Essay Obama enthousiast onthaald: “Genderstereotypes houden ons alleen maar tegen om onszelf te zijn”

Met een vurig essay voor Glamour legt de Amerikaanse president Barack Obama haarfijn uit waarom feminisme niet alleen een zaak is van vrouwen. De reacties zijn wereldwijd laaiend. “Opschuiven, Justin Trudeau.”

Obama begint zijn stuk in Glamour met een toegeving: ook hij heeft het moeilijk gehad om veel tijd vrij te maken voor zijn gezin. Toch heeft hij zijn dochters zien opgroeien tot “slimme, grappige, vriendelijke, wonderlijke jonge vrouwen.”

“Het is niet altijd gemakkelijk om hen zich te zien klaarmaken om het nest te verlaten. Maar een ding maakt me optimistisch in hun plaats en dat is dat het een ongelofelijke tijd is om een vrouw te zijn. De vooruitgang die we de laatste 100, 50 en zelfs de laatste 8 jaar hebben geboekt, heeft het leven voor mijn dochters significant beter gemaakt dan dat het was voor mijn grootmoeders. En dit zeg ik niet als president, maar ook als feminist.”

Obama vertelt in het essay onder andere over hoe de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt is verbeterd, de toenemende financiële onafhankelijkheid van vrouwen is vergroot en hoe ze stilaan meer vrijheid krijgen om zelf te beslissen over hun lichaam, hun opleiding en hun carrière. Toch is er nog werk aan de winkel, aldus de Amerikaanse president: “Hoewel ik zal blijven werken aan goede beleidsmaatregelen, zijn er een aantal veranderingen die niets te maken hebben met het doorvoeren van nieuwe wetten. In feite is de belangrijkste verandering de moeilijkste van allemaal – en dat is onszelf veranderen.”

“Hoe ver we ook gekomen zijn, we denken allemaal nog te veel in stereotypes over hoe mannen en vrouwen zich zouden moeten gedragen. (…) We weten hoe die meisjes al vanaf een erg jonge leeftijd beïnvloeden, dat ze hen zich minderwaardig laten voelen als ze er niet zus uitzien of zich zo gedragen. Gendersteretyperingen beïnvloeden ons allemaal, ongeacht ons gender, genderidentiteit of seksuele oriëntatie.”

Obama vervolgt met de verhalen van de vrouwen die hem omringden: zijn moeder, zijn grootmoeder die hem mee opvoedde – Obama groeide op zonder vader – en natuurlijk Michelle. Hij is altijd omringd geweest door vrouwen, waardoor hij er prat op gaat dat hij zich bewust is van de uitdagingen waarmee ze te maken krijgen en meer zelfs: dat zijn eigen feminisme erdoor werd gevormd. Toch werd hij sinds hij vader werd van twee dochters, nog bewuster van hoe genderstereotyperingen de samenleving vormen.

Zelf worstelde de president als jonge man ook met zijn ideeën rond mannelijkheid. “Toen ik ouder werd, besefte ik dat mijn ideeën over een harde kerel of coole jongen niet waren wie ik was. Ze waren alleen maar een manifestatie van mijn jeugd en eigen onzekerheid. Mijn leven werd een stuk gemakkelijker toen ik gewoon mijzelf begon te zijn. Daarom moeten we door die grenzen heen breken. We moeten de opvatting blijven veranderen dat meisjes zedig moeten zijn en jongens assertief, waardoor we nu onze meisjes berispen als ze zeggen wat ze denken en onze jongens als ze huilen. We moeten blijven timmeren aan de attitude die vrouwen straft voor hun seksualiteit en mannen beloont voor die van hen.”

“We moeten blijven timmeren aan de attitude die mannen aanleert zich bedreigd te voelen door het succes van een vrouw. We moeten blijven timmeren aan de attitude die een man feliciteert als hij een luier vervangt, en die voltijdse vaders stigmatiseert en werkende moeders bestraft. We moeten blijven timmeren aan de attitude die waarde hecht aan waarden als zelfverzekerdheid, competitiviteit en ambitie zijn op de werkvloer – tenzij je een vrouw bent. Want dan ben je te bazig, en blijken de kwaliteiten waarvan je dacht ze nodig te hebben om succesvol te zijn je plots tegen te houden.”

Over zijn dochters vertelt Obama nog dat Michelle en hij hen hebben geleerd op te staan wanneer ze een dubbele standaard zien of wanneer zij of mensen in hun omgeving benadeeld worden op basis van hun geslacht of huidskleur. “Daarbij is het belangrijk dat hun vader een feminist is, want nu is dat wat zij verwachten van alle mannen. En het is absoluut ook de verantwoordelijkheid van mannen om seksisme aan te vechten. Of we nu echtgenoten, partners of liefjes zijn: we moeten echt gelijke relaties kunnen aangaan.”

Obama bolt uit met de positieve evolutie die nu aan de gang is over genderrollen. “Elk klein patroondoorbrekend initiatief helpt mensen om hun achterhaalde, rigide concepten over identiteit aan te passen, want die zijn voor niemand goed: niet voor mannen, niet voor vrouwen, niet voor holebi’s, niet voor hetero’s, niet voor transgenders, of eender voor wie. Al die stereotypes houden ons alleen maar tegen om onszelf te zijn.”

Concluderen doet de huidige president met een verwijzing naar de in zijn ogen meest geschikte opvolger. “Bijna een eeuw nadat vrouwen stemrecht verworven, is er een vrouw genomineerd om president te worden. Wat je politieke ideeën ook zijn, dit is een historisch moment voor Amerika. En ik wil doen wat ik kan om ervoor te zorgen dat Amerika een plek is waar élk kind van zijn of haar leven kan maken wat hij of zij wil.

“Dat is waar het feminisme van de twintigste eeuw om draait: wanneer iedereen gelijk is, zullen we ook allemaal meer vrij zijn.”