Lente & lingerie

Vrouwen die werken in Saudi-Arabië. Een Arabische lente is het niet, maar het is alvast een fris briesje. Met dank aan de lingeriesector.

Een paar jaar geleden werd het tijdschrift Marie Claire opgestart in Saudi-Arabië. Ik had het geluk even met de hoofdredactrice Mirna Khalife te kunnen praten. Zij: “Deadlines halen, dat is altijd zo’n stress.” Ik: “Ik denk dat het typisch is voor journalisten dat ze zo tegen de deadline werken.” Zij weer: “Dat is het probleem niet, de censuur wil alles zien en we weten niet altijd wanneer we de reportages terugkrijgen.” Ah ja, hoe vanzelfsprekend ook, daar had ik natuurlijk niet aan gedacht.

Het werd een vreemde conversatie, over decolletés wegfotoshoppen, lange mouwen bijtekenen aan T-shirts en volledige lichamen zwartkleuren in lingerieproducties. Ik wist dat vrouwen niet met de wagen mochten rijden in Saudi-Arabië, en dat ze alleen mochten gezien worden in het gezelschap van hun eigen man/vader/broer; het leek me haast onmogelijk om onder die omstandigheden journalist te zijn.

Maar toch had Mirna enkele vrouwelijke journalisten. En zij slaagden erin om verhalen over echtscheiding, mishandeling en verkrachting in het blad te krijgen, in de vorm van anonieme persoonlijke getuigenissen, van vrouwen die zogezegd niet-Saudi waren.

De Marie Claire-meisjes waren net zo gek op mode als ik. Alleen moesten zij hun favoriete jurkje onder hun zwarte abaja aantrekken en mocht het alleen achter gesloten deuren te zien zijn. Ze mochten hun kleding niet passen in de winkel (heel vaak zijn er trouwens geen pashokjes), maar ze moesten het meteen kopen, thuis uitproberen en dan eventueel later weer omruilen. Rijkere dames konden het zich veroorloven om de halve winkel mee naar huis te nemen en nadien de chauffeur terug te sturen.

Vooral shoppen voor lingerie was een bedoening, zeiden de vrouwen. Er werkten alleen mannen in de winkels, en je kon niet passen. “Ze proberen je maat te schatten onder die abaja. En daarna praten ze alleen tegen die licht gegeneerde oom of broer die je verplicht bij je hebt.” Onhandig dus.

Ondertussen heeft het ministerie van Arbeid in Saudi-Arabië besloten dat dames mogen werken in winkels met een exclusief vrouwelijk publiek. In eerste instantie betekent dat: in lingerie- en cosmeticazaken. Dit is een revolutie in het land waar vrouwen eigenlijk niets mogen, en ik beeld me in dat ze op de redactie een vreugdedansje doen.

“Saudivrouwen doorbreken het kanten plafond”, zegt Thomas Lippman in de New York Times. Zo’n 28.000 dames hebben zich kandidaat gesteld voor de jobs die vrijkomen (in juni moeten alle mannen vervangen zijn door vrouwen), en je moet geen koffiedik kijken om te beseffen dat dit allerlei andere veranderingen met zich zal meebrengen.

Vrouwen die werken, dat zet de deur open naar vrouwen die autorijden, die studeren, die onafhankelijk worden. Een Arabische lente is het absoluut niet. Maar het is alvast een fris briesje. Met dank aan de lingeriesector.

Lene Kemps