Vincent Callebaut (47) studeerde aan het voormalige Institut Supérieur d’Architecture Victor Horta in Brussel en vestigde zijn bureau in Parijs in 2010. Hij geldt als een van de meest visionaire architecten van zijn generatie en bundelt in het boek Villes 2050 ongeveer dertig ecologische projecten voor de stad van morgen.
Een rem op de toekomst
‘Onze samenleving verkeert in een staat van verlamming. Kijk naar de Notre-Dame in Parijs: van de twaalfde tot de veertiende eeuw drukten de verschillende gotische stijlen hun stempel, en in de negentiende eeuw construeerde architect Eugène Viollet-le-Duc de torenspits. Al die tijd voegde elke generatie een laag toe op basis van de nieuwste materialen en technologieën. En nu, om discussie te vermijden en uit heimwee naar het verleden, kiezen we voor een identieke reconstructie met honderd jaar oude eik en lood, zowat de meest vervuilende materie ter wereld. Zo zetten we de geschiedenis stop en beperken we onszelf enorm.’
Een nieuwe wind
‘Jongeren eisen terecht oplossingen. Zij leggen zich niet neer bij de overheersende angst voor de toekomst en willen de boel opschudden. Daarom werk ik graag met jonge architecten, omdat zij onze overtuigingen doen wankelen. In mijn studio protesteren ze soms wanneer ik wijzigingen aan een ontwerp voorstel en dan de gemoederen wil bedaren, maar de discussie komt onze creativiteit alleen maar ten goede.’
Innovatie
‘We maken buitengewone tijden mee. Ik ben opgegroeid met enerzijds activisten als Al Gore, en anderzijds met sterarchitecten die spektakel en individualisme lieten primeren op de noden van de samenleving. Maar ik ben een optimist en omarm vernieuwing. Zo was ik een van de eersten om computergegenereerde beelden te maken. Vandaag zijn we eindelijk op zoek naar een ander economisch model en manieren om de ecologische transitie te maken. We zijn beter uitgerust dan ooit tevoren, want we herontdekken de ambachten en ontwikkelen tegelijk nieuwe technologieën als AI. Ik heb dus vertrouwen: we zullen erop vooruitgaan, en disruptieve visies zullen de wereld beter maken.’
Niet enkel voor de eco-elite
‘Ecologische architectuur is er niet alleen voor de rijken. Ik heb een torenflat gebouwd in Taiwan en werk aan een museum in China. Maar waar ik het meest trots op ben is de renovatie van een militaire kazerne in Montpellier. Het project zal tegen eind dit jaar 113 woningen omvatten, waarvan dertig procent financieel toegankelijk zal zijn voor jonge starters. Dat is uiteindelijk mijn droom: ecologische architectuur voor iedereen, beantwoordend aan de uitdagingen van vandaag.’
De eeuwige idealist
‘Ik geloof in het compromis. Zelf heb ik er lang over gedaan om te kunnen leven van mijn werk. Hoe graag ik mijn ideeën voor verticale boerderijen en drijvende steden voor klimaatvluchtelingen ook in realiteit wilde omzetten, ik werd altijd een utopist of te ambitieus genoemd, of ze vergeleken me met een striptekenaar. Vandaag vind ik makkelijker de juiste balans tussen innovatie en projecten die ook sociaal en economisch aanvaard worden. Maar ik koester nog altijd dezelfde idealen als vroeger, en ik pleit voor volharding: niet zogezegd volwassen worden, maar vasthouden aan je dromen.’
Ik werk graag met jonge architecten, ze willen de boel opschudden en doen onze overtuigingen wankelen.
Overleven
‘Succes is het resultaat van opeenvolgende mislukkingen. Vooral wanneer je zoals wij niet de platgetreden paden bewandelt, maar nieuwe wegen verkent. Zo wonnen we eens een wedstrijd voor de renovatie van het geklasseerde Hôtel des Postes in Luxemburg-stad. Het was een gedurfd ecologisch ontwerp waar we drie jaar met hart en ziel aan gewerkt hadden. Waarna er een politieke strijd uitbrak tussen links en rechts en het project op de schop ging. Dat was best moeilijk te aanvaarden, maar ondertussen hadden we wel talloze getalenteerde ingenieurs ontmoet, contact gemaakt met universitaire labo’s en veel bijgeleerd. Zo gaat het met elk avontuur waar je je in stort: overleven is er telkens het beste van maken.’
Houd mate
‘Het is beter om een marathonloper te zijn dan een sprinter. Zeker met de projecten waar ik aan werk, want daarvan laat de voltooiing vaak jaren op zich wachten. In de architectuuropleiding leer je nochtans te functioneren zoals een topsporter die de honderd meter loopt: desnoods werk je een paar nachten door om de boel af te krijgen. En in de praktijk houd je werk als architect soms niet op omdat klanten hun opdracht op het laatste moment nog aanpassen. Mettertijd heb ik echter geleerd om naar mezelf te luisteren: wil je een burn-out vermijden, dan moet je je lichaam en brein af en toe rust gunnen.’
Villes 2050 (29,90 euro) is verschenen bij Éditions Eyrolles. vincent.callebaut.org
Lees ook: Topontwerper Antonio Citterio: ‘Je kennis doorgeven is een daad van menselijkheid’
