Tijd alleen geeft je geest ruimte om te dwalen, vindt fotograaf Joost Joossen. Hij verzamelde 55 inspirerende ideeën over alleen-zijn en bundelde ze in The Little Book of Solitude. ‘Alleen en eenzaam zijn geen synoniemen.’
Er wordt langs alle kanten aan ons getrokken, vindt Joost Joossen. ‘Wij krijgen een veelvoud van de informatie en prikkels binnen die onze overgrootouders indertijd te verwerken kregen. Veel mensen zijn overweldigd en overprikkeld. Ik wil iedereen er daarom van overtuigen om af en toe tijd alleen door te brengen. Een van de quotes in het boek, van schrijver Anne Lamott, is deze: “Bijna alles zal beter werken als je het een paar minuten uitzet. Inclusief jij.” Ik geloof daar echt in. Dus koos ik 55 schrijvers, kunstenaars, psychologen, filosofen en zelfs fictieve figuren die er iets interessants over te zeggen hadden om zo veel mogelijk voordelen van alleen zijn te belichten.’
Het boek is niet voor mensen die alleen wonen of veel tijd alleen doorbrengen, maar voor iedereen?
‘Klopt. Ik ben getrouwd, heb kinderen en ben als fotograaf vaak de hele dag omringd door mensen. Die sociale vonk en connecties zijn boeiend en mensen zijn inspirerend. Maar ik merk wel dat ik veel meer ideeën heb en inspiratie opdoe als ik alleen ben. Ik ben ook al lang gefascineerd door mensen die voor solitaire avonturen kiezen, zoals Sylvain Tesson, die zes maanden in de Siberische wouden doorbracht, of Sara Maitland, die zich in de Schotse Highlands vestigde. Ik heb het gevoel dat ik zowel introvert als extravert ben, of misschien bewegen we ons allemaal op een soort spectrum tussen die twee. Vaak heb je de indruk dat introvertie iets is dat opgelost moet worden, maar wat als we het koesteren? Voor mij is tijd alleen doorbrengen nuttig én zalig. Het geeft je geest de vrijheid om te dwalen, zorgt voor inzichten en creatieve ideeën. Dat is krachtig, en geeft opportuniteiten. Het brengt ook troost.’
Alleentijd heeft zijn imago niet mee, vind je. We prediken de positieve aspecten niet genoeg.
‘We denken bij het woord alleen meteen aan eenzaamheid, maar dat zijn geen synoniemen. Het boek is in het Engels uitgegeven en die taal heeft het woord solitude, voor alleen zijn op een positieve manier. Ik denk dat de belangrijke factor hier is of mensen zelf kiezen voor alleentijd. Zelf ontdekte ik al lezend en schrijvend dat ik me stiekem altijd een beetje schuldig heb gevoeld als ik alleen wilde zijn. Sociaal contact staat centraal in onze maatschappij. Gezelligheid is mensen rond een tafel, niet iemand met een boek in een zetel. Er gebeurt ook altijd veel en je hebt het gevoel dat je dingen mist als je niet onder de mensen komt. En uiteraard is het soms fijn om dingen met een groep te doen, maar ik denk regelmatig: ik zou nu liever alleen zijn.’
Het boek is geen theorie, je geeft opdrachtjes en verzamelt tips om alleentijd beter aan te pakken.
‘Mijn vorige boek One Photo a Day Keeps the Doctor Away was een doeboek vol opdrachten die je helpen om bewuster naar de wereld te kijken en verwondering op te roepen. Dat zit ook in dit boek. Tijd alleen is ideaal om iets te doen wat jij belangrijk of gewoon leuk vindt. Leer iets nieuws, ga aan de slag als vrijwilliger, creëer of maak iets. Ik hou van projecten en bedenk er aan de lopende band, maar het moet niet per se groot zijn. Barack Obama neemt elke dag tien minuten de tijd om op te schrijven wat er die dag gebeurd is, maar ook waar hij mee bezig is en waar hij naartoe wil. Denken op papier dus.’
Lees ook: ‘Foto-opdrachten kunnen je een blijer mens maken omdat ze je doen stilstaan’
De onvermijdelijke tip voor alleentijd is: sta vroeger op.
‘The Five AM Club van Robin Sharma inspireerde me om elke dag vroeg op te staan. Als ik een hele dag bezig ben geweest, heb ik ’s avonds alleen nog de energie om in de zetel neer te ploffen en tv te kijken. Een vriend vertelde dat hij elke dag om tien uur gaat slapen en om vijf uur opstaat. De twee uur voor iedereen wakker is, brengt hij alleen door. Dus ging ik dat ook doen en plots had ik extra tijd om te lezen of schrijven. Een verrijking van mijn leven.’
Een boodschap waar avondmensen vast wat kribbig van worden.
‘Het kan ook ’s avonds. Mijn vrouw werkt vaak tot laat door, omdat zij dat fijner vindt. Maar ik kan op het einde van de dag geen pap meer zeggen. Dus doe vooral wat werkt voor jou.’
Eenzaten krijgen vaak de vraag of het niet leuker is om dingen te delen, alsof iets wat je alleen meemaakt niet zo veel waarde heeft als iets wat je deelt. May Sarton schreef in haar Journal of a Solitude dat dat ‘alleen’ voor haar net haar ‘echte’ leven is, omdat ze het leven voller smaakt als ze niet afgeleid wordt door mensen of gebeurtenissen.
‘Ik ben op mijn 25ste met de Trans Siberië Express naar Mongolië en China gereisd. Ik werd onderweg verliefd en heb daarna nog een wereldreis gemaakt met mijn vriendin. Dat was een totaal andere ervaring. Ik had het gevoel dat de dingen minder binnenkwamen. Als je met twee een mooie tempel bezoekt, zeg je tegen elkaar dat het mooi is, en het gevoel is weg. Als je alleen bent, kun je het niet vertellen, dus je gaat het opschrijven, je maakt een foto, je gaat iemand zoeken om het tegen te zeggen of je bent er gewoon even mee bezig. Alleen dingen ervaren creëert een soort spanning die er niet is als je gewoon kunt delen wat je voelt. Dat is volgens mij waarom het je creativiteit stimuleert. Het is ook fijn om dingen nauwgezet, aandachtig en in je eigen tempo te doen. Ik kan het echt iedereen aanraden.’
