Dominique Savelkoul, directeur van kunstbeurs TEFAF: ‘Ik kon mijn Algerijns-Belgische kinderen niet dezelfde zorgeloze jeugd geven die ik zelf had’

Dominique Savelkoul (61) studeerde geschiedenis en management en woont in Brugge en Amsterdam. Na topfuncties bij onder meer The London Philharmonic Orchestra, The National Gallery en Mu.ZEE leidt ze sinds september The European Fine Art Foundation (TEFAF), ’s werelds belangrijkste beurs voor beeldende kunst, antiek en design in Maastricht en New York.

Vrijheid

‘Ik heb een grote behoefte aan ongebonden zijn. Als kind heb ik nooit iets anders gekend: ik was als vijfde in een gezin van zes een nakomertje, zodat mijn ouders me minder in de gaten hielden dan mijn oudere broers en zussen. Bovendien mocht ik als enige naar een openluchtschooltje in de buurt. Ik haalde mijn vriendinnen ’s ochtends op met de fiets en leerde en speelde de hele dag buiten. Dat gevoel van vrijheid heeft mee mijn parcours bepaald, want ik heb altijd mijn hart en intuïtie gevolgd, en niet de mening of de verwachtingen van anderen.’

Vrouwelijke kracht

‘Mijn moeder is tot vandaag een voorbeeld voor mij. Zij bouwde na de oorlog het familiebedrijf in ijzer en staal uit met mijn vader en toonde me hoe je als vrouw verantwoordelijkheid kunt opnemen in een mannenwereld en voor jezelf opkomen. Maar ze leerde me ook om altijd jezelf te blijven, want ondanks haar gedrevenheid en ambitie had ze een groot hart voor iedereen die op haar pad kwam. Als je je als vrouw in een leidinggevende functie heel mannelijk opstelt, gaat er ook veel verloren.’

Moederschap

‘De grootste uitdaging in mijn leven was de opvoeding van mijn kinderen. Zij hebben een multiculturele, Algerijns-Belgische afkomst, wat een bron van rijkdom is. Maar het betekende ook dat ik hun niet de zorgeloze jeugd kon geven die ik zelf had, omdat onze samenleving helemaal nog niet zo inclusief is. Toen ik als beleidsadviseur bij de minister van Cultuur werkte en mijn dochter daar wat van zei op school, luidde de reactie dat ik waarschijnlijk een poetsvrouw was, en zo waren er tig momenten. Als moeder probeerde ik hun een warm nest te geven en hen vooral weerbaar te maken, maar ik wist ook: je kunt ze niet tegen alles beschermen, en als witte vrouw al helemaal niet.’

Lees ook: Kunstenaar Denis Meyer: ‘Ik had als tiener graag gehoord dat ik op de goede weg was’

Luxepositie

‘Kunst en cultuur hebben een natuurlijke aantrekkingskracht op mij. Ik kreeg het met de paplepel mee en ben er eerder toevallig ook professioneel ingerold. Het is een voorrecht om voortdurend omringd te zijn door schoonheid. Als ik vroeger alleen door de National Gallery wandelde, achter de schermen een operamuzikant hoorde spelen of als ik de kunst op de TEFAF-beurzen bekijk, dan is dat puur genieten.’

Parcours

‘Mijn carrière is een aaneenschakeling van onverwachte zijstappen. Ik had nooit exact de bagage die headhunters zochten, en toch was het onder andere daardoor dat ze bij mij uitkwamen. Als je uit een andere sector komt, ben je immers onbevangen en stel je vragen die anderen niet durven te stellen. Al hielp het ook dat ik niet bang ben van uitdagingen en verandering. Zoals Pippi Langkous zei: ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.’

Relativeren

‘Laat ons niet vergeten hoe goed we het hier hebben. Ik doe soms vrijwilligerswerk in de vluchtelingenkampen op Lesbos en in Calais en dat is erg ontnuchterend, maar ook een verrijking. Zo kan ik sindsdien nog beter relativeren: de toestand in die kampen is zo schrijnend dat ik al snel denk dat mijn problemen niets voorstellen. Mijn bijdrage ter plaatse is slechts een druppel op een hete plaat. Maar als je ziet hoe mensen zich optrekken aan een gesprek en het idee dat ze niet vergeten worden, hoeveel vreugde en menswaardigheid ze putten uit eenvoudige dingen als een fiets of een knipbeurt, dan weet je dat het niet alleen om geld draait.’

Vinger aan de pols

‘Zelfgenoegzaamheid is niet duurzaam. TEFAF is de grande dame van de kunst- en antiekbeurzen, maar het is een uitdaging om die toppositie te behouden. Dat doen we niet door onszelf op de borst te slaan, maar door de vinger aan de pols te houden, want de kunstmarkt en de wereld veranderen razendsnel. Hoe gaan we er bijvoorbeeld mee om dat steeds minder jonge mensen kunst verzamelen en antiquair of galerist willen worden? Hoe vergroten we onze wetenschappelijke en maatschappelijke impact? Daar een antwoord op bieden, betekent dat we constant moeten evolueren.’

Geven en nemen

‘Generositeit is wederkerig: als je je tijd, je kennis en talenten deelt, krijg je ook veel terug, soms op onverwachte momenten. Die generositeit kun je niemand aanleren, laat staan dat je iemand ertoe kunt dwingen. Maar als iedereen het zou nastreven, zou de wereld een pak mooier zijn.’

tefaf.com

Lees ook: Hoe ontwerper Arno Declercq de wereld verovert: ‘Ik ben niet bang om fouten te maken’