Generation Hex: tienermeisjes ontdekken de heks in zichzelf

Ze delen hun ervaringen op YouTube en Instagram, zijn ruimdenkend, spiritueel en ecologisch en volgen hun eigen pad in deze overrompelende wereld. Maak kennis met de heksen van de 21ste eeuw.

Wie heksen nog steeds associeert met bezemstelen, punthoeden en boosaardig gegrinnik moet maar eens door Instagram scrollen. Onder de hashtag #witchesofinstagram delen jonge heksen massaal foto’s van hun altaar, geneeskrachtige kruiden en symbolische tatoeages. De millennialheksen hebben niets te maken met het sprookjescliché, maar zijn modern, feministisch en ecologisch. En ze lijken met steeds meer te zijn. Er is zelfs een term voor in het leven geroepen: Generation Hex.

Iedereen wicca

In een wereld waarin jongeren georganiseerde religie steeds meer afwijzen, neemt het aantal gelovigen in wicca, een neopaganistische natuurreligie met elementen van hekserij, wél nog toe. Precieze cijfers zijn moeilijk te vinden, maar volgens de onafhankelijke denktank Pew Research Center identificeerden bijna één miljoen volwassen Amerikanen zich in 2014 als wicca of pagan. In 2008 waren dat er nog 682.000. Belgische cijfers ontbreken, maar ook hier groeit de interesse. Janne (23) kan zich goed vinden in wicca, al voelt ze niet de behoefte om de term te claimen. ‘Ik probeer de acht feestdagen te vieren en voer rituelen uit. Op Samhain, het Keltische nieuwjaarsfeest dat bij de meeste mensen bekendstaat als Halloween, schrijf ik bijvoorbeeld brieven aan overleden dierbaren, omdat de doden in die periode beter bereikbaar zouden zijn. Voor mij voelt het een beetje als Kerstmis, ook al vier ik het vaak alleen. Toch zie ik wicca niet als mijn religie, puur omdat ik niet van religies hou. Die leggen ons bepaalde regels op en ik wil vrij zijn. Als dat betekent dat ik mijn wierook een paar maanden in de kast laat staan of eens een feestdag oversla, is dat prima.’

Dat jongeren zich uitgerekend nu tot wicca en hekserij wenden, is allicht geen toeval. Het geloof richt zich op zelfontplooiing, spiritualiteit én het aanbidden van moeder natuur. Denk daarbij aan spreuken om je zelfvertrouwen een boost te geven, helende edelstenen en kruiden, leven volgens het ritme van de maan, het gebruik van tarotkaarten en astrologie als spirituele gidsen en lange wandelingen in de natuur. Er is zelfs een subgroep van klimaatactiegroep Extinction Rebellion specifiek gericht op heksen, druïden en paganisten die hun geliefde planeet willen redden.

#metoo

In tijden van politieke onrust, verstikkende maatschappijverwachtingen, klimaatproblematiek en #selfcare klinkt wicca dan ook erg aantrekkelijk. ‘Ik heb me nooit echt thuis gevoeld in deze maatschappij’, vertelt Janne. ‘Via hekserij leerde ik om dichter bij mezelf te blijven wanneer ik ‘de grote boze wereld’ in trek. De meeste van mijn rituelen hebben te maken met liefde, ook die voor mezelf. Daardoor leerde ik beter om te gaan met mijn gevoelens. Ik ontdekte dat er net veel kracht schuilt in mijn gevoeligheid, en ik heb nu meer controle over de dingen die me overkomen. Ik denk dat veel jongeren met frustraties zitten en het is erg menselijk om dan op zoek te gaan naar iets om in te geloven.’

Jezelf openlijk heks noemen is vandaag een statement geworden. In tegenstelling tot heel wat traditionelere religies is wicca behoorlijk open-minded en telt het geloof ook heel wat zwarte en queer aanhangers. Heksen worden historisch beschouwd als feministische rebellen die op de brandstapel belandden voor hun overtuigingen. Maar ook in #metoo-tijden worden opstandige vrouwen nog vaak verguisd; hun strijd is dus nog lang niet gestreden. ‘Wicca streeft naar gelijke waarden voor iedereen’, knikt Hanne, een 23-jarige uit Antwerpen. ‘Iedereen is welkom, en je gaat zo ver in je geloof als je zelf wilt. Eigenlijk geldt er maar één regel: if it harms none, do what ye will.’

COMMERCIE

Sociale media hebben de stroom aan informatie over moderne hekserij toegankelijk en eindeloos gemaakt. Zo is er Harmony Nice, een jonge Britse wicca die haar ervaringen deelt met haar zeshonderdduizend YouTube-abonnees en vorig jaar het boek Wicca: A Modern Guide To Witchcraft and Magic publiceerde. Dichter bij huis is er sinds kort de podcast Heksen Dragen Sneakers, waarin heksen Maxime Vossen (28) en Lana Bauwens (33) onderwerpen als tarot, burn-out en spiritualiteit in tijden van technologie bespreken. ‘We voelden dat er ook in Vlaanderen nood aan was, dus we hebben het gat dan maar zelf opgevuld’, aldus Maxime. ‘We begonnen eraan zonder verwachtingen, maar de reacties zijn heel positief en er ontstaat stilaan een community. Vooral jongeren zijn op zoek naar een frisse blik op spiritualiteit, zonder het oubollige of belerende. Vandaar ook de titel: we moeten de term heks dringend herdefiniëren.’

Intussen is ook de commerciële wereld op de heksenkar gesprongen. Merken als Dior, Alexander Wang en Gucci laten hun collecties beïnvloeden door wicca. Het Britse White Witch Box dropt maandelijks een box vol heksenspulletjes bij hun abonnees. Hippe kledingketen Urban Outfitters verkoopt tarotkaarten, decoratie om je chakra’s te verbeteren en black magic-gezichtsmaskers. Cosmeticamerk Sephora zag zich dan weer genoodzaakt om hun ‘Starter witch kit’, een make-upkit geïnspireerd op witchcraft, uit de handel te nemen. Niet iedere heks is er namelijk mee gediend dat hun waarden worden gereduceerd tot esthetiek.

Voor sommigen is het misschien niet meer dan een hype, maar voor heel wat jongeren bieden wicca en hekserij een gevoel van controle, geborgenheid en emancipatie die ze in onze maatschappij moeilijk vinden. En Generation Hex trekt zich weinig aan van al die vooroordelen over heksen: If it harms none, do what ye will.