Bruno Vanden Broecke (47), de acteur die als geen ander soepel weet te schakelen tussen humor en ernst. Dat bewijst hij weer met Zwijg!, het stuk waarin hij dezer dagen een uitzonderlijke Siamese tweeling met Tom Van Dyck vormt.
“Lord Byron schreef: ‘Vriendschap is liefde zonder haar vleugels’, oftewel: het is de minst vluchtige bron van levensvervullende emoties. Ik kan me daarin vinden. In het tweede middelbaar had ik al mijn bff ( best friend forever, red.) avant la lettre. Hij kwam naar mij toe en zei: ‘Ik ben Geert’, waarop ik antwoordde: ‘Ik ben Bruno. Gaan we nu vrienden worden?’ De volgende negen jaar waren we onafscheidelijk, tot Geert in Engeland ging wonen.
Pas later besefte ik hoe uitzonderlijk zo’n vanzelfsprekende verbondenheid is. Meestal deemstert ze vroeg of laat – al dan niet tijdelijk – weg. In die zin was corona confronterend, alsof het virus in onze contacten wiedde. Ik heb mezelf altijd wijsgemaakt dat ik in een gigantische vriendenkring ingebed was, maar stelde vast dat als het erop aankwam vooral mijn gezin en een handvol hartsvrienden overbleven.
Het is de manier waarop sympathie stroomt en terugvloeit die ons leven echt bepaalt.
Met een van hen ging ik vroeger vaak poolen. Wat begon als ons onnozel amuseren en pinten drinken mondde altijd uit in fijne gesprekken die ons volledig oplaadden. Ondertussen is de poolkeet al meer dan tien jaar gesloten en zien we elkaar veel minder, vooral omdat een mens zijn prioriteiten herschikt eens hij zijn levenspartner vindt en zoals ik, drie fantastische gasten op te voeden heeft. Maar vaak wil ik tegen die vriend zeggen: ‘We moeten nog eens gaan poolen’, waardoor hij zou begrijpen: ‘Ik mis u.’ Dat ik zoiets nooit doe, is omdat ik te passief ben, vrees ik. Mijn vrouw zegt het ook. Ze vindt dat ik met vriendschappen kan dwepen, maar ze te weinig onderhoud.
Dat komt, denk ik, doordat ik al twintig jaar leef naar een prachtig leitmotiv van D.H. Lawrence: ‘ It’s the way that sympathy flows and recoils, that really determines our lives.’ In relaties surf je soms op hoge golven, soms overspoelen ze je, soms trekken ze weg, net zoals de gevoelens die je voor dierbaren kunt hebben. Volgens mij resoneert het beeld ook zo omdat er de eerste 1,2 miljard jaar op aarde niets te horen was behalve dat: golven die op de rotsen slaan. Soit. Ik geloof dat je de getijden in vriendschappen bijna boeddhistisch moet aanvaarden, ook als jij diegene bent die ervan verstoken blijft. Je kunt niets eisen, net daarom is vriendschap een van de zuiverste geschenken.
Sympathy, wat ik vertaal als verbondenheid, is dus geen touw of elastiek, zoals ik ze me lang voorstelde. Ze is vloeibaar. Dat inzicht heeft zich diep in mij genesteld en kan me zelfs helpen bij de ergste verliezen. Ik was nog maar 39 toen mijn vake stierf. Ik mocht hem dus veertien jaar langer kennen dan mijn moeder, maar ik rouwde hevig om hem, net als om ons vierde zoontje, dat mijn vrouw en ik een week voor de geboorte verloren. In eerste instantie helpt dan niks, maar stilaan is het soms troostend om met D.H. Lawrence te denken: laat het zijn.
Waarmee ik dus allesbehalve wil zeggen dat ik de liaisons die er wél nog zijn niet beter moet soigneren. Dat is het leuke aan dit citaat: het is een veelkantig prisma. Als het gaat over vriendschappen leert het mij dus enerzijds om niet te star te zijn, anderzijds om op te passen dat ik het water niet té gemakkelijk laat wegvloeien. Ik moet dat jeugdige, opschrokkende gevoel van ‘Gij zijt mijn beste maat! Vooruit, wij samen!’ genoeg blijven voeden.”
