieuws was.’
Bernicot belde een bevriend bioloog. ‘Hij legde me uit dat onze riffen het regenwoud van de zee zijn. Ze zijn onmisbaar. Met een groep vrienden besloten we actie te ondernemen, aanvankelijk op kleine schaal.’
Zoals veel techondernemers hun carrière starten door in hun garage aan moederborden te sleutelen, begonnen de jongeren te experimenteren. Ze verzamelden stukken afgebroken maar nog levend koraal en probeerden die te laten groeien in de lagune naast het huis van Titouans ouders.
Larry Page, een van de medeoprichters van Google, en zijn vrouw Lucinda Southwork toonden al vroeg interesse en doneerden in de loop der jaren miljoenen dollars om het onderzoekscentrum te financieren.
© Rolex/Tim McKenna
‘We hadden snel door dat het geld dat we nodig hadden niet van de overheid zou komen’, legt Titouan Bernicot uit. ‘We moesten dus elders fondsen vinden.’ Vers van de middelbare school schreef de Tahitiaan zich in Bordeaux in aan de handelshogeschool. Maar al gauw konden zelfs de golven van de Atlantische Oceaan hem niet in Frankrijk houden. ‘Surfen in een wetsuit is echt niets voor mij’, grapt hij. ‘Nee serieus, ik wist dat de tijd drong en ik voelde me daar compleet nutteloos. Ik heb alles laten vallen om in 2017 Coral Gardeners op te richten.’
r.i.p. Rif?
Maar liefst een kwart van al het leven in de oceaan huist in koraalriffen. Dat zijn bijna twee miljoen verschillende diersoorten.
Koralen zijn geen planten, maar kleine diertjes, die samen kolonies vormen.
Ze leven in symbiose met zogenaamde zoöxanthellen, eencellige algen die voor hun voedsel zorgen en die het koraal zijn typische kleuren geven.
In geval van thermische stress stoot het koraal deze algen af, waardoor het verbleekt en gevaar loopt te sterven.
In april 2025 maakte de National Oceanic and Atmospheric Administration bekend dat 83,7 procent van de riffen wereldwijd reeds is aangetast.
Adopteer een koraal
Bernicot keerde terug naar zijn heimat en investeerde het bescheiden kapitaal dat hij had weten te verzamelen met de verkoop van oesterparels in materiaal voor zijn team. Werktuigen om onder water planten te stekken, maar ook fototoestellen en filmcamera’s. Als kinderen van hun tijd beseften Bernicot en zijn vrienden immers hoe belangrijk communicatie is om hun projecten te doen slagen. Ze vertellen een positief verhaal en dat slaat aan.
Het aantal volgers op de Instagrampagina van het collectief steeg pijlsnel tot bijna een miljoen. Internationale grote namen als acteur Matt Damon en Frans astronaut Thomas Pesquet betuigden hun steun en kwamen samen met hen koraal planten. De Hawaïaan Jason Momoa, die superheld Aquaman vertolkt, overtuigde de producers van de filmreeks om een trailer in zwart-wit op te nemen. Daarin vraagt de acteur aan zijn fans om ‘de oceaan weer kleur te geven’ door de jonge activisten van Tahiti te ondersteunen.
Op de website van Coral Gardeners kun je voor dertig euro een koraal adopteren en dagelijks zijn ontwikkeling volgen. De koralen worden gefilmd door onderwatercamera’s die uitgerust zijn met AI-software, ontworpen door oudgedienden van Tesla en Microsoft. Zij sloten zich aan bij het team, dat ondertussen al negentig werknemers telt.
De jonge lefgozers wisten ondertussen nog meer grote merken te overtuigen: onder meer Rolex, K-Way en nu dus Kenzo. Volgens het werkingsverslag van 2023 dragen die namen maar liefst veertig procent van het budget van het collectief aan. Dat succes is voor een groot stuk te danken aan het charisma van Titouan Bernicot, maar ook aan het feit dat hij zich wist te omringen met overtuigende wetenschappers.
Doel: een miljoen koralen
In minder dan acht jaar tijd hebben ‘Tits’ en zijn vrienden-tuiniers al meer dan 100.000 koralen heraangeplant. Nog eens zoveel koralen groeien er momenteel in kwekerijen. Daarvoor selecteren ze stukjes ‘superkoraal’, die het meest resistent zijn tegen de stijgende temperatuur van het water – al letten ze er wel op dat er voldoende genetische variatie in zit. Die stukjes plaatsen ze in kwekerijen, waar ze tussen de twaalf en achttien maanden kunnen groeien. Het proces wordt gemonitord door artificiële intelligentie die de groei en tegelijk ook de terugkeer van andere zeedieren monitort. In 2023 kon zelfs voor het eerst waargenomen worden hoe koralen eieren legden. Tot slot worden de koralen naar het rif getransplanteerd. Daar hebben ze ongeveer zeventig procent kans om te overleven.
Coolste conserveringsprogramma
‘Ondertussen ben ik waarschijnlijk meer bezig met het onderhandelen van deals dan met het planten van koralen’, geeft hij toe. ‘Geld is belangrijk, maar ik zou me nooit inlaten met een bedrijf dat onze waarden niet deelt. Ons activisme is creatief en vrolijk. Wij zijn van de generatie na Greenpeace. Zij hebben ons geïnspireerd en de weg voor ons gebaand. Helaas hebben radicale stromingen ervoor gezorgd dat heel wat mensen de buik vol hebben van ecologie. We moeten onszelf niks wijsmaken: mensen veranderen niet van de ene dag op de andere hun manier van leven. Maar je kunt hun wel voorstellen om iets te doen op hun eigen kleine schaal.’
Nieuwsberichten over het klimaat zijn vandaag zo onheilspellend dat mensen ontmoedigd raken en hoop verliezen. Bernicot wil laten zien dat er ook oplossingen bestaan. Empowerment, noemt hij dat zelf. Ook wil hij kinderen sensibiliseren en werk geven aan mensen die van het rif afhankelijk zijn om te overleven.
Hoe kun je nu níét smelten als je onze babykoralen ziet? Het zijn net kleine Pokémons.
‘Als mensen uit pakweg New York of Milaan me vragen welk nut het behoud van de koraalriffen voor hén heeft, dan antwoord ik: zonder rif geen oceaan, en zonder oceaan geen lucht. Zo simpel is het. Ik zou hen heel graag eens meenemen onder water, zodat ze zelf kunnen zien hoe groot de schade is. Ik wil hun ook tonen wat wij al verwezenlijkt hebben: rond één koraalboom zagen we in dertien maanden tijd een verhoging van de vispopulatie met vijftig procent. Sinds 2023 beginnen onze koralen zelfs opnieuw eicellen uit te stoten.’
Met hun video’s, die al miljoenen keren bekeken werden, hebben de zeetuiniers de ambitie om ‘het coolste conserveringsprogramma ter wereld’ te worden. En het moet gezegd: de beelden die ze verspreiden, en die je ook kunt bekijken in de documentaire van Karim Mahdjouba, toveren een glimlach op je gezicht.
‘Hoe kun je nu niet smelten als je onze babykoralen ziet’, lacht Bernicot. ‘Het zijn net kleine Pokémons.’
De surfer van amper zesentwintig stortte zich met veel enthousiasme met zijn vrienden in een avontuur, ervan overtuigd dat ze van de wereld een betere plek kunnen maken. En dat doen ze ook, koraal na koraal.
