Dikke mensen verdienen betere dokters volgens geneeskundestudente Fara Geerinck: ‘We moeten voorbij het gewicht van onze patienten kijken’

Fara Geerinck (24) , masterstudente geneeskunde, klaagde begin oktober in een opiniestuk in De Standaard de manier aan waarop studenten én docenten genees­kunde naar mensen met over­gewicht kijken. In De Afspraak vertelde ze dat stellen dat dik zijn gevolgen heeft voor je gezondheid niet genoeg is: er zijn ook oplossingen en aangepaste behandelingen nodig.

“Beeld ik het me in?” vroeg Fara Geerinck zich lang af. “Maar dat is niet zo. Zowel de artsen als studenten in mijn opleiding geneeskunde kijken op een negatieve manier naar mensen met overgewicht. Alsof dikke mensen de laatste groep vormen waar we nog zonder schroom grapjes over mogen maken. Clichéfoto’s van dikke mensen houden het idee in stand dat dik zijn een keuze is. Dat is niet alleen storend, maar brengt ook de gezondheid van pa­­tiënten in gevaar.”

Eigen fout

“Natuurlijk moeten we de manier waarop de hele maatschappij naar mensen met overgewicht kijkt aanpakken, maar in de medische wereld gaat het over meer dan een negatief beeld. Ik herinner me dat een professor aan de hand van zo’n ‘grappige’ foto uitlegde dat het moeilijker is om de anatomische kwadranten van de buik te herkennen bij mensen met overgewicht. Daar werd eens goed om gelachen, maar hij legde niet uit hoe je die kwadranten dan wel goed herkent. Zes op de tien Belgen hebben overgewicht, en als hun zorg niet op hetzelfde peil zit als bij dunne mensen, kan dat levensbedreigend zijn. Als ik nu research doe rond het onderwerp, krijg ik het gevoel dat de geneeskunde meer bezig is met zoeken naar hoe ze dikke mensen dun krijgen, dan naar hoe ze dikke mensen gezond krijgen. Als je arts je pijnlijke knie niet goed onderzoekt, maar gewoon zegt dat je moet afvallen, bijvoorbeeld. En wat als de arts vindt dat overgewicht je eigen fout is, en je dus geen gelijke behandeling verdient?

Dik zijn is een exclusieparameter. Sommige medische apparatuur is minder efficiënt bij dikkere patiënten. Te korte injectienaalden bijvoorbeeld, of een echografie. Sommige patiënten passen niet in een CT-scanner en sommige bloeddrukmeters zijn te kort om rond een dikkere arm te passen. Een te smalle manchet doet geen accurate metingen, maar artsen hebben niet altijd een aangepaste meter ter beschikking en patiënten weten niet eens dat die bestaan.”

“Ik hoor zeggen dat patiënten maar mondig genoeg moeten zijn om die problemen aan te kaarten. Maar goede zorg is niet de verantwoordelijkheid van de patiënt, maar van artsen. Een neerbuigende houding zorgt er ook voor dat dikke mensen soms minder snel naar een arts stappen, en dus alweer minder goede zorg krijgen. We vergeten bovendien rekening te houden met privilege. Ik ben hoogopgeleid, en ik kan een fitnessabonnement betalen. Niet iedereen heeft toegang tot dezelfde kennis en kansen. Health at every size, daar moeten we naartoe. We worden betere zorgverleners als we voorbij het gewicht van onze patiënten kijken.

Hoe pijnlijk het ook is, ik besef dat ik dit vandaag kan aankaarten en dat er naar me geluisterd wordt, omdat ik dun ben. Als iemand die dik is dit zou zeggen, zou het minder ernstig genomen worden, want dunne mensen worden in onze maatschappij anders gezien en behandeld. De gevolgen daarvan strekken ver. Meisjes van vijf zijn met hun gewicht bezig en ik hoor van patiënten die geen antidepressiva willen nemen omdat ze bang zijn om aan te komen. Als je mensen vandaag zou laten kiezen tussen dik en gezond zijn, of dun en ongezond, zouden veel mensen volgens mij voor het laatste kiezen.”

Meer dan gewicht

“Ik werd als kind gepest met mijn gewicht en altijd als ik naar de dokter ging, wist ik dat het daarover zou gaan. Dat gaf me elke keer het gevoel dat ik slecht bezig was, en voor iemand als ik, die het op alle vlakken graag goed doet, was dat moeilijk. Pas nu heb ik voldoende afstand genomen van die ervaringen om hardop te zeggen: het veranderde hoe ik naar mijn lichaam keek en tekende me voor het leven.

Zelfs als kind droomde ik al van een studie geneeskunde, ik wilde alles weten over ons lichaam, en vandaag ben ik zeer geboeid door de sociale determinatie van onze gezondheid. Ik vond gelijkgestemden bij de organisatie Dik voor mekaar, die opkomt voor dikke patiënten, en omdat ik graag schrijf, begon ik aan een opiniestuk. Tot mijn verbazing zei De Standaard snel ja toen ik het aanbood.

De eerste dag na de publicatie was ik nerveus om naar de campus te gaan, maar de reacties zijn vooral positief. Veel studenten zijn verbaasd wanneer ze op hun bias worden gewezen. Ik heb ondertussen een gesprek gehad met de proffen die een vak geven over diversiteit in de gezondheidszorg en hoop ook de decaan te zien. Ik gaf samen met de mensen van Dik voor mekaar ook een college aan de derde bachelor over gewichtsbias. Ik heb dus zeker geen spijt dat ik mijn nek heb uit­gestoken. Maar ik heb natuurlijk nog geen examens afgelegd dit jaar.” (lacht)