Met een Nigeriaanse moeder en een vader van Italiaanse afkomst, stond de wieg van Sofia Dati (31) in Londen. Maar nog voor haar eerste verjaardag verhuisde het gezin naar Brussel. Na haar stage bij Wiels, het centrum voor hedendaagse kunst in Vorst, bleef ze daar meewerken aan projecten. Tussen 2021 en 2024 was ze programmator in de Beursschouwburg. Een jaar geleden keerde ze terug naar het curatorenteam van Wiels.
Framily
‘Vrienden zijn als een extended family. Buiten mijn ouders had ik geen verwanten die in België woonden. Ongetwijfeld heeft dat de waarde die ik hecht aan verwantschap in de bredere zin versterkt. De vriendschappen die ik sinds mijn jeugd heb opgebouwd bezorgden mij een groot gemeenschapsgevoel. Ze hebben een belangrijke rol gespeeld in mijn persoonlijke ontwikkeling. Veel mensen hebben mij gemaakt tot wie ik vandaag ben.’
Het zit in de familie
‘Al van in de kinderwagen bezocht ik de Brusselse musea. Mijn gevoel voor esthetiek heb ik van geen vreemde. Mijn moeder heeft architectuur gestudeerd, maar is al lang actief als kunstenaar. Mijn vader heeft een designwinkel. Hem meehelpen in de shop was een van mijn allereerste jobs.’
Intuïtie en ratio staan elkaar niet in de weg. Gut feeling is ook een vorm van intelligentie.
Divers Brussel
‘Het gemixte sociale weefsel is echt een belangrijk aspect van Brussel. Die diversiteit heeft zeker haar stempel op mij gedrukt. Je komt hier makkelijk in aanraking met mensen en culturen die anders zijn. Bij sommigen wekt de aanwezigheid van het ‘vreemde en onbekende’ jammer genoeg haat- en angstgevoelens op, maar zelf geniet ik, zoals velen, vooral van het gemeenschapsgevoel en de wisselwerking die die diversiteit met zich meebrengt. Ook het rijke culturele aanbod in de stad en het ecosysteem van kleine grassrootsorganisaties zijn een bron waaraan ik me kan laven.’
Buikgevoel
‘Op je intuïtie vertrouwen vraagt oefening. Ik twijfel vaak, maar probeer naar mijn buikgevoel te luisteren als ik knopen moet doorhakken. Uiteraard is reflectie belangrijk bij het maken van keuzes, maar misschien ligt de focus soms te veel op het verstand. Zeker in de kunstwereld, als curator, zie ik nog ruimte om de intuïtie meer te laten spreken. Die hoeft de ratio niet in de weg te zitten. Integendeel, de twee voeden elkaar. Gut feeling is ook een vorm van intelligentie. Het gaat om kennis en herinneringen die we bezitten, maar waarvan we ons niet bewust zijn. Mensen die met hun lichaam werken, zoals dansers of vechtsporters, ondervinden bijvoorbeeld dat dat lichaam spontaan weet hoe op situaties te reageren.’
Ik vraag me af hoe kunst in deze uitdagende tijden aan de samenleving kan blijven bijdragen, in een cultuurwereld die met censuur te maken krijgt.
Het belang van nee
‘Nee zeggen kan een gezonde beslissing zijn. Ook al heb ik het er zelf best moeilijk mee. Van een dierbare vriend heb ik geleerd om niet te snel ja of nee te antwoorden. Ik ken mezelf: ik laat me soms meeslepen door mijn enthousiasme. Op zich een positieve eigenschap, maar soms kun je daar spijt van krijgen. Je mag je niet in een richting laten duwen die niet de jouwe is. Voor die terughoudendheid pleiten is in mijn sector wel niet evident, omdat de kansen er eerder zeldzaam zijn.’
Uitdagende tijden
‘De eerder lauwe reactie op de mondiale opkomst van extreemrechts verontrust mij. Ik ben half Italiaans en kijk bijgevolg met argusogen naar wat er onder de regering-Meloni gebeurt, maar ook naar de rest van Europa en de wereld. Ik vraag me af hoe kunst in deze uitdagende tijden aan de samenleving kan blijven bijdragen, in een cultuurwereld die met censuur te maken krijgt. Aan onze nieuwe expo Magisch Realisme neemt de Amerikaanse kunstenaar Elizabeth A. Povinelli deel, tevens hoogleraar antropologie en genderstudies aan de universiteit van Columbia, waar al federale steun is geschrapt. Op de lezing die ze onlangs gaf toen ze een eredoctoraat aan de UAntwerpen ontving, klonk ze bewonderenswaardig bevlogen en strijdvaardig.’
Uitzoomen
‘Om een probleem aan te pakken heb je een strategie nodig. Je moet durven uit te zoomen en analyseren voor je actie onderneemt. Ook is het zaak medestanders te zoeken. Weten dat je niet alleen bent, biedt troost op moeilijke momenten. De individualistische maatschappij waar we vandaag in leven brengt ons niet echt vooruit. Pas op, een collectieve aanpak is niet simpel. Je kunt niet zomaar de meningsverschillen elimineren. Maar als het lukt om elkaar te steunen, ondanks de onderlinge verschillen, heb je een krachtige hefboom.’
De zopas geopende tentoonstelling Magisch Realisme loopt nog tot 28 september in WIELS. wiels.org
